About Intellectual Property IP Training Respect for IP IP Outreach IP for… IP and... IP in... Patent & Technology Information Trademark Information Industrial Design Information Geographical Indication Information Plant Variety Information (UPOV) IP Laws, Treaties & Judgements IP Resources IP Reports Patent Protection Trademark Protection Industrial Design Protection Geographical Indication Protection Plant Variety Protection (UPOV) IP Dispute Resolution IP Office Business Solutions Paying for IP Services Negotiation & Decision-Making Development Cooperation Innovation Support Public-Private Partnerships AI Tools & Services The Organization Working with WIPO Accountability Patents Trademarks Industrial Designs Geographical Indications Copyright Trade Secrets WIPO Academy Workshops & Seminars IP Enforcement WIPO ALERT Raising Awareness World IP Day WIPO Magazine Case Studies & Success Stories IP News WIPO Awards Business Universities Indigenous Peoples Judiciaries Genetic Resources, Traditional Knowledge and Traditional Cultural Expressions Economics Finance Intangible Assets Gender Equality Global Health Climate Change Competition Policy Sustainable Development Goals Frontier Technologies Mobile Applications Sports Tourism PATENTSCOPE Patent Analytics International Patent Classification ARDI – Research for Innovation ASPI – Specialized Patent Information Global Brand Database Madrid Monitor Article 6ter Express Database Nice Classification Vienna Classification Global Design Database International Designs Bulletin Hague Express Database Locarno Classification Lisbon Express Database Global Brand Database for GIs PLUTO Plant Variety Database GENIE Database WIPO-Administered Treaties WIPO Lex - IP Laws, Treaties & Judgments WIPO Standards IP Statistics WIPO Pearl (Terminology) WIPO Publications Country IP Profiles WIPO Knowledge Center WIPO Technology Trends Global Innovation Index World Intellectual Property Report PCT – The International Patent System ePCT Budapest – The International Microorganism Deposit System Madrid – The International Trademark System eMadrid Article 6ter (armorial bearings, flags, state emblems) Hague – The International Design System eHague Lisbon – The International System of Appellations of Origin and Geographical Indications eLisbon UPOV PRISMA UPOV e-PVP Administration UPOV e-PVP DUS Exchange Mediation Arbitration Expert Determination Domain Name Disputes Centralized Access to Search and Examination (CASE) Digital Access Service (DAS) WIPO Pay Current Account at WIPO WIPO Assemblies Standing Committees Calendar of Meetings WIPO Webcast WIPO Official Documents Development Agenda Technical Assistance IP Training Institutions COVID-19 Support National IP Strategies Policy & Legislative Advice Cooperation Hub Technology and Innovation Support Centers (TISC) Technology Transfer Inventor Assistance Program WIPO GREEN WIPO's Pat-INFORMED Accessible Books Consortium WIPO for Creators WIPO Translate Speech-to-Text Classification Assistant Member States Observers Director General Activities by Unit External Offices Job Vacancies Procurement Results & Budget Financial Reporting Oversight
Arabic English Spanish French Russian Chinese
Laws Treaties Judgments Browse By Jurisdiction

Law of the Republic of Tajikistan on Plant Variety Protection, Tajikistan

Back
Latest Version in WIPO Lex
Details Details Year of Version 2010 Dates Adopted: December 29, 2010 Type of Text Main IP Laws Subject Matter Trademarks, Plant Variety Protection

Available Materials

Main Text(s) Related Text(s)
Main text(s) Main text(s) Tajik Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон Дар Бораи Ҳифзи Навъҳои РастанӢ         Russian Закон Республики Таджикистан «Об охране новых сортов растений»        

ЗАКОН 
РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН 

 ОБ ОХРАНЕ СОРТОВ РАСТЕНИЙ 

Настоящий Закон регулирует правовую охрану сортов растений и определяет правовые основы предоставления и охраны прав селекционера.

ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ 

Статья 1. Основные понятия 

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

 сорт растения ‐ группа растений, в рамках низшего из известных ботанических таксонов, которые, независимо от того, удовлетворяет ли она полностью условия для предоставления права селекционера, может быть определена степенью выраженности признаков, являющейся результатом данного генотипа или комбинации генотипов, отличимая от любой другой группы растений степенью выраженности, по крайней мере, одного из этих признаков, рассмотрена как единое целое с точки зрения ее пригодности для воспроизведения в неизменном виде целых растений сорта;
 селекционер ‐ лицо, которое вывело или выявило и усовершенствовало сорт растения или его работодатель или их правопреемники;
 свидетельство права селекционера ‐ документ, удостоверяющий право селекционера на охрану сорта растения;
 Реестр охраняемых сортов растений (далее ‐ Реестр) ‐государственный источник информации об охраняемых сортах растений, ведение которого осуществляется уполномоченным государственным органом;
право селекционера ‐ права селекционера, предусмотренные настоящим Законом;
 Международный союз по охране новых сортов растений ‐ Международный союз, учрежденный Международной конвенцией по охране новых сортов растений;
 член Международного союза по охране новых сортов растений‐государства‐участники или Договаривающаяся сторона Международной конвенции по охране новых сортов растений.

Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан об охране сортов растений 

Законодательство Республики Таджикистан об охране сортов растений основывается на Конституции  Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.

Статья 3. Сфера действия настоящего Закона 

Настоящий Закон применяется к родам и видам растений, перечень которых определяется уполномоченным государственным органом и по истечении не более 10 лет с даты вступления его в силу ко всем родам и видам растений.

Статья 4. Уполномоченный государственный орган по испытанию, регистрации и охране сортов растений 

  1. Уполномоченный государственный орган по испытанию, регистрации и охране сортов растений (далее ‐ уполномоченный государственный орган) обеспечивает ведение единой политики в области охраны сортов растений на территории Республики Таджикистан. Уполномоченный государственный орган  определяется Правительством Республики Таджикистан.
  2. Уполномоченный государственный орган предоставляет право селекционера селекционеру сорта растения и выдает свидетельство права селекционера, которое удостоверяет право селекционера на охрану сорта растения.

3. Уполномоченный государственный орган имеет следующие полномочия относительно охраны сортов растений:

 осуществляет ведение Реестра и обеспечивает доступность его информации;
 решает вопросы, касающиеся  экспертизы заявок;

‐в случае соответствия сорта растения условиям, предусмотренным статьями 811 настоящего Закона, выдает свидетельство права селекционера;

 осуществляет другие полномочия в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

4. Уполномоченный государственный орган в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, относительно вопросов охраны сортов растений, в том числе, относительно процедуры рассмотрения заявок на предоставление прав селекционера, наименования сорта растений, экспертизы заявок, периодической публикации информации, процедуры обжалования, даты регистрации сорта растения в Реестре, принимает правила и инструкции, которые утверждаются уполномоченным государственным органом управления сельским хозяйством  Республики Таджикистан.

Статья 5. Предоставление платных услуг 

Уполномоченный государственный орган  вправе взимать плату от заинтересованных сторон, а также от физических и юридических лиц за предоставляемые услуги в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан и использовать в дальнейшем полученные средства в соответствии с законодательством.

ГЛАВА 2. УСЛОВИЯ ПРЕДОСТАВЛЕНИЯ ПРАВА СЕЛЕКЦИОНЕРА 

Статья 6. Право на охрану сорта растения 

В соответствии с настоящим Законом селекционер имеет право на охрану сорта растения.

Статья 7. Критерии охраны сорта растения 

1. Право селекционера предоставляется в случае соответствия сорта растения критериям охраны сорта растения.

2. Критериями охраны сорта растения являются:

новизна;

 отличимость;
 однородность;
 стабильность.

3. Предоставление права селекционера не может зависеть от дополнительных условий или отличительных от тех, которые перечислены в части 2 настоящей статьи, если сорт растения обозначен наименованием в соответствии со статьей 22 настоящего Закона, и заявителем соблюдены формальности, предусмотренные настоящим Законом.

Статья 8. Новизна сорта растения 

  1. Сорт растения считается новым, если семенной или растительный материал этого сорта растения на территории Республики Таджикистан не продавался или не передавался иным образом другим лицам самим селекционером или с его согласия для использования ранее, чем за год до даты подачи заявки в уполномоченный государственный орган.
  2. Сорт растения считается новым, если семенной или растительный материал этого сорта растения на другой территории не продавался или не передавался иным образом другим лицам самим селекционером или с его согласия для использования ранее, чем за четыре года (в случае деревьев и винограда, ранее, чем за шесть лет) до даты подачи заявки в уполномоченный государственный орган.

Статья 9. Отличимость сорта растения 

Сорт растения считается отличимым, если он явно отличается от любого другого сорта растения, существование которого на момент подачи заявки является общеизвестным. В частности, подача заявки на предоставление права селекционера или на внесение сорта растения в Реестр в любой стране делает сорт растения общеизвестным с даты подачи заявки, при условии, что в результате подачи этой заявки было предоставлено право селекционера или сорт растения был внесен в Реестр.

Статья 10. Однородность сорта растения 

Сорт растения считается однородным, если с учетом вариации, которая может иметь место вследствие особенностей его размножения, он достаточно однороден по своим соответствующим признакам.

Статья 11. Стабильность сорта растений 

Сорт растения считается стабильным, если его соответствующие признаки остаются неизменными после неоднократного размножения или, в случае особого цикла размножения, в конце каждого такого цикла.

ГЛАВА 3. ЗАЯВКА НА ПРЕДОСТАВЛЕНИЕ ПРАВ СЕЛЕКЦИОНЕРА 

Статья 12. Подача заявки

  1.  Заявитель заполняет заявку соответствующей формы на предоставление права селекционера и подает в уполномоченный государственный орган.
  2.  Форма заявки, наименование  услуг, наименование необходимой информации, документов и материалов для предоставления права селекционера и сроки их подачи утверждаются уполномоченным государственным органом.
  3.  Датой подачи заявки на предоставление права селекционера, является дата получения заявки, поданной в установленном порядке.
  4.  Селекционер может подать заявку на предоставление права селекционера посредством другого доверенного лица.
  5.  Уполномоченный государственный орган не может отказать в предоставлении права селекционера или ограничить срок его действия на основании того, что охрана на такой же сорт растения не истребовалась, в предоставлении охраны было отказано или срок ее действия истек в любом другом государстве или межправительственной организации.
Статья 13. Право приоритета 
  1. Селекционер, подавший в установленном порядке заявку на предоставление права селекционера одному из членов Международного союза по охране новых сортов растений  первая заявка»), пользуется в течении 12 месяцев правом приоритета для подачи заявки на предоставление права селекционера на этот сорт растения в уполномоченный государственный орган.  Этот срок исчисляется с даты подачи первой заявки.
  2. Для того чтобы воспользоваться правом приоритета, селекционер в заявке, поданной в уполномоченный государственный орган, заявляет о приоритете первой заявки.  Уполномоченный государственный орган требует от селекционера, чтобы он в течение трех месяцев с даты подачи заявки представил копии документов, составляющих первую заявку, заверенные уполномоченным государственным органом, в который была подана эта первая заявка, и образцы или другое доказательство того, что данный сорт растений, составляющий предмет обеих заявок, является одним и тем же.
  3. Селекционеру предоставляется два года после истечения срока приоритета или, в тех случаях, когда первая заявка отклонена или отозвана, время, установленное уполномоченным государственным органом, после такого отклонения или отзыва для представления уполномоченному государственному органу любой необходимой информации, документов или материала, требуемых для целей экспертизы, предусмотренной статьей 14 настоящего Закона.
  4. Подача другой заявки или ее опубликование, или использование сорта растения, являющегося предметом первой заявки, в случае, если он имеет место в течение срока, предусмотренного в части 1 настоящей статьи, не может служить основанием для отклонения последующей заявки. Вышеуказанные действия не могут также служить основанием для возникновения каких‐либо прав третьих лиц.
Статья 14. Экспертиза заявки 
  1.  Решение о предоставлении права селекционера принимается после проведения экспертизы на предмет соответствия сорта растения условиям, предусмотренным статьями 811 настоящего Закона.  В ходе экспертизы уполномоченный государственный орган может выращивать сорт растения или проводить другие необходимые испытания, потребовать от селекционера вырастить сорт растения, провести другие необходимые испытания или учесть результаты уже проведенных испытаний.
  2.  Уполномоченный государственный орган может для целей экспертизы требовать от селекционера представить всю необходимую информацию, документы или материалы, перечень которых утверждается уполномоченным государственным органом.
Статья 15. Временная охрана 
  1.  С целью обеспечения интересов селекционера в течение периода с момента публикации заявки на предоставление права селекционера и до предоставления такого права предоставляется временная охрана. В течение этого периода уполномоченный государственный орган принимает меры с целью обеспечения интересов селекционера.
  2.  Заявитель имеет право на получение материального вознаграждения от любого лица, осуществляющего  в упомянутый период действия, требующие, в случае предоставления права, разрешения селекционера, предусмотренного статьей 16 настоящего Закона. Временная охрана действительна в отношении действий, которые требовали бы разрешения селекционера в случае предоставления права. Если право селекционера не предоставлено, то временная охрана не применяется.

ГЛАВА 4. ПРАВА СЕЛЕКЦИОНЕРА И ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ОХРАНЫ СОРТА РАСТЕНИЯ

Статья 16. Права селекционера 

1. Следующие действия в отношении семенного материала охраняемого сорта требуют разрешения селекционера:

 производство или воспроизводство (размножение);
 доведение до кондиции для целей размножения;
 предложение к продаже;
 продажа или введение в коммерческий оборот иным образом;
 вывоз;
 ввоз;
 хранение для вышеуказанных целей.
  1.  Для предоставления такого разрешения селекционер может требовать соблюдения определенных условий и ограничений.
  2.  Действия, упомянутые в части 1 настоящей статьи в отношении растительного материала, включая целые растения и части растений, полученного в результате использования без разрешения семенного материала охраняемого сорта, требуют разрешения селекционера, если только у селекционера не было достаточной возможности воспользоваться своим правом в отношении указанного семенного материала.

4. Положения частей 1 и 3 настоящей статьи также применяются к:

 сортам растений, производным по существу от охраняемого сорта растения, если этот охраняемый сорт растения сам не является производным по существу сортом растения;
 сортам растений, которые неявно отличаются от охраняемого сорта растения, в соответствии со статьей 9 настоящего Закона;
 сортам растений, производство которых требует многократного использования охраняемого сорта растения.

5. Сорт растения признается производным по существу от другого сорта растения исходного сорта»), если он:

 преимущественно произведен из исходного сорта растения или из другого сорта растения, который сам преимущественно произведен из исходного сорта растения, с сохранением при этом степени проявления основных признаков, являющихся результатом реализации генотипа или комбинации генотипов исходного сорта растения;

 явно отличается от исходного сорта растений;

 соответствует исходному сорту растений по степени проявления основных признаков, являющихся результатом реализации генотипа или комбинации генотипов исходного сорта растений, за исключением отличий, являющихся следствием происхождения.

6. Производные по существу сорта растений могут быть получены путем использования естественного отбора, индукции мутагенеза, получения сомаклональной вариации, отбором из растений исходного сорта, беккросса или трансформацией генов методами генной инженерии.

Статья 17. Исключения из права селекционера

Право селекционера не распространяется на действия, совершенные:

 в личных и некоммерческих целях;
 в экспериментальных целях;

 с целью создания новых сортов растений, за исключением тех случаев, когда применяются положения части 4 статьи 16 настоящего Закона к действиям, совершаемым с такими сортами растений согласно частям 13 статьи 16 настоящего Закона.

Статья 18. Прекращение права селекционера 

1. Право селекционера не распространяется на действия в отношения любого материала охраняемого сорта растения, или сорта растения, попадающего под положения частей 46 статьи 16 настоящего Закона, который был продан или иным образом введен в коммерческий оборот селекционером или с его согласия на территории Республики Таджикистан или любого материала, полученного из указанного материала, если такие действия не связаны:

 с последующим размножением данного сорта растений;

 с вывозом материала сорта растения, которые позволяют размножать сорт растения в стране, где сорта растений данного ботанического рода или вида не охраняются, за исключением вывоза в целях конечного потребления.

2. Для целей части 1 настоящей статьи под материалом применительно к сорту растения понимается:

 семенной материал любого вида растений;
 растительный материал, включая целые растения и части растений;
 любой продукт, полученный непосредственно из растительного материала.
Статья 19. Ограничения осуществления права селекционера 

Свободное осуществление права селекционера можно ограничивать только в случаях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан. В случае, если такое ограничение является следствием предоставления уполномоченным государственным органом третьему лицу разрешения на совершение действий, требующих разрешения селекционера, то селекционер получает материальное вознаграждение.

Статья 20. Меры, регулирующие коммерческую деятельность 

Право селекционера не зависит ни от каких мер, предпринимаемых в целях регулирования производства, сертификации, торговли или ввоза и вывоза материала сортов растений, за исключением мер, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан в области охраны сортов растений.

Статья 21. Срок действия права селекционера 

Право селекционера на охрану сорта растения предоставляется  сроком на 20 лет (в отношении деревьев и винограда 25 лет) с даты предоставления такого права.

ГЛАВА 5. НАИМЕНОВАНИЕ СОРТА РАСТЕНИЯ 

Статья 22. Наименование сорта  растения 
  1.  Сорт растения должен иметь наименование, которое предлагается селекционером в уполномоченный государственный орган и регистрируется в Реестре одновременно с предоставлением права селекционера. С учетом части 4 настоящей статьи, никакие права в отношении обозначения, зарегистрированного в качестве наименования сорта растения, не препятствуют свободному использованию этого наименования в связи с данным сортом растения даже после истечения срока действия права селекционера.
  2.  Наименование сорта растения должно позволять идентифицировать сорт растения. Наименование сорта растения не может состоять только из цифр, за исключением тех случаев, когда это соответствует установившейся практике обозначения сортов растений. Оно не должно вводить в заблуждение или приводить к путанице в отношении признаков, качеств или идентичности данного сорта растения или личности селекционера. В частности,  наименование сорта растения должно отличаться от любого другого наименования, которым на территории какого‐либо члена Международного союза по охране новых сортов растений обозначены существующие сорта растения того же или близкого вида растений. 3. Если обнаружится, что такое наименование не отвечает требованиям части 2 настоящей статьи, то уполномоченный государственный орган отказывает в его регистрации и требует, чтобы селекционер в течение срока, определяемого уполномоченным государственным органом, предложил другое наименование.
  1.  Ранее приобретенные права третьих лиц не затрагиваются. Если, в силу ранее приобретенного права, использование наименования сорта растения запрещено лицу, которое в соответствии с положениями части 1 статьи 23 настоящего Закона обязано его использовать, уполномоченный государственный орган требует, чтобы селекционер предложил другое наименование для сорта растений.
  2.  Сорт растения должен предлагаться всем членам Международного союза по охране новых сортов растений под одним и тем же наименованием. Уполномоченный государственный орган регистрирует предложенное таким образом наименование, если только не сочтет, что такое наименование является неприемлемым. В этом случае уполномоченный государственный орган должен потребовать от селекционера предложить другое наименование.
  3.  Уполномоченный государственный орган обеспечивает информирование всех других компетентных органов членов Международного союза по охране новых сортов растений, по вопросам, касающимся наименований сортов растений, в частности о предложении, регистрации и аннулировании наименований. Любой упомянутый компетентный орган может направить свои замечания в отношении регистрации наименования сортов растений в уполномоченный государственный орган.
Статья 23. Использование наименования растения 
  1.  Любое лицо, предлагающее на продажу или вводящее в коммерческий оборот на территории Республики Таджикистан семенной материал сорта растения, охраняемого на территории Республики Таджикистан, обязано использовать наименование этого сорта растений, даже после истечения срока действия права селекционера на этот сорт растений, если только в соответствии с частью 4 статьи 22 настоящего Закона, ранее приобретенные права не препятствуют такому использованию.
  2.  Когда сорт растений предлагается на продажу или вводится в коммерческий оборот, разрешается использовать зарегистрированное наименование сорта растения в сочетании с товарным знаком, коммерческим наименованием или другим подобным обозначением. В случае такого сочетания наименование сорта  растений должно быть легко узнаваемым.

ГЛАВА 6. ПРИЗНАНИЕ НЕДЕЙСТВИТЕЛЬНЫМ И ОТМЕНА ПРАВА СЕЛЕКЦИОНЕРА 

Статья 24. Признание недействительным права селекционера

1. Право селекционера признается недействительным уполномоченным государственным органом в следующих случаях:

 если будет установлено, что условия, предусмотренные в статьях 8 или 9 настоящего Закона, не были выполнены на момент предоставления права селекционера;
 в тех случаях, когда право селекционера было предоставлено на основании информации и документов, представленных селекционером, а условия, изложенные в статьях 10 или 11 не были выполнены на момент предоставления права селекционера;
 если право селекционера было предоставлено лицу, не имеющему на это право, если только это право селекционера не передается лицу, имеющему на это право.

2. Право селекционера не может быть признано недействительным по другим основаниям, не предусмотренным в части 1 настоящей статьи.

Статья 25. Отмена права селекционера 
  1. Уполномоченный государственный орган может отменить право селекционера, если будет установлено, что условия, изложенные в статьях 10 или 11 настоящего Закона, не выполняются.
  2.  Право селекционера также может быть отменено, если по соответствующему запросу и в течение предписанного срока селекционер:

 не представил в уполномоченный государственный орган информацию, документы или материал, которые необходимы для проверки поддержания охраны сорта растений;

не оплатил услуги по поддержанию его права в силе;

не предложил другое подходящее наименование в том случае, когда наименование сорта растений аннулируется после предоставления права селекционера.

3. Право селекционера не может быть отменено по другим основаниям, отличным от изложенных в частях 1 и 2 настоящей статьи.

Статья 26. Досрочное завершение права селекционера 
  1. Если обладатель права селекционера обращается с заявкой в  уполномоченный государственный орган по поводу досрочного прекращения права селекционера, то право селекционера завершается до истечения установленной даты.
  2. Если дата завершения права селекционера не указана в заявке, то дата приема заявления о завершении права селекционера уполномоченным государственным органом считается датой завершения права селекционера.

ГЛАВА 7. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ 

Статья 27. Права иностранных граждан и юридических лиц на охрану сортов растений 

  1. В отношении предоставления и защиты прав селекционеров без ущерба правам, оговоренным в настоящем Законе, граждане члена Международного союза по охране новых сортов растений, а также физические лица, имеющие местожительство на территории члена Международного союза по охране новых сортов растений, или юридические лица, имеющие зарегистрированные представительства на территории члена Международного союза по охране новых сортов растений, пользуются на территории Республики Таджикистан такими же правами, которые предоставляются настоящим Законом гражданам Республики Таджикистан.
  2. Для целей, предусмотренных частью 1 настоящей статьи термин «граждане» означает в случае, когда членом Международного союза по охране новых сортов растений является государство, граждан этого государства, а в случае, когда членом Международного союза по охране новых сортов растений является межправительственная организация,– граждан государств‐членов этой организации.

Статья 28. Защита права селекционера 

Право селекционера защищается в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Статья 29. Периодическая публикация информации 

Уполномоченный государственный орган должен обеспечивать информирование общественности путем периодической публикации информации относительно:

 заявок на предоставление прав селекционеров и предоставленных прав;
 предложенных и одобренных наименований.
Статья 30. Ответственность за нарушение настоящего Закона 

Физические и юридические лица, нарушающие настоящий Закон,  привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Статья 31. О признании утратившим силу Закона Республики Таджикистан  
«О селекционных достижениях сельскохозяйственных культур»

Признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан «О селекционных  достижениях сельскохозяйственных  культур» от 4 ноября 1995 г.(Ведомости Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1995 г. №22, ст. 257 Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан 2002 г., №11, ст. 732).

Статья 32. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.

Президент Республики Таджикистан   Эмомали Рахмон

г. Душанбе, 29 декабря 2010 года
672

 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон Дар Бораи Ҳифзи Навъҳои РастанӢ

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ҲИФЗИ НАВЪҲОИ РАСТАНӢ

Қонуни мазкур ҳифзи ҳуқуқии навъҳои растаниро ба танзим дароварда, асосҳои ҳуқуқии пешниҳод ва ҳифзи ҳуқуқҳои селексионерро муайян менамояд.

БОБИ 1.МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1.Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд: ‐ навъи растанӣ ‐ гурўҳи набототии растаниҳое мебошад, ки ба табақаи (таксони) хурдтарини

маълуми набототӣ мансуб буда, новобаста аз пурра қонеъ карда тавонистани шартҳо барои пешниҳоди ҳуқуқи селексионер метавонад аз рўи дараҷаи зоҳиршавии аломатҳое, ки натиҷаи татбиқи генотипи мазкур ё комбинатсияи гепотипҳо муайян гардад, аз ҳама гуна гурўҳҳои дигари растаниҳо бо дараҷаи зоҳиршавии ақаллан яке аз аломатҳо фарқ кунад, ҳамчун ҷузъи ягона аз нуқтаи назари қобилияти афзоиш ва ҳосилкунии растании комили ин навъи растанӣ баррасӣ шавад;

‐ селексионер – шахсе, ки навъи растаниро баровардааст ё навъеро кашф карда такмил додааст ё корфармои ў ва ё ворисони ҳуқуқии онҳо;

‐ шаҳодатномаи ҳуқуқи селексионер – ҳуҷҷате, ки ҳуқуқи селексионерро барои ҳифзи навъи растанӣ тасдиқ менамояд;

‐ Феҳристи навъҳои ҳифзшавандаи растанӣ (минбаъд – Феҳрист) – махзани давлатии иттилоотӣ дар бораи навъҳои ҳифзшавандаи растанӣ, ки пешбурди он аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ амалӣ карда мешавад;

‐ ҳуқуқи селексионер – ҳуқуқҳои селексионер, ки дар Қонуни мазкур пешбинӣ шудаанд; ‐ Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ‐ Иттиҳоди байналмилалие, ки онро

Конвенсияи байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ таъсис додааст; ‐ узви Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ – давлатҳои иштироккунанда ё

тарафи Аҳдкунандаи Конвенсияи байналмилалӣ оид ба ҳифзи навъҳои нави растанӣ.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи навъҳои растанӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи навъҳои растанӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Доираи амали Қонуни мазкур

Қонуни мазкур ба ҷинсҳо ва намудҳои растаниҳо, ки номгўи онҳоро мақоми ваколатдори давлатӣ муайян мекунад, татбиқ мегардад ва он баъди на бештар аз 10 сол аз санаи мавриди амал қарор гирифтанаш нисбат ба тамоми ҷинсҳо ва намудҳои растаниҳо мавриди амал қарор дода мешавад.

Моддаи 4.Мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба санҷиш, бақайдгирӣ ва ҳифзи навъҳои растанӣ

1. Мақоми ваколатдори давлатӣ оид ба санҷиш, бақайдгирӣ ва ҳифзи навъҳои растанӣ (минбаъд ‐ мақоми ваколатдори давлатӣ) пешбурди сиёсати ягонаи давлатиро дар соҳаи ҳифзи навъҳои растанӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамояд. Мақоми ваколатдори давлатиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.

2.Мақоми ваколатдори давлатӣ ба селексионери навъи растанӣ ҳуқуқи селексионери навъи растанӣ ва шаҳодатномаи ҳуқуқи селексионерро медиҳад, ки он ҳуқуқи ўро барои ҳифзи навъи растанӣ тасдиқ менамояд.

3. Мақоми ваколатдори давлатӣ вобаста ба ҳифзи навъҳои растаниҳо дорои ваколатҳои зерин

мебошад: ‐ пешбурди Феҳристро амалӣ месозад ва дастрас будани маълумоти онро таъмин менамояд; ‐ масъалаҳоро оид ба ташхиси (экспертиза)‐и дархостҳо ҳал мекунад; ‐ дар ҳолати ба шартҳои пешбининамудаи моддаҳои 8‐11 Қонуни мазкур ҷавобгў будани навъи

растанӣ,шаҳодатномаи ҳуқуқи селексионерро медиҳад; ‐ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар ваколатҳоро амалӣ менамояд. 4. Мақоми ваколатдори давлатӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии

Тоҷикистон вобаста ба масъалаҳои ҳифзи навъҳои растанӣ, аз ҷумла оид ба расмиёти баррасии дархостҳо барои додани ҳуқуқи селексионер, номи навъи растанӣ, ташхиси дархостҳо, нашри иттилооти даврӣ, расмиёти шикоят намудан ва санаи қайди навъи растанӣ дар Феҳрист қоидаю дастурамалҳо қабул мекунад, ки аз тарафи мақоми ваколатдори давлатии идоракунӣ дар соҳаи кишоварзӣ тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 5. Пешниҳоди хизматрасонии музднок

Мақоми ваколатдори давлатӣ ҳуқуқ дорад аз тарафҳои манфиатдор, инчунин аз шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои пешниҳоди хизматрасонӣ тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохти маблағро талаб намояд ва маблағи бадастомадаро минбаъд мутобиқи қонунгузорӣ истифода барад.

БОБИ 2.ШАРТҲОИ ПЕШНИҲОДИ ҲУҚУҚИ СЕЛЕКСИОНЕР

Моддаи 6. Ҳуқуқ барои ҳифзи навъи растанӣ

Мутобиқи Қонуни мазкур селексионер барои ҳифзи навъи растанӣ ҳуқуқ дорад.

Моддаи 7.Меъёрҳо барои ҳифзи навъи растанӣ

1. Ҳуқуқи селексионер дар ҳолати ҷавобгў будани навъи растанӣ ба меъёрҳои ҳифзи растанӣ дода мешавад.

2.Меъёрҳои ҳифзи навъи растанӣ аз инҳо иборат мебошанд: ‐ навин будан; ‐ фарқкунандагӣ; ‐ ҳамгунӣ; ‐ устуворӣ. 3. Додани ҳуқуқи селексионер аз шартҳои иловагӣ ё фарқкунандае, ки дар қисми 2 моддаи мазкур

номбар шудаанд, вобаста намебошад, агар навъи растанӣ мутобиқи моддаи 22 Қонуни мазкур дорои ном бошад ва аз тарафи дархостдиҳанда расмиёти пешбининамудаи Қонуни мазкур риоя гардида бошад.

Моддаи 8.Навин будани навъи растанӣ

1. Навъи растанӣ ҳангоме навин шуморида мешавад, ки агар маводи тухмӣ ё сабзонидашудаи ин навъи растанӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон бештар аз як сол то санаи супоридани дархост ба мақоми ваколатдори давлатӣ аз тарафи худи селексионер ё бо розигии ў фурўхта нашуда бошад ё бо баъзе роҳҳо ба шахсони дигар барои истифода дода нашуда бошад.

2. Навъи растанӣ ҳангоме навин шуморида мешавад, ки агар маводи тухмӣ ё сабзонидашудаи ин навъи растанӣ ба қаламрави дигар фурўхта нашуда бошад ё бо дигар роҳҳо аз тарафи худи селексионер ба шахси дигар дода нашуда бошад ва ё бо розигии ў бештар аз чор сол (вобаста ба дарахтон ва токҳои ангур бештар аз шаш сол) то санаи ирсоли дархост ба мақоми ваколатдори давлатӣ барои истифода дода нашуда бошад.

Моддаи 9.Фарқкунандагии навъи растанӣ

Навъи растанӣ дар ҳолате фарқкунанда ҳисобида мешавад, ки агар он дар вақти додани дархост аз ҳама навъҳои дигари растаниҳои маълуми мавҷудбуда ба таври назаррас фарқ кунад. Аз ҷумла, додани дархост барои додани ҳуқуқи селексионер ё дохил намудани навъи растанӣ ба Феҳрист дар ҳама давлатҳо

2

навъи растаниро аз санаи супоридани дархост маълум мегардонад, ба шарте ки дар натиҷаи додани ин дархост ҳуқуқи селексионер дода шуда бошад ё навъи растанӣ ба Феҳрист дохил карда шуда бошад.

Моддаи 10. Ҳамгунии навъи растанӣ

Навъи растанӣ ҳамгун ҳисобида мешавад, агар он бо назардошти тағйироти ҷузъие, ки дар натиҷаи хусусиятҳои афзоиш метавонад ба вуқўъ ояд ва аз рўи аломатҳои ҷинсии худ ба таври кофӣ якхела бошад.

Моддаи 11. Устувории навъи растанӣ

Навъи растанӣ устувор ҳисобида мешавад, агар аломатҳои он баъди афзоиши чандкарата ё дар давраи махсуси афзоиш дар охири ҳар як чунин давра бетағйир монад.

БОБИ 3. ДАРХОСТ БАРОИ ДОДАНИ ҲУҚУҚИ СЕЛЕКСИОНЕР

Моддаи 12. Дархостдиҳӣ

1. Дархосткунанда барои гирифтани ҳуқуқи селексионер дархости шакли дахлдорро пур карда, ба мақоми ваколатдори давлатӣ пешниҳод мекунад.

2. Шакли дархост, номгўи хизматрасонӣ, номгўи маълумот, ҳуҷҷатҳо ва маводи зарурӣ барои додани ҳуқуқи селексионер ва мўҳлати супоридани онҳо аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ тасдиқ карда мешаванд.

3. Санаи супоридани дархост барои додани ҳуқуқи селексионер санаи қабули дархост, ки он аз рўи тартиби муқарраршуда пешниҳод шудааст, ба ҳисоб меравад.

4. Селексионер метавонад дархостро барои гирифтани ҳуқуқи селексионер ба воситаи шахси дигари боваринок супорад.

5. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар асоси он, ки ҳифзи чунин навъи растанӣ зарур намебошад ё пешниҳод барои ҳифзи он рад карда шуда буд ва ё мўҳлати фаъолияти он дар дигар давлат ё ташкилоти байниҳукуматӣ гузаштааст, наметавонад пешниҳоди ҳуқуқи селексионерро рад кунад ё мўҳлати фаъолияти ўро маҳдуд намояд.

Моддаи 13. Ҳуқуқи афзалият

1. Селексионере, ки бо тартиби муқарраршуда барои додани ҳуқуқи селексионер ба яке аз аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ дархост додааст («дархости аввал»), дар давоми 12 моҳ аз ҳуқуқи афзалият ҷиҳати супоридани дархост ба мақоми ваколатдори давлатӣ барои додани ҳуқуқи селексионер ба ин навъи растанӣ истифода мебарад. Ин мўҳлат аз санаи додани дархости аввал ҳисоб карда мешавад.

2. Барои он, ки селексионер аз ҳуқуқи афзалият истифода барад, вай дар дархости ба мақоми ваколатдори давлатӣ пешниҳоднамудааш оид ба афзалияти пешниҳоди аввал изҳор менамояд. Мақоми ваколатдори давлатӣ аз селексионер талаб мекунад, ки вай дар давоми се моҳ аз санаи додани дархост нусхаи ҳуҷҷатҳои дархости аввалро, ки мақоми ваколатдори давлатии дархости аввалро қабулнамуда тасдиқ кардааст, инчунин намуна ё дигар маводи шаҳодатдиҳандаи он, ки ин навъи растанӣ ифодагари ҳарду дархост мебошад, пешниҳод менамояд.

3. Ба селексионер барои ба мақоми ваколатдори давлатӣ пешниҳод намудани ҳама гуна маълумот, ҳуҷҷатҳо ё дигар маводи зарурӣ барои гузаронидани ташхисе, ки дар моддаи 14 Қонуни мазкур пешбинӣ шудааст, баъди ба охир расидани мўҳлати ҳуқуқи афзалият ду сол мўҳлат ё дар ҳолати рад ва ё бозхонд карда шудани дархости аввал, баъди чунин раддия ё бозхонд мўҳлате дода мешавад, ки онро мақоми ваколатдори давлатӣ муайян мекунад.

4. Додани дархости дигар ё нашри он ва ё истифодаи навъи растанӣ, ки мояи дархости аввал мебошад, дар ҳолате, ки агар он ба мўҳлати дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда мувофиқ бошад, наметавонад барои рад намудани дархости баъдина асос гардад. Инчунин, амалҳои зикргардида наметавонанд барои пайдо шудани ҳуқуқи шахсони сеюм асос гарданд.

3

Моддаи 14. Ташхиси дархост

1. Қарор оид ба додани ҳуқуқи селексионер баъди гузаронидани ташхис ҷиҳати мутобиқ будани навъи растанӣ ба шартҳои дар моддаҳои 8‐11 Қонуни мазкур пешбинишуда қабул карда мешавад. Дар рафти ташхис мақоми ваколатдори давлатӣ метавонад навъи растаниро сабзонад ё дигар санҷишҳои зарурӣ гузаронад, аз селексионер талаб намояд, ки навъи растаниро сабзонида дигар санҷишҳои заруриро гузаронад ё натиҷаҳои санҷишҳои гузаронидашударо ба эътибор гирад.

2. Барои мақсадҳои ташхис мақоми ваколатдори давлатӣ метавонад аз селексионер пешниҳод намудани тамоми маълумот, ҳуҷҷатҳо ё дигар маводи заруриеро талаб намояд, ки номгўи онҳо аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ тасдиқ карда мешавад.

Моддаи 15. Ҳифзи муваққатӣ

1. Бо мақсади таъмини манфиатҳои селексионер дар давоми давраи аз санаи нашри дархост барои додани ҳуқуқи селексионер то додани чунин ҳуқуқ ҳифзи муваққатӣ таъин карда мешавад. Дар ин давра мақоми ваколатдори давлатӣ барои таъмини манфиатҳои селексионер чораҳо меандешад.

2. Дархостдиҳанда ҳуқуқ дорад аз ҳамаи шахсоне, ки дар давраи зикршуда бо амалҳои пешбининамудаи моддаи 16 Қонуни мазкур машғул шуда, барои он ҳангоми додани ҳуқуқ иҷозати селексионер талаб карда мешавад, подоши моддӣ гирад. Ҳифзи муваққатӣ нисбат ба амалҳое эътибор дорад, ки ҳангоми додани ҳуқуқ, гирифтани иҷозати селексионерро талаб менамоянд. Агар ҳуқуқи селексионер дода нашавад, ҳифзи муваққатӣ татбиқ карда намешавад.

БОБИ 4. ҲУҚУҚҲОИ СЕЛЕКСИОНЕР ВА ДАВОМНОКИИ ҲИФЗИ НАВЪИ РАСТАНӢ

Моддаи 16. Ҳуқуқҳои селексионер

1. Барои амалҳои зерин бо маводи тухмии навъи растании ҳифзшаванда гирифтани иҷозати селексионер талаб карда мешавад:

‐ истеҳсол ё такрористеҳсолкунӣ; ‐ хушсифат намудан бо мақсади афзоиши он; ‐ барои фурўш пешниҳод кардан; ‐ фурўш ё ба тарзи дигар ба гардиши тиҷоратӣ ворид сохтан; ‐ содирот; ‐ воридот; ‐ нигоҳдорӣ барои мақсадҳои зикршуда. 2. Барои додани чунин иҷозат селексионер метавонад риояи шартҳо ва маҳдудиятҳои муайянро

талаб намояд. 3. Амалҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда нисбат ба маводи навъи растанӣ, аз ҷумла

растаниҳои яклухт ва қисмҳои онҳо, ки дар натиҷаи бе иҷозат истифода намудани маводи тухмии навъи растании ҳифзшаванда сабзонида шудаанд, гирифтани иҷозати селексионерро талаб менамоянд, агар селексионер имконияти кофии истифодаи ҳуқуқи худро нисбат ба маводи тухмӣ надошта бошад.

4.Муқаррароти қисмҳои 1 ва 3 моддаи мазкур инчунин дар ҳолатҳои зерин истифода мешаванд: ‐ барои навъҳои растаниҳое, ки аслан аз навъи растании ҳифзшаванда сабзонида шудаанд, агар худи

навъи растании ҳифзшаванда аз дигар навъи растанӣ сабзонида нашуда бошад; ‐ барои навъҳои растаниҳое, ки мутобиқи моддаи 9 Қонуни мазкур аз навъи растании ҳифзшаванда

чандон фарқияти назаррас надоранд; ‐ барои навъҳои растаниҳое, ки истеҳсоли онҳо истифодаи бисёркаратаи навъи растании

ҳифзшавандаро талаб мекунад. 5.Навъи растанӣ аз дигар навъи растанӣ (навъи ибтидоӣ) сабзонида ҳисоб мешавад, агар он: ‐ бештар аз навъи ибтидоии растанӣ ё аз навъи растании дигар сабзонида шуда бошад, ки он аз

навъи ибтидоии растанӣ сабзонида шудааст ва зимнан дараҷаи зоҳиршавии аломатҳои асосиро, ки натиҷаи татбиқи генотип ё комбинатсияи генотипҳои навъи ибтидоии растанӣ мебошанд, нигоҳ дорад;

‐ аз навъи ибтидоии растанӣ ба таври назаррас фарқ кунад; ‐ аз рўи дараҷаи зоҳиршавии аломатҳои асосӣ, ки натиҷаи татбиқи генотип ё комбинатсияи

генотипҳои навъи ибтидоии растанӣ мебошанд, ба навъи ибтидоии растанӣ мувофиқат кунад, ба истиснои

4

фарқиятҳое, ки сабабгори пайдоиши онҳо мегарданд. 6. Навъҳои аслан аз навъи растанӣ баровардашударо бо истифодаи интихоби табиӣ, индуксияи

мутагенез, тағйироти сомаклонӣ, интихоб аз растаниҳои алоҳидаи навъи ибтидоӣ, беккросс ё таворуди (трансформатсияи) генҳо бо усули муҳандисии генӣ ба даст овардан мумкин аст.

Моддаи 17. Истисноҳо аз ҳуқуқҳои селексионер

Ҳуқуқи селексионер ба амалҳое, ки бо мақсадҳои зерин содир шудаанд, паҳн намешавад: ‐ бо мақсадҳои шахсии ғайритиҷоратӣ; ‐ бо мақсадҳои таҷриба содир шудаанд; ‐ бо мақсади баровардани навъҳои нави растанӣ иҷро шудаанд, ба истиснои ҳолатҳое, ки

муқаррароти қисми 4 моддаи 16 Қонуни мазкур ба амалҳое, ки тибқи қисмҳои 1 ва 3 моддаи 16 Қонуни мазкур нисбат ба ҳамин гуна навъҳои растанӣ иҷро мешаванд, татбиқ карда мешавад.

Моддаи 18. Қатъ гардидани ҳуқуқи селексионер

1. Ҳуқуқи селексионер ба амалҳо нисбат ба ҳар гуна маводи навъи растании ҳифзшаванда ё навъи растание, ки муқаррароти қисмҳои 4‐6 моддаи 16 Қонуни мазкур фаро гирифта, аз ҷониби селексионер ё бо розигии ў дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон фурўхта шудааст ё ба тарзи дигар ба гардиши тиҷоратӣ ворид шудааст ва ё ҳар гуна маводе, ки аз маводи зикршуда сабзонида шудааст, татбиқ намегардад, агар онҳо бо амалҳои зерин алоқаманд набошанд:

‐ афзункунии минбаъдаи навъи растании мазкур; ‐ бо содироти маводи навъи растанӣ, ки барои афзоиши навъи растанӣ дар кишваре, ки навъи

растании чунин авлод ё намуди наботот ҳифз карда намешавад, ба истиснои содирот бо мақсади истеъмоли ниҳоӣ.

2. Барои мақсадҳои қисми 1 моддаи мазкур нисбат ба навъи растанӣ ҳамчун мавод фаҳмида мешаванд:

‐ маводи тухмии ҳама гуна намуди растанӣ; ‐ маводи растанӣ, инчунин худи растанӣ ва қисмҳои он; ‐ ҳама гуна маҳсулоте, ки бевосита аз маводи растанӣ гирифта шудааст.

Моддаи 19.Маҳдудияти истифодаи ҳуқуқи селексионер

Амалисозии озодонаи ҳуқуқи селексионерро танҳо дар ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд кардан мумкин аст. Дар ҳолате, ки агар чунин маҳдудият зимни аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ ба шахсони сеюм пешниҳод намудани иҷозат оид ба иҷрои амале, ки барои он гирифтани иҷозати селексионер зарур аст, ба вуҷуд ояд, он гоҳ селексионер подоши моддӣ мегирад.

Моддаи 20. Чораҳои танзимкунандаи фаъолияти тиҷоратӣ

Ҳуқуқи селексионер аз ҳама гуна чораҳое, ки бо мақсади ба танзим даровардани истеҳсол, сертификатсия, савдо ё воридоту содироти маводи навъҳои растанӣ пешбинӣ мешаванд, вобаста намебошад, ба истиснои чораҳое, ки дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи навъи растанӣ пешбинӣ шудаанд.

Моддаи 21.Мўҳлати амали ҳуқуқи селексионер

Ҳуқуқи селексионер барои ҳифзи навъи растанӣ ба мўҳлати 20 сол (нисбат ба дарахтон ва токҳои ангур ба мўҳлати 25 сол) аз санаи додани чунин ҳуқуқ амал мекунад.

БОБИ 5.НОМИНАВЪИ РАСТАНӢ

Моддаи 22.Номи навъи растанӣ

1. Навъи растанӣ бояд ном дошта бошад, ки он аз ҷониби селексионер ба мақоми ваколатдори 5

давлатӣ пешниҳод гардида, ҳамзамон бо дода шудани ҳуқуқи селексионер дар Феҳрист ба қайд гирифта мешавад. Бо назардошти қисми 4 моддаи мазкур ҳеҷ гуна ҳуқуқ нисбат ба номгузорӣ, ки ба сифати номи навъи растанӣ қайд гардидааст, барои истифодаи озоди чунин номгузорӣ вобаста ба навъи растании мазкур ҳатто пас аз гузаштани мўҳлати амали ҳуқуқи селексионер монеъ намешавад.

2.Номи навъи растанӣ бояд имкон диҳад, ки навъи растанӣ фарқ карда шавад.Номи навъи растанӣ наметавонад танҳо аз рақамҳо иборат бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки он ба таҷрибаи қабулшудаи номи навъи растанӣ мувофиқат намояд. Он набояд нисбат ба аломатҳо, сифатҳо ва мушаххасоти навъи растании мазкур ё шахсияти селексионер ба иштибоҳ барад ё ба нофаҳмиҳо оварда расонад. Аз ҷумла, номи навъи растанӣ аз ҳама гуна номе, ки бо он навъи растании мавҷудаи ҳамин намуд ё намуди ба он наздик дар қаламрави яке аз аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ номгузорӣ шудааст, бояд фарқ дошта бошад.

3. Агар ошкор гардад, ки номи гузошташуда ба талаботи қисми 2 моддаи мазкур ҷавобгўй намебошад, он гоҳ мақоми ваколатдори давлатӣ бақайдгирии онро рад менамояд ва талаб мекунад, ки селексионер дар мўҳлати аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ муайяншуда номи дигарро пешниҳод намояд.

4. Ба ҳуқуқҳои пештар бадастовардаи шахсони сеюм дахолат карда намешавад. Агар мутобиқи ҳуқуқҳои пештар бадастомада, истифодаи номи навъи растанӣ ба шахсе, ки онро бояд мутобиқи қисми 1 моддаи 23 Қонуни мазкур истифода барад манъ бошад, пас мақоми ваколатдори давлатӣ талаб менамояд, ки селексионер ба навъи растанӣ гузоштани номи дигарро пешниҳод намояд.

5.Навъи растанӣ бояд ба ҳамаи аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ бо як ном пешниҳод гардад.Мақоми ваколатдори давлатӣ номи бо чунин тартиб пешниҳодшударо ба қайд мегирад, танҳо ба истиснои ҳолате, ки агар номи пешниҳодшударо қобили қабул нашуморад. Дар ин ҳолат мақоми ваколатдори давлатӣ бояд аз селексионер талаб кунад, ки номи дигарро пешниҳод намояд.

6.Мақоми ваколатдори давлатӣ тамоми мақомоти салоҳиятдори аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растаниро оид ба масъалаҳои номи навъи растанӣ, аз ҷумла, дар бораи пешниҳод, бақайдгирӣ ва бекор намудани ном бо маълумоти дахлдор таъмин менамояд. Ҳама гуна мақомоти салоҳиятдори зикргардида метавонанд эродҳои худро дар хусуси бақайдгирии номи навъи растанӣ ба мақоми ваколатдори давлатӣ ирсол намоянд.

Моддаи 23. Истифодаи номи навъи растанӣ

1. Ҳар шахсе, ки маводи тухмии навъи растании дар Тоҷикистон ҳифзшавандаро дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ба фурўш пешниҳод менамояд ё ба гардиши тиҷоратӣ мебарорад, ўҳдадор аст, ки номи навъи растаниро ҳатто пас аз ба охир расидани мўҳлати амали ҳуқуқи селексионер истифода намояд, ба шарте ки агар мутобиқи қисми 4 моддаи 22 Қонуни мазкур ҳуқуқҳои пешакӣ бадастомада барои чунин истифода мамоният накунанд.

2. Ҳангоми ба фурўш ё ба гардиши тиҷоратӣ баровардани навъи растанӣ мумкин аст, ки номи бақайдгирифташудаи навъи растанӣ якҷоя бо аломати молӣ, номи тиҷоратӣ ё дигар рамзи ба ин монанд истифода бурда шавад. Дар ҳолатҳои истифодабарии якҷоя бояд номи навъи растанӣ ба осонӣ шинохташаванда бошад.

БОБИ 6. БЕЭЪТИБОР ДОНИСТАН ВА БЕКОР КАРДАНИ ҲУҚУҚИ СЕЛЕКСИОНЕР

Моддаи 24. Беэътибор донистани ҳуқуқи селексионер

1. Ҳуқуқи селексионер дар ҳолатҳои зерин аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ беэътибор дониста мешавад:

‐ агар муқаррар гардад, ки шартҳои дар моддаҳои 8 ё 9 Қонуни мазкур пешбинишуда дар лаҳзаи додани ҳуқуқи селексионер иҷро нашуда бошанд;

‐ дар ҳолатҳое, ки ҳуқуқи селексионер дар асоси маълумот ва ҳуҷҷатҳои пешниҳоднамудаи селексионер дода шуда бошад, вале шартҳои дар моддаҳои 10 ё 11 Қонуни мазкур пешбинишуда дар лаҳзаи додани ҳуқуқи селексионер иҷро нашуда бошанд;

‐ агар ҳуқуқи селексионер ба шахсе дода шуда бошад, ки ў ба ин ҳуқуқ надошта бошад, ба шарте ки чунин ҳуқуқи селексионер ба шахси ҳуқуқдошта гузаронида нашавад.

6

2. Беэътибор донистани ҳуқуқи селексионер аз рўи ҳолатҳои дигаре, ки дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинӣ карда нашудаанд, манъ аст.

Моддаи 25. Бекор намудани ҳуқуқи селексионер

1. Агар муқаррар гардад, ки шартҳои дар моддаҳои 10 ё 11 Қонуни мазкур пешбинишуда иҷро намешаванд, мақоми ваколатдори давлатӣ метавонад ҳуқуқи селексионерро бекор намояд.

2. Ҳуқуқи селексионер бекор карда мешавад, агар тибқи дархости дахлдор ва дар мўҳлати муқаррагардида селексионер:

‐ ба мақоми ваколатдори давлатӣ маълумот, ҳуҷҷатҳо ё маводеро, ки барои санҷиши нигоҳдории ҳифзи навъи растанӣ заруранд, пешниҳод накарда бошад;

‐ ҳаққи хизматрасониро вобаста ба нигаҳдории ҳуқуқи ў напардохта бошад; ‐ дар ҳолате, ки номи навъи растанӣ баъди пешниҳоди ҳуқуқи селексионер бекор карда шуда, номи

дигари мувофиқро пешниҳод накарда бошад. 3. Ҳуқуқи селексионер бо дигар асосҳое, ки дар қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд,

наметавонад бекор карда шавад.

Моддаи 26. Пеш аз мўҳлат қатъ гардидани ҳуқуқи селексионер

1. Агар дорандаи ҳуқуқи селексионер ба мақоми ваколатдори давлатӣ дар хусуси пеш аз мўҳлат қатъ намудани ҳуқуқи селексионер дархост пешниҳод намояд, пас ҳуқуқи селексионер то ба охир расидани санаи муқарраршуда хотима меёбад.

2. Агар санаи хотимаёбии ҳуқуқи селексионер дар дархост нишон дода нашуда бошад, пас санаи қабули дархост дар бораи пеш аз мўҳлат қатъ намудани ҳуқуқи селексионер аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ ҳамчун санаи хотимаёбии ҳуқуқи селексионер ба ҳисоб меравад.

БОБИ 7.МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 27. Ҳуқуқҳои шаҳрвандон ва шахсони ҳуқуқии хориҷӣ оид ба ҳифзи навъҳои растанӣ

1. Оид ба пешниҳод ва ҳифзи ҳуқуқи селексионер бе расонидани зарар ба ҳуқуқҳое, ки дар Қонуни мазкур пешбинӣ шудаанд,шаҳрвандони аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ, инчунин шахсони воқеӣ, ки дар қаламрави аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ манзили зист доранд ё шахсони ҳуқуқӣ, ки дар қаламравӣ аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ намояндагии бақайдгирифташуда доранд, дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон дорои он ҳуқуқҳое мебошанд, ки мутобиқи Қонуни мазкур ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мешаванд.

2. Барои мақсадҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда, мафҳуми «шаҳрванд» дар ҳолате, ки агар аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ давлат бошад – барои шаҳрвандони ин давлат ва агар аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи навъҳои нави растанӣ ташкилоти байниҳукуматӣ бошад – барои шаҳрвандони давлатҳои аъзои ин ташкилот истифода мешавад.

Моддаи 28. Ҳимояи ҳуқуқи селексионер

Ҳуқуқи селексионер мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳимоя карда мешавад.

Моддаи 29. Нашри даврии иттилоот

Мақоми ваколатдори давлатӣ бо роҳи нашри даврии иттилоот дар бораи масъалаҳои зерин иттилоотонии оммаро бояд таъмин намояд:

‐ дархостҳо барои додани ҳуқуқи селексионер ва ҳуқуқҳои додашуда; ‐ номҳои пешниҳод ва қабулшуда.

Моддаи 30. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур

7

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 31. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи дастовардҳои селексионии зироат»

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 4 ноябри соли 1995 «Дар бораи дастовардҳои селексионии зироат» (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995,№22, мод. 257; с. 2002,№11, мод. 732) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 32. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе 29 декабри соли 2010 № 672

8


No data available.

WIPO Lex No. TJ024