Law No. 2690/1999, Ratification of the Administrative Procedure Code and other regulations, Greece

*01000450903990008* 655

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΜΗΝΙΚΗΣΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Ψύλλου 45

ΝΟΜΟΙ ΥΠ' ΑΡΙθ. 2690 Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες δια­

τάξεις.

ΟΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΜΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

, Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:

Άρθρο πρώτο

Κι.:ρώνεται ο Κώδικας Διοικητικής ΔιαδικασΙας, ο 0- π,,[ος έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του όρθρου 76 του Συντάγματος από την EmTponή που συγκροτήθηκε κατ εξουσιοδότηση των διατάξεων του άρθρου 18 (πaρ. 18 και 24) του ν. 2503/1997, με την aριθμ. ΔIΔΚ/Φ.38/4Ι2085Ι15.9.1997 απόφαση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Ε­ σωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Aπoκtντρωσης, ό­ πως τροποποιήθηκε από τη ΔΙΔΚΙΦ.38/4ι27737/ , 6. 12.1997 όμοια του ιδίου Γενικού Γραμματέα και ε­ πανασυστήθηκε με την αριθμ. ΔΙΔΚΙΦ.38/4Ι23951/ 30.11.1998 όμοια προκεψένου να εξετάσει τις παρα­ τηρήσεις των Βουλευτών που διατυπώθηκαν στη Διαρκή ErnTponή Δημόσιας Διοίκησης της Βουλής.

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΜΙΟ ·ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του κωδικα

Οι διατάξεις του Κώδικα αυτού εφαρμόζονται στο Δημόσιο, στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και στα άλλα νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου.

Άρθρο 2 Αυτεπάγγελτη ενέργεια της Διοίκησης

Τα διοικητικά όργανα οφείλουν να προβαίνουν αυτε­ παγγέλτως στις προβλεπόμενες από τις ισχύουσες διατάξεις ενέργειες μέσα στις τυχόν ειδικώς οριζόμενες προθεσμίες, αλλιώς μέσα σε εύλογο χρόνο.

Άρθρο 3 Αιτήσεις προς τη Διοίκηση

1. Αίτηση του ενδιαφερομένου, για την έκδοση διοι-

9 Μαρτίου 1999

κητικής πράξης, απαιτείται όταν το προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις.

2. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί, πριν από την έκδοση

της διοικητικής πράξης, να παραιτηθεί από την αίτησή

του χωρίς συνέπειες, εκτός αν υπάρχει ειδική αντίθετη ρύθμιση. Ανάκληση της παραίτησης δεν μπορεί να γίνει.

3. Για τη διευκόλυνση των ενδιαφερομένων, χρησι­ μοποιούνται έντυπα αιτήσεων, τα οποία χορηγούν υ­ ποχρεωτικώς οι δημόσιες αρχές, για όλα τα θέματα που εμrτίmουν στην αρμοδιότητά τους. Στα έντυπα αναφέρονται οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία προϋποθέσεις για την ικανοποίηση του αιτήματo~, οι εφαρμοστέες διατάξεις, τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσει ο ενδιαφερόμενος, καθώς και ο χρόνος μέσα στον οποίο θα δοθεί η απάντηση. Αν ο ενδιαφε­ ρόμενος δηλώσει ότι δεν μπορεί να γράψεΙ, ο αρμόδιος υπάλληλος, ύστερα από προφορική έκθεση του αιτή­ ματος του ενδιαφερομένου, οφείλει να συντάξει ο ίδιος την αίτηση.

4. Τα στοιχεία της ταυτότητας που αναφέρονται στην αίτηση, όταν πρόκειται για Έλληνες πολίτες, αποδει­ κνύονται από το δελτίο ταυτότητας ή τη σχετική προ­ σωρινή βεβαίωση της αρμόδιας aρχής ή το διαβατήριο. Η -ταυτότητα των αλλοδαπών αποδεικνύεται, στην nε­ ρίmωση πολιτών Κράτους - Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από το δελτίο ταυτότητας ή το διαβατήριο, ενώ, στις άλλες περιmώσεις, από το διαβaΎήριo, ή άλλο έγγραφο βάσει του οποίου εmτρέπεται η εΙ'οδός τους στη Χώρα, ή τα έγγραφα που έχουν εκδώσει οι αρμόδιες ελληνικές aρxές. Η ταυτότητα των νομικών προσώπων αποδεικνύεται σύμφωνα με τα οριζόμενα από τις διατάξεις που ισχύουν στην έδρα τους. Όταν η αίτηση δεν υπo~άλλετaι αυτοπροσώπως, πρέπει να συνοδεύεται από επιωρωμένο φωτοαντίγραφο του δελ­ τίου ταυτότητας ή T:JV αντίστοιχων εγγράφων.

5. Γεγονότα ή στοιχεία που δεν αποδεικνύονται από το δελτ~o ταυτότητας ή από τα αντίστοιχα έγγραφα, αν ειδικες διαταξεις δεν ορίζουν διαφορετικά, γίνονται

δεκτά βάσει υπεύθυνης δήλωσης του ενδιαφερομένου, η οποια και διατυπώνεται σε προβλεπόμενο από τις σχετικές διατάξεις έντυπο. Ίδια δήλωση υποβάλλεται και όταν τα στοιχεία του δελτίου ταυτότητας για την οικογενειακή κατάσταση, τη διεύθυνση της Kατoι~ίας και το επάγγελμα έχουν μεταβληθεί.

656 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

Άρθρο 4 Διεκπεραίωση υποθέσεων από τη Διοίκηση

1. Οι διοικητικές αρχές, όταν υποβάλλονται αιτήσεις, οφείλουν να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις των ενδια­ φερομένων και να αποφαίνονται για τα αιτήματά τους μέσα στην προθεσμία που τυχόν καθορίζεται από τις σχετικές ειδικές διατάξεις, αλλιώς μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών: Η προθεσμία αρχίζει από την υποβολή της αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία. Αν η

αίτηση υποβληθεί σε αναρμόδια υπηρεσία, η υπηρεσία αυτή οφείλει, μέσα σε πέντε (5) ημέρες, να τη διαβιβάσει στην αρμόδια υπηρεσία και να γνωστοποιήσει τούτο

στον ενδιαφερόμενο. Στην περίmωση αυτή η προθεσμία αρχίζει από τότε που περιήλθε η αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία.

2. Αν κάποια υπόθεση δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί μέσα στην προθεσμία της προηγούμενης παραγράφου,

η αρμόδια υπηρεσία οφείλει να γνωστοποιήσει εγγρά­

φως στον ενδιαφερόμενο: α) τους λόγους της καθυ­ στέρησης, β) τον υπάλληλο που έχει αναλάβει την υπόθεση και τον αριθμό τηλεφώνου του, για την παροχή πληροφοριών, γ) τα δικαιολογητικά που τυχόν λείπουν, καθώς και δ) κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία.

3. Οι υπηρεσίες απαλλάσσονται από τις κατά την παρ.1 υποχρεώσεις αν το αίτημα είναι προδήλως πα­ ράνομο ή επαναλαμβάνεται κατά τρόπο καταχρηστικό.

4. Οι διοικητικές αρχές οφείλουν, ύστερα από αΙτηση του ενδιαφερομένου, να χορηγούν αμέσως πιστοποιη­ τικά και βεβαιώσεις. Αν η άμεση χορήγηση τούτων δεν είνqι δυνατή, αυτά αποστέλλονται ταχυδρομικώς, μέσα σε τφοθεσμΙα δέκα (1 ο) ημερών, στη διεύθυνση που txtI δηλωθεί. Η υποχρέωση αυτή δεν υφίσταται αν ο ενδιαφερόμενος, με την αίτησή του, δηλώσει ότι δεν επιθυμεί την ταχυδρομική αποστολή και ότι θα παραλάβει τα έγγραφα αυτά αυτοπροσώπως ή με εξουσιοδοτημέ­ νον εκτφόσωπό του.

Άρθρο 5 Πρόσβαση σε έγγραφα

1. Κάθε ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοι­ κητικών εγγράφων. Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες ύrτηρεσίες, όπως εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύ­ κλιες οδηγίες. απαντήσεις της Διοίκησης, γνωμοδοτή­ σεις και αποφάσεις.

2. Όποιος έχει ειδικό έννομο συμφέρον δικαιούται. ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των ιδιωτικών εγγράφων που φυλάσσονται στις δημόσιες υπηρεσίες και είναι σχετικά με υπόθεσή του η οποία εκκρεμεί σε αυτές ή έχει διεκπεραιωθεί από αυτές.

3. Το κατά τις προηγούμενες παραγράφους δικαίωμα δεν υφίσταται στις περιmώσεις που το έγγραφο αφορά την ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτου, ή αν παραβλά­

πτεται απόρρητο το οποίο προβλέπεται από ειδικές διατάξεις. Η αρμόδια διοικητική αρχή μπορεί να αρνηθεί

την ικανοποίηση του δικαιώματος τούτου αν το έγγραφο

αναφέρεται στις συζητήσεις του Υπουργικού Συμβου­ λίου, ή αν η ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού είναι

δwατόν να δυσχεράνει ουσιωδώς την έρευνα δικαστι­ κών, αστυνομικών ή στρατιωτικών αρχών σχετικώς με την τέλεση εγκλήματος ή διοικητικής παράβασης.

4. Το δικαίωμα των παρ. 1 και 2 ασκείται: α) με μελέτη του εγγράφου στο κατάστημα της υπηρεσίας, ή β) με χορήγηση αντιγράφου, εκτός αν η αναπαραγωγή τούτου

μπορεί να βλάψει το πρωτότυπο. Η σχετική δαπάνη

αναπαραγωγής βαρύνει τον αιτούντα, εκτός αν ο νόμος

ορίζει διαφορετικά. Αν πρόκειται για πληροφορίες ια­ τρικού χαρακτήρα, αυτές γνωστοποιούνται στον αιτού­

ντα με τη βοήθεια γιατρού, ο οποίος ορίζεται για το

σκοπό αυτόν.

5. Η άσκηση του κατά τις παρ. 1 και 2 δικαιώματος γίνεται με την επιφύλαξη της ύπαρξης τυχόν δικαιω­

μάτων πνευματικής ή βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

6, Η απόρριψη του κατά τις παρ. 1 και 2 αιτήματος πρέπει να είναι αιτιολογημένη και να γνωστοποιείται εγγράφως στον αιτούντα το αργότερο μέσα σε έναν

(1) μήνα από την υποβολή της αίτησης.

Άρθρο 6 Προηγούμενη ακρόαση του ενδιαφερομένου

1. Οι διοικητικές αρχές, πριν από κάθε ενέργεια ή μέτρο σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων συ­

γκεκρψένου προσώπου, οφείλουν να καλούν τον εν­

διαφερόμενο να εκφράσει τις απόψεις του, εγγράφως ή τφοφορικώς, ως προς τα σχετικά ζητήματα.

2. Η κλήση προς ακρόαση είναι έγγραφη, αναφέρει τον τόπο, την ημέρα και την ώρα της ακρόασης, προσδιορίζει δε το αντικείμενο του μέτρου ή της ε­ νέργειας, Η κλήση κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο τουλάχιστον πέντε (5) πλήρεις ημέρες πριν από την ημέρα της ακρόασης. Ο ενδιαφερόμενος έχει το δι­

καίωμα να λάβει γνώση των σχετικών αποδεικτικών στοιχείων και να προβεί σε ανταπόδειξη. Η τήρηση της

προαναφερόμενης διαδικασίας, καθώς και η λήψη υπόψ"ι των απόψεων του ενδιαφερομένου, πρέπει να προκύ­

πτουν από την αιτιολογία της διοικητικής πράξης. Το υιοθετούμενο μέτρο τφέπει να λαμβάνεται μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα από την ακρόαση του ενδια­ φερομένου.

3. Αν η άμεση λήψη του δυσμενούς μέτρου είναι αναγι<αία για την αποτροπή κινδύνου ή λόγω επιτακτικού δημόσιOtJ σψφέροντος, είναι, κατ' εξαίρεση, δυνατή η, χωρ(ς προηγούμενη κλήση του ενδιαφερομένου, ρύθ­ μιση. Αν η κατάσταση που ρυθμίστηκε είναι δυνατόν να μεταβληθεί, η διοικητική αρχή, μέσα σε χρονικό διάστημα δεκαπέντε (15) ημερών, καλεί τον ενδιαφερόμενο να εκφράσει τις απόψεις του σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, οπότε και προβαίνει σε τυχόν νέα ρύθ­ μιση. Αν η πιο πάνω προθεσμία παρέλθει άπρακτη, το

μέτρο παύει αυτοδικαίως, και χωρίς άλλη ενέργεια, να ισχύει 4.·Οι διατάξεις των παρ. 1 και 2 εφαρμόζονται και

όταν 01' σχετικές με τη δυσμενή διοικητική πράξη δια­ τάξεις προβλέπουν δwατότητα άσκησης διοικητικής προσφυγής.

Άρθρο 7 Αμεροληψία των διοικητικών οργάνων

1. Τα διοικητικά όργανα, μονομελή ή συλλογικά, πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.

2. Τα μονομελή όργανα, καθώς και τα μέλη των συλλογικών οργάνων, οφείλουν να απέχουν από κάθε

ενέργεια ή διαδικασία που συνιστά συμμετοχή σε λήψη απόφασης ή διατύπωση γνώμης ή' πρότασης εφόσον: α) η ικανοποίηση προσωπικού συμφέροντός τους συν­ δέεται με την έκβαση της υπόθεσης, ή β) είναι σύζυγοι ή συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, κατ' ευθεία μεν γραμμή C!περιορ.ίστως, εκ πλαγίου δε έως και τέ­

ταρτου βαθμού, με κάποιον από τους ενδιαφερομένους, ή γ) έχοw ιδιαίτερο δεσμό ή ιδιάζουσα σχέση ή εχ-

•

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 657

θρότητο με τους· ενδιαφερομένους. 3. Το όργανο ή το μέλος του συλλογικού οργάνου,

εφόσον κρίνει ότι συντρέχει στο πρόσωπό του λόγος που επιβάλλει την αrιoxή του, οφείλει να το δηλώσει αμέσως στην nρoιστάμενη αρχή ή στον προεδρεύοντα του συλλογικού οργάνου, αντιστοίχως, και να απέχει από οποιαδήποτε ενέργεια. Στις περιπτώσεις αυτές, η προιστάμενη aρχή' ή το συλλογικό όργανο, αποφαίνεται το ταχύτερο δυνατόν.

4. Αίτηση εξαίρεσης μονομελούς οργάνου, ή μέλους συλλογικού οργάνου, μπορούν να υποβάλουν οι ενδια­ φερόμενοι σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Η αίτηση υποβάλλεται στην προίστάμενη aρxή' ή στον προε­ δρεύοντα του συλλογικού οργάνου, ή στο αποφασίζον

όργανο, κατά περίπτωση. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται και στην περίmωση αυτή τα οριζόμενα στην τελευταία

περίοδο της προηγούμενης παραγράφου. 5. Η εξαίρεση μπορεί να διατάσσεται και αυτεπαγ­

γέλτως από την προιστάμενη αρχή ή το συλλογικό

όργανο.

6. Τα οριζόμενα στις προηγούμενες παραγράφους δεν εφαρμόζονται σε περίπτωση που δηλώνεται αποχή, ή ζητείται η εξαίρεση, τόσων μελών συλλογικού οργάνου ώστε τα απομένοντα να μη σχηματίζουν την κατά την παρ. 1 του άρθρου 14 απαρτία.

Άρθρο 8 Αναπλήρωση των διοικητικών οργάνων

Σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος, τον προίστά­ μενο οργανικής μονάδας δημόσιας αρχής αναπληρώνει ο ανώτερος κατά βαθμό προϊστάμενος των υποκείμενων σε αυτόν οργανικών μονάδων. Αν δεν υπάρχουν υπο­ κείμενες οργανικές μονάδες, τον προϊστάμενο αναπλη­ ρώνει ο κατά βαθμό ανώτερος υπάλληλος της μονάδας. Σε περίπτωση ομοιοβάθμων, αναπληρωτής είναι ο προΊ­ στάμενος ή ο υπάλληλος που έχει τον περισσότερο χρόνο υπηρεσίας στο βαθμό. Πάντως, ο οριζόμενος

αναπληρωτής πρέπει να ανήκει σε κλάδο του οποίου οι υπόλληλοι, κατά τις σχετικές διατάξεις, μπορούν να προίστανται

Άρθρο 9 Μεταβίβαση αρμοδιότητας των διοικητικών οργάνων - 'Εξουσιοδότηση των διοικητικών

οργάνων προς υπογραφή

1. Η αρμοδιότητα. των διοικητικών οργάνων καθορί­ ζεται από τις σχετικές διατάξεις.

2. Το αρμόδιο διοικητικό όργανο, αν τούτο προβλέ­ πεται από τις σχετικές διατάξεις, μπορεί, με κανονιστική

πράξη του, να μεταβιβάσει την αρμοδιότητά του. Στην περίπτωση αυτή, η αρμοδιότητα ασκείται αποκλειστικά από το όργανο στο οποίο μεταβιβάστηκε, εκτός αν οι σχετικές διατάξεις ορίζουν ότι, παράλληλα, μπορεί να

ασκείται και από το όργανο που τη μεταβίβασε. 3. Το αρμόδιο διοικητικό όργανο, αν τούτο προβλέ­

πεται από τις σχετικές διατάξεις, μπορεί επίσης, με

κανονιστική πράξη του, να εξουσιοδοτεί ιεραρχικά υ­ φιστάμενό του όργανο να υπογράφει, με εντολή του,

πράξεις ή άλλα έγγραφα της αρμοδιότητάς του. 4. Στο προοίμιο των διοικητικών πράξεων, για την

πληροφόρηση των ενδιαφερομένων, αναφέρονται οι διατάξεις που καθορίζουν την αρμοδιότητα για την έκδοση της πράξης, αν συντρέχει δε περίπτωση και η πράξη της μεταβίβασής της στο όργανο που εκδίδει την πράξη ή η πράξη της εξουσιοδότησης προς υπο­ γραφή.

Άρθρο 10 Προθεσμίες προς ενέργεια

1. Οι προθεσμίες για την υποβολή αίτησης, αναφοράς, δήλωσης ή άλλου εγγράφου του ενδιαφερομένου, καθώς και για οποιαδήποτε άλλη ενέργειά του είναι αποκλει­ στικές, εκτός αν χαρακτηρίζονται ενδεικτικές από τις διατάξεις που τις προβλέπουν.

2. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί, μέσα στην προβλεπό­ μενη προθεσμία, να υποβάλει την αίτησή του ή άλλο έγγραφο με μηχανικό μέσο εφόσον το μέσο τούτο αφήνει αποτύπωμα που καθιστά αναμφίβολη την ανα­ γνώριση του μηχανήματος αποστολής και παραλαβής,

καθώς και της ημερομηνίας και ώρας αποστολής και παραλαβής. Στη συνέχεια όμως οφείλει να υποβάλει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 3 και 11, το αργότερο μέσα σε πέντε (5) ημέρες από τη λήξη της προθεσμίας, έγγραφο, που φέρει την ιδιόχειρη υπο­ γραφή του και έχει όμοιο περιεχόμενο με αυτό το οποίο

παρέλαβε, με το μηχανικό μέσο, η υπηρεσία.

3. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να υποβάλει το έγγραφό του με αποστολή συστημένης επιστολής εφόσον δεν το αποκλείουν οι σχετικές ειδικές διατάξεις. Στις πε­ ριπτώσεις αυτές, ως ημερομηνία υποβολής θεωρείται εκείνη της κατάθεσης της επιστολής στην ταχυδρομική

υπηρεσία.

4. Αν οι διατάξεις επιβάλλουν τη σuνuπoβoλή πιστο­ ποιητικών, δικαιολογητικών ή άλλων δημόσιων εγγρά­ φων και αυτό δεν συνυποβόλλονται για λόγους που αφορούν την αρμόδια για την έκδοσή τους διοικητική αρχή, αρκεί η εμπρόθεσμη υποβολή του εγγράφου του

ενδιαφερομένου. Στην περίmωση αυτή, πρέπει στο υποβαλλόμενο από τον ενδιαφερόμενο έγγραφο να γίνεται μνεία του λόγου της μη συνυποβολής των δημόσιων εγγράφων, τα οποία, πάντως, ο ενδιαφερό­ μενος οφείλει να προσκομίσει όταν εκλείψει η αιτία που κατέστησε αδύνατη τη συνυποβολή τους.

5. Οι προθεσμίες για τη Διοίκηση είναι ενδεικτικές, εκτός αν από τις διατάξεις που τις πρoβλtπoυν rφO­ κύπτει ότι είναι αποκλειστικές. Οι nρoθεσμ(ες για την έκδοση ατομικών διοικητικών πράξεων, δυσμενών για το πρόσωπο το οποίο αφορούν αμέσως, είναι αποκλει­ στικές.

6. Υπέρβαση των προθεσμιών συγχωρείται σε περί­ πτωση ανώτερης βίας.

7. Για τον υπολογισμό των προθεσμιών, αν ειδικές διατάξεις δεν ορίζουν διαφορετικό, εφαρμόζονται οι διατqξεις των άρθρων 241 - 246 του Αστικού Κώδικα.

Άρθρο 11 Βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής -

Επικύρωση των αντιγράφων

1. Η βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής του ενδιαφερομένου γίνεται, από οποιαδήποτε διοικητική αρχή, βάσει του δελτίου ταυτότητας ή των αντίστοιχων εγγράφων που προβλέπονται στο όρθρο 3.

2. Την επικύρωση αντιγράφου από το πρωτότυπο, ή από το ακριβές αντίγραφο της αρχής που εξέδωσε το

πρωτότυπο, μπορεί να ζητήσει ο ενδιαφερόμενος από οποιαδήποτε διοικητική αρχή, δικηγόρο ή συμβολαιο­ γράφο. Δεν απαιτείται επικύρωση αντιγράφου ή φω­

τοαντιγράφου αν τούτο συνοδεύεται από την, κατά την παρ. 5 του άρθρου 3, υπεύθυνη δήλωση, στην οποία ο ενδιαφερόμενος βεβαιώνει την ακρίβεια των στοιχείων.

3. Οι διοικητικές αρχές οφείλουν να δέχονται επικυ­ ρωμένα αντίγραφα πιστοποιητικών, βεβαιώσεων ή άλλων

δικαιολογητικών στοιχείων. Τα αντίγραφα αυτό, όπως και εκείνα που συνοδεύονται από την, κατά την' παρ.

658 ΕΦΗΜΕΡΙΣΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

5 του άρθρου 3, υπεύθυνη δήλωση, γίνονται δεκτά, όπως ro πρωτότυπο.

Άρθρο 12 Τήρηση πρωτοκόλλου υπηρεσίας -

Χορήγηση βεβαίωσης για την

καταχώριση εγγράφου

Κάθε έγγραφο που περιέρχεται στην υπηρεσία με οποιονδήποτε τρόπο, καταχωρίζεται αυθημερόν στο βιβλίο εισερχομένων, κατ' αύξοντα αριθμό, με χαρακτη­

ρισμό και μνεία του θέματος στο οποίο αναφέρεται και του αριθμού των στοιχείων που το συνοδεύουν. Στο ίδιο βιβλίο αναγράφονται επίσης το όργανο προς το οποίο το έγγραφο απευθύνεται, καθώς και η ημερομηνία εισόδου του. Η υπηρεσία οφείλει να χορηγεί βεβαίωση καταχώρισης του εγγράφου με όλα τα παραπάνω στοι­

χεία.

ΔΕγΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥMOΓlKA ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Άρθρο 13 Συγκρότηση

1. Για τη νόμιμη συγκράτηση συλλογικού οργάνου απαιτείται ο ορισμός, με πράξη, όλων των μελών (τα­ ΚΤιΚών και αναπληρωματικών) που προβλέπει ο νόμος. Ο ορισμός του ίδιου προσώπου με περισσότερες από μία ιδιότητες δεν εmτρέnεται. Αν oρισμtνα μέλη εκλt­ γονται ή υποδεικνύονται από τρίτους κα τα μέλη αuτά δεν έχουν ακόμη εκλεγεί ή υποδειχθεί από τα αρμόδια όργανα, η συγκρότηση είναι νόμψη αν έχει εγκαίρως ζητηθεi εγγράφως η εκλογή ή η υπόδειξή τους και τα υπόλοιπα μέλη επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία.

2. Τα συλλογικά όργανα, αν στο νόμο δεν ορίζεται διαφoρεTlΚά, συγκροτούνται από τρία (3) τουλάχιστον μέλη.

3. Ο πρόεδρος και ο γραμματέας του συλλογικού οργάνου ορίζονται, μαζ! με τους αναπληρωματικούς τους, με την πράξη συγκρότησής του. Αν το συλλογικό όργανο συγκροτείται αποκλειοτικώς από αιρετά μέλη, ο πρόεδρος, ο γραμματέας και τα λοιπά μέλη στα οποία ανατίθεται συγκεκρψένο αξίωμα, μαζί με τους αναπλη­ ρωμαTIΚoύς τους, εκλέγονται, με μυστική ψηφοφορία, από τα μέλη του συλλογικού οργάνόυ.

4. Η τυχόν κqτά παράνομο τρόπο κτήση της ιδιότητας υπό την οποία κάποιος ορίζεται μέλος συλλογικού οργάνου δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της συγκρότησης του οργάνου.

5. Το συλλογικό όργανο μπορεί να λειτουργήσει, όχι . όμως πέρα από ένα τρίμηνο, αν κάποια από τα μέλη του εκλείψoίJν ή αποχωρήσουν για οποιονδήποτε λόγο ή απολέσουν την ιδιότητα βάσει της οποίας ορίστηκαν, εφόσον, κατά τις συνεδριάσεις του, τα λοιπά μέλη επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία.

6. 'Οταν ο νόμος προβλέπει θητεία για τα μέλη του συλλογικού οργάνου, η αντικατάσταση μέλους πριν από τη λήξη της θητείας του είναι δυνατή μόνο για λόγον αναγόμενο στην άσκηση των καθηκόντων του, ο οποίος και πρέπει να βεβαιώνεται στη σχετική πράξη.

Άρθρο 14 Σύνθεση - Συνεδριάσεις - Λειτουργία

1. Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρω­ ματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). Η απαρτία πρέπει να υπάρχει

σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. Αν, κατά την πρώτη συνεδρίαση, διαπιστωθεί έλλειψη απαρτίας, το όργανο καλείται εκ νέου σε συνεδρίαση, η οποία πραγ­ ματοποιείται το νωρίτερο σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες, στον ίδιο τόπο και με την ίδια ημερήσια διάταξη. Κατά τη συνεδρίαση αυτή, υπάρχει απαρτία αν μετέχουν στη σύνθεση τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη που παριστούν τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) του συνόλου των διο­ ρισμένων τακτικών μελών του και εν πάση περιπτώσει όχι λιγότερα των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Στα τρψελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών.

2. Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση, η οποία περιλαμβάνει την ημερήσια διάταξη, γνωστο­ ποιείται, από το γραμματέα, στα μέλη του συλλογικού οργάνου τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαση, μπορεί δε να γίνει και με τηλεφώ­ νημα, τηλεγράφημα. τηλεομοιοτυπία ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από

σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου

που έκανε την πρόσκληση. Η προθεσμία αυτή μπορεί, σε περίπτωση κατεπείγοντος, να συντμηθεί, η πρό­

σκληση όμως, τότε, πρέπει να είναι έγγραφη και να βεβαιώνονται σε αυτήν οι λόγοι που κατέστησαν τη σύντμηση αναγκαία. Πρόσκληση των μελών του συλ­ λογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές, που ορίζονται με α­ πόφασή του, η οποία και γνωστοποιείται στα μέλη του. Πρόσκληση δεν απαιτείται, επίσης, όταν μέλος έχει δηλώσει, πριν από τη συνεδρίαση, κώλυμα συμμετοχής του σε αυτήν, ή όταν το κώλυμα τούτο είναι γνωστό στον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου.

3. Τα αναπληρωματικά μέλη καλούνται προς αναπλή­ ρωση απόντων ή κωλυόμενων μελών της ίδιας κατη­ γορίας, εκτός αν ο ορισμός τους δεν έχει γίνει κατά τέτοια αντιστοιχία.

4. Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος το οποίο δεν είχε προσκληθεί. η συνεδρίαση είναι παράνομη. Το ίδιο ισχύει ακόμη και αν, αντ' αuτoύ, είχε μετάσχει το αντίστοιχο αναπληρωματικό μέλος. Αν υ­

πήρξαν πλημμέλειες ως προς την κλήτευση μέλους, το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως αν αυτό είναι παρόν και δεν αντιλέγει για την πραγματοποίηση της συνεδρίασης.

5. Η νομιμότητα της σύνθεσης του συλλογικού ορ­ γάνου δεν επηρεάζεται από την τυχόν εναλλαγή των μετεχόντων μελών σε διαδοχικές συνεδριάσεις.

6. Μέλη συλλογικού οργάνου, τα οποία είναι σύζυγοι ή συνδέονται μεταξύ τους με συγγένεια έως και τέ­ ταρτου βαθμού εξ αίματος ή αγχιστείας, δεν επιτρέπεται να μετάσχουν στην ίδια συνεδρίαση.

7. Η σύγκληση του συλλογικού οργάνου προς συνε­ δρίαση είναι υποχρεωτική αν το ένα τρίτο (1/3) του­ λάχιστον του συνόλου των τακτικών μελών του το ζητήσει εγγράφως από τον πρόεδρο, προσδιορίζοντας και το προς συζήτηση θέμα.

8. Η ημερήσια διάταξη συντάσσεται από τον πρόεδρο, ο οποίος λαμβάνει προς τούτο υπόψη του και απόψεις που τυχόν διατυπώνονται από μέλη του συλλογικού οργάνου.

9. Αντικείμενο της συνεδρίασης είναι μόνο τα θέματα που περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη. Κατ' ε­

ξαίρεση, μπορούν να συζητηθούν και θέματα που δεν περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη αν είναι πα-

ΕΦΗΜΕΡΙΣΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 659

ρόντα όλα τα τακτικά μέλη και συμφωνούν για τη συζήτησή τους.

10. Οι συνεδριάσεις, αν στο νόμο δεν ορίζεται δια­ φορετικά, είναι μυστικές. Η κατά τη συζήτηση παρουσία άλλων προσώ'πων, πλην των μελών και του γραμματέα ή των τυχόν ειδικώς οριζόμενων στο νόμο προσώπων, δεν επιτρέπεται. Το συλλογικό όργανο, όμως, μπορεί να καλέσει, προς παροχή πληροφοριών ή προσαγωγή στοιχείων, υπηρεσιακά ή άλλα πρόσωπα, τα οποία και αποχωρούν πριν από την έναρξη της συζήτησης.

11. 'Οταν ο νόμος προβλέπει δημόσια συνεδρίαση του συλλογικού οργάνου, ανακοινώνονται εγκαίρως, και

πάντως τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαόη, ο τόπος και ο χρόνος της συνεδρίασης, με πρόσφορο τρόπο, ώστε να καθίσταται δυνατή η

προσέλευση και η παρουσία των ενδιαφερομένων. Η τήρηση της δημοσιότητας πρέπει να βεβαιώνεται στο

οικείο πρακτικό. 12. Ο πρόεδρος κηρύσσει την έναρξη και τη λήξη

των συνεδριάσεων, διευθύνει τις εργασίες και φροντίζει για την εφαρμογή του νόμου και την εύρυθμη λειτουργία

του συλλογικού οργάνου.

'Αρθρο 15 Αποφάσεις

1. Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων, αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, λαμβάνονται με την απόλυτη ΠλειΟψηφία των παρόντων μελών. Αν δεν καθίσταται δυνατός ο σχηματισμός της πλειοψηφίας αυτής, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ωσότου σχημα­

τιστεί απόλυτη πλειοψηφία με την υποχρεωτική προ­ σχώρηση, κάθε φορά, εκείνου ή εκείνων που διατυπώ­ νουν την ασθενέστερη γνώμη, σε μία από τις επικρα­ τέστερες. Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρξει ισoΨlφία, υπερισχύει η Ψ;φος του προέδρου, εκτός αν η ψηφο­ φορία είναι μυστική, οπότε αυτή επαναλαμβάνεται για

μία ακόμη φορά, η τυχόν δε νέα ισοψηφία ισοδυναμεί με απόρριψη. Το μέλος που απέχει από την ψηφοφορία ή δίδει λευκή ψήφο θεωρείται απόν.

2. Αν η συζήτηση της υπόθεσης διαρκεί περισσότερες από μία συνεδριάσεις, η απόφαση λαμβάνεται από τα μέλη που μετέχουν στην τελευταία συνεδρίαση, αφού προηγουμένως, τα μέλη που δεν μετείχαν στις προη­ γούμενες συνεδριάσεις, ενημερωθούν πλήρως ως προς τα ουσιώδη σημεία των κατ' αυτές συζητήσεων. Η ενημέρωση πρέπει να προκύmει από δt]λωση των μελών

αυτών, η οποία και καταχωρίζεται στα πρακτικά. 3. Η ψηφοφορία είναι φανερή, εκτός αν ορίζεται

διαφορετικά από το νόμο. 4. Για τις συνεδριάσεις του συλλογικού οργάνου

συντάσσεται πρακτικό, στο οποίο μνημονεύονται, ιδίως, τα ονόματα και η ιδιότητα των παριστάμενων μελών, ο τόπος και ο χρόνος της συνεδρίασης, τα θέματα που

συζητήθηκαν με συνοπτική αλλά περιεκτική αναφορά

στο περιεχόμενό τους, η μορφή και τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας και οι αποφάσεις που λήφθηκαν.

5. Στο πρακτικό καταχωρίζονται οι γνώμες των μελών που μειοψήφησαν, σε περίπτωση δε φανερής ψηφοφο­ ρίας και τα ονόματα τούτων.

6. Αν πρόκειται για συνεδρίαση οργάνου προς δια­ τύπωση απλής γνώμης, στο οικείο πρακτικό καταχωρί­

ζονται υποχρεωτικώς όλες οι επί μέρους γνώμες που διατυπώθηκαν και τέθηκαν σε ψηφοφορία.

7. Το πρακτικό συντάσσεται από το γραμματέα και επικυρώνεται από τον πρόεδρο.

8. Η υπογραφή του προέδρου ή του αναπληρωτή του αρκεί για τη νόμιμη υπόσταση κάθε πράξης του συλ­ λογικού" οργάνου.

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΔIΟIΚΗΤιΚΗ ΠΡΑΞΗ

Άρθρο 16 Περιεχόμενο και τύπος

1. Η διοικητική πράξη είναι έγγραφη, αναφέρει την εκδούσα αρχή και τις εφαρμοζόμενες διατάξεις, φέρει δε χρονολογία, καθώς και υΠΘγραφή του αρμόδιου

οργάνου. Στην ατομική διοικητική πράξη αναφέρεται,

επίσης, η τυχόν δυνατότητα άσκησης της, κατ' άρθρο

25, ειδικής διοικητικής, ή ενδικοφανούς, προσφυγής, γίνεται δε μνεία του αρμόδιου για την εξέτασή της οργάνου, της προθεσμίας, καθώς και των συνεπειών παράλειψης της άσκησής της. Προσφυγή που ασκείται σύμφωνα με τις προαναφερόμενες πληροφορίες της

υπηρεσίας δεν μπορεί να παραγάγει συνέπειες σε βάρος του προσφεύγοντος. Η παράλειψη αναφοράς των ε­ φαρμοζόμενων διατάξεων, καθώς και των κατά τη δεύ­ τερη περίοδο στοιχείων, δεν επάγεται ακυρότητα της πράξης.

2. Η ατομική διοικητική πράξη μπορεί, κατ' εξαίρεση, να είναι προφορική εφόσον αυτό είναι αναγκαίο προς επίτευξη του επιδιωκόμενου με αυτήν σκοπού. Προς τούτο, επιτρέπεται, επίσης, η χρήση συμβόλων εφόσον

οι αποδέκτες της πράξης έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν το περιεχόμενό της.

Άρθρο 17 Αιτιολογία

1. Η ατομική διοικητική πράξη πρέπει να περιέχει αιτιολογία, η οποία να περιλαμβόνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκ­ δοσή της.

2. Η αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής, ειδική, επαρκής και να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, εκτός αν προβλέπεται ρητώς στο νόμο ότι πρέπει να περιέ­ χεται στο σώμα της πράξης.

3. Όταν η διοικητική πράξη εκδίδεται αυτεπαγγέλτως, τα αποδεικτικά στοιχεία συγκεντρώνονται με πρωτο­ βουλία του αρμόδιου για την έκδοσή της οργάνου. Όταν την έκδοση της διοικητικής πράξης ζητά ο ενδιαφερό­ μενος, αυτός οφείλει να υποβάλει τα δικαιολογητικά που καθορίζουν οι σχετικές διατάξεις, εκτός αν τα στοιχεία αυτά υπάρχουν στην αρμόδια για την έκδοση της πράξης διοικητική αρχή.

Άρθρο 18 Δημοσίευση

1. Η ατομική διοικητική πράξη τελειούται με την υπογραφή και τη χρονολόγησή της, ή τη δημοσίευσή της αν είναι δημοσιευτέα κατά νόμο. Η κανονιστική διοικητική πράξη τελειούται με τη δημοσίευσή της στην

Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν προβλέπεται ειδικός τρόπος δημοσιότητας.

2. Στην περίπτωση της δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ως ημερομηνία δημοσίευσης λαμβά­ νεται εκείνη την οποία φέρει το σχετικό φύλλο της Εφημερίδας, υπό την προϋπόθεση ότι, κατά την ημε­ ρομηνία αυτή, είναι δυνατή η χορήγηση, σε κάθε εν­ διαφερόμενο, αντιτύπου του φύλλου ή θεωρημένου φωτοαντιγράφου του οικείου δοκιμίου.

3. Οι αρμόδιες υπηρεσίες υποχρεούνται να χορηγούν βεβαίωση για τη συνδρομή της προϋπόθεσης της προη­ γούμενης παραγράφου ή για την πραγματοποίηση της

660 ΕΦΗΜΕΡΙΣΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

δημοσίευσης με άλλο νόμιμον τρόπο. 4. Αν το κείμενο που δημοσιεύτηκε έχει γραφικά ή

λογιστικά σφάλματα επιτρέπεται η δημοσίευση διόρθω­ σής του, η οποία και περιορίζεται αποκλειστικώς στα σφάλματα αυτό.

Άρθρο 19 Κοινοποίηση

1. Η ατομική διοικητική πράξη κοινοποιείται στο πρό­ σωπο το οποίο αφορά.

2. Με την επιφύλαξη των τυχόν οριζομένων σε ειδικές διατάξεις, η κοινοποίηση γίνεται με κάθε πρόσφορον τρόπο.

Άρθρο 20 Γνώμη - Πρόταση

1. 'Οπου ο νόμος, για την έκδοση διοικητικής πράξης, προβλέπει προηγούμενη γνώμη (απλή ή σύμφωνη) ή πρόταση άλλου οργάνου, η μεν γνώμη διατυπώνεται ύστερα από ερώτημα του οργάνου που έχει την απο­ φασιστική αρμοδιότητα, η δε πρόταση υποβάλλεται με πρωτοβουλία του προτείνοντος οργάνου. Η γνώμη ή η πρόταση, πρέπει να είναι έγγραφη, αιτιολογημένη και

επίκαιρη κατά το περιεχόμενό της.

2. Το όργανο που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα δεν μπορεί να εκδώσει πράξη με περιεχόμενο διαφο­ ρετικό από αυτό της σύμφωνης γνώμης ή της πρότασης. Η μη αποδοχή της θετικής σύμφωνης γνώμης ή της πρότασης, καθώς και η απόκλιση από την απλή γνώμη, πρέπει να αιτιολογούνται ειδικώς.

3. Το αρμόδιο για την έκδοση διοικητικής πράξης όργανο μπορεί να ζητήσει τη γνώμη άλλου οργάνου οικειοθελώς. Στην περίπτωση αυτή, εφαρμόζονται όσα ισχύουν για την απλή γνώμη.

4. Αν η απλή γνώμη δεν υποβληθεί μέσα στην προ­ θεσμία που έχει τυχόν ταχθεί προς τούτο από το νόμο ή από το αποφασίζον όργανο ή, σε κάθε περίπτωση, μέσα σε εύλογο χρόνο, η διοικητική πράξη μπορεί να εκδοθεί και χωρίς aυτήν.

'Αρθρο 21 Ανάκληση

1. Αρμόδιο για την ανάκληση ατομικής διοικητικής πράξης όργανο είναι εκείνο που την εξέδωσε ή που είναι αρμόδιο για την έκδοσή της.

2. Για την ανάκληση δεν είναι απαραίτητο να τηρείται η διαδικασία που προβλέπεται για την έκδοση της πράξης, εκτός αν ανακαλείται πράξη νόμιμη ή πράξη παράνομη ύστερα από εκτίμηση πραγματικών περιστα­

τικών.

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ

'Αρθρο 22 Τύπος

Η διοικητική σύμβαση υποβάλλεται στον έγγραφο τύπο, εκτός αν ο νόμος ορίζει διαφορετικά. Για την κατάρτισή της, η πρόταση και αποδοχή είναι δυνατόν να γίνονται με χωριστά έγγραφα.

'Αρθρο 23 Κατάρτιση

Η διοικητική σύμβαση, που συνάπτεται ύστερα από

διαγωνισμό ή με απευθείας ανάθεση, καταρτίζεται από και με την επίδοση στον ενδιαφερόμενο της πράξης με την οποία τελειούται ο διαγωνισμός ή της πράξης ανάθεσης, αντιστοίχως, εκτός αν στο νόμο ορίζεται διαφορετικά.

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔIΟΙΚΗΤιΚΕΣ ΠΡΟΣφγΓΕΣ - ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Άρθρο 24 Αίτηση θεραπείας - Ιεραρχική προσφυγή

1. Αν από τις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης της, κατά το επόμενο άρθρο: ειδικής διοικητικής, ή ενδικοφανούς, προσφυγής, ο εν­ διαφερόμενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των έννομων συμφερόντων του που προκαλείται από ατομική διοικητική πράξη μπορεΙ για οποιονδήποτε λόγο, με αίτησή του, να ζητήσει, είτε από τη διοικητική αρχή η οποία εξέδωσε την πράξη, την ανάκληση ή την τροποποίησή της (αίτηση θεραπείας), είτε, από την αρχή η οποία προίσταται εκείνης που εξέδωσε την πράξη, την ακύρωσή της (ιεραρχική προσφυγή).

2. Η διοικητική αρχή στην οποία υποβάλλεται η, κατά την προηγούμενη παράγραφο, αίτηση οφείλει να γνω­ στοποιήσει στον ενδιαφερόμενο την απόφασή της για την αίτηση αυτή το αργότερο μέσα σε τριάντα (30) ημέρες, εκτός αν από ειδικές διατάξεις προβλέπεται διαφορετική προθεσμία.

3. Αν αρμόδια για την ανάκληση ή τροποποίηση ή την ακύρωση είναι άλλη διοικητική αρχή, εκείνη στην οποία κατατέθηκε η αίτηση θεραπείας ή η ιεραρχική ΠΡOσφuyτ1 oφείλ~ να τη διαβιβάσει στην αρμόδια αρχή το αργοτερο μεσα σε πέντε (5) ημέρες. Και στην περίmωση αυτή, η γνωστοποίηση της απόφασης της αρμόδιας αρχής, στον ενδιαφερόμενο, πρέπει να γίνεται μέσα στην κατά την προηγούμενη παράγραφο προθε­ σμία.

4. Αν η πρόξη ακυρωθεί, η υπόθεση επανέρχεται στην αρχή που εξέδωσε την πράξη, εκτός αν οι σχετικές διατάξεις προβλέπουν αρμοδιότητα της προϊστάμενης αρχής για την έκδοσή της.

Άρθρο 25 Ειδική διοικητική προσφυγή - Ενδικοφανής προσφυγή

1. 'Οπου προβλέπεται από ειδικές διατάξεις, ο εν­ διαφερόμενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των έννομων συμφερόντων του που προκαλείται

από διοικητική πράξη, μπορεί, με προσφυγή του, η οποία ασκείται ενώmον του προβλεπόμενου από τις διατάξεις αυτές διοικητικού οργάνου και μέσα στην οριζόμενη από τις ίδιες προθεσμία, να ζητήσει, κατά περίπτωση, την ακύρωση ή την τροποποίηση της πράξης.

2. Το διοικητικό όργανο, ανάλογα με την πρόβλειιχι των σχετικών διατάξεων, είτε εξετάζει μόνο τη νομι­ μότητα της πράξης, οπότε και μπορεί να την ακυρώσει εν όλω ή εν μέρει ή να απορρίψει την προσφυγή (ειδική διοικητική προσφυγή), είτε εξετάζει τόσο τη νομιμότητα της πράξης όσο και την ουσία της υπόθεσης, οπότε και μπορεί να ακυρώσει εν όλω ή εν μέρει ή να τροποποιήσει την πράξη ή να απορρίψει την προσφυγή (ενδικοφανής προσφυγή). Το αρμόδιο όργανο οφείλει να γνωστοποιήσει στον προσφεύγοντα την απόφασή του μέσα στην προθεσμία που τυχόν τάσσουν οι σχε­ τικές διατάξεις, αλλιώς, στην περίπτωση μεν της ειδικής προσφυγής, το αργότερο μέσα σε τριάντα (30) ημέρες, στην περίπτωση δε της ενδικοφανοίις προσφυγής, το αργότερο μέσα σε τρεις (3) μήνες.

•

ΕΦΗΜΕΡΙΣΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ) 661

3. ΑΙ, αρμόδιο να αποφανθεί για την ειδική διοικητική, ή την ενδικοφανή, προσφυγή είναι άλλο διοικητικό όργανο, εκείνο στο οποίο αυτή κατατέθηκε οφείλει να τη διαβιβάσει στο αρμόδιο όργανο το αργότερο μέσα σε πέντε (5) ημέρες. Και στην περίπτωση αυτή, η γνωστοποίηση της απόφασης του αρμόδιου διοικητικού οργάνου, στον ενδιαφερόμενο, πρέπει να γίνεται μέσα στις κατά την παρ. 2 προθεσμίες.

'Αρθρο 26 Κοινές διατάξεις

Όταν ασκηθεί διοικητική προσφυγή, η αρμόδια για την εξέτασή της διοικητική αρχή μπορεί, ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου ή και αυτεπαγγέλτως, να αναστείλει την εκτέλεση της διοικητικής πράξης ωσότου αποφανθεί για την προσφυγή και, πάντως, όχι πέρα από την προθεσμία που ορίζεται για την έκδοση της απόφασής της.

Άρθρο 27 Αναφορά

Αν δεν είναι δυνατή η άσκηση, σύμφωνα με τα άρθρα 24 - 26, διοικητικής προσφυγής, ο ενδιαφερόμενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των έννομων συμφερόντων του που προκαλείται από ενέρ­ γεια ή παράλειψη ενέργειας διοικητικής αρχής, μπορεί, με αίτησή του προς την αρχή αυτή, να ζητήσει την επανόρθωση ή την ανατροπή της βλάβης. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται, και στην περίπτωση αυτή, όσα ορίζονται στις παρ. 1-3 του άρθρου 4.

ΕΚΤΟΚΕΦΜΑΙΟ ΤΕΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

'Αρθρο 28 Διάρκεια προθεσμιών

Η διάρκεια των προθεσμιών που είχαν αρχίσει πριν από την έναρξη της ισχύος του Κώδικα υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του μόνο αν η προβλεπόμενη από αυτές διάρκειά τους είναι μεγαλύτερη από εκείνη που προβλεπόταν οπό τις προίσχύουσες διατάξεις.

'Αρθρο 29 Παράτqση και αναστολή προθεσμιών

Ως προς την παράταση και την αναστολή των προ­ θεσμιών, η οποία οφείλεται σε γεγονός πού επήλθε μετά την έναρξη της ισχύος του Κώδικα, εφαρμόζονται

'οι διατάξεις τούτου.

'Αρθρο 30 Επεξήγηση όρων

'Οπου στον Κώδικα αναφέρεται ο όρος "διοικητική πράξη", νοείται η εκτελεστή διοικητική πράξη.

'Αρθρο 31 Αναφορά σε διατάξεις

Όπου στον Κώδικα αναφέρεται άρθρο χωρίς μνεία του σχετικού νομοθετήματος, νοείται ότι το άρθρο ανήκει στον Κώδικα αυτόν.

'Αρθρο 32 Παραπομπές

'Οπου στον Κώδικα αυτόν γίνεται παραπομπή σε

διατάξεις άλλων νομοθετημάτων, οι παραπομπές γίνο­ νται στις διατάξεις ουτές όπως εκάστοτε ισχύουν.

Άρθρο 33 Καταργούμενες διατάξεις

1. Από την έναρξη της ισχύος του Κώδικα, αν σε αυτόν δεν ορίζεται διαφορετικά, καταργείται κάθε γενική διάταξη η οποία αναφέρεται σε θέμα ρυθμιζόμενο από αυτόν. .

2. 'Οπου από την κείμενη νομοθεσία γίνεται παρα­ πομπή σε διατάξεις που καταργούνται σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, η παραπομπή θεωρείται ότι

γίνεται στις αντίστοιχες διατάξεις του Κώδικα.

Άρθρο δεύτερο

1. Τα Υπουργεία, οι Περιφέρειες, τα νομικά πρόσωπα δημοσΙου ή ιδιωτικού δικαίου του δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθετείται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.

1 του άρθρου 14 του ν. 219011994, όπως ισχύει, οι Ο.Τ.Α. α' και β' βαθμίδας, καθώς και οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης, μπορούν, να καταρτίζουν Χάρτες Υποχρεώσεων προς τους πολίτες, με τους οποίους συναλλάσσονται. Για όλα τα Υπουργεία και τα νομικά πρόσωπα που εδρεύουν στο Νομό Αττικής οι Χάρτες καταρτίζονται με απόφαση του οικείου Υ­ πoυργoύ ή από το Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Απικής προκειμένου για τα Ν.Π.Δ.Δ που εποπτεύονται από αυτόν, ύστερα από πρόταση των οργάνων διοίκη­ σης. Για τις Περιφέρειες και τα νομικό πρόσωπα που

εδρεύουν εκτός Νομού Αττικής και για τους Ο.ΤΑ α' και β' βαθμίδας, τα νομικά τοι,ις πρόσωπα δημοσίου δικαίου, καθώς και τις Δημοτικές Εmχεφήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης οι Χάρτες καταρτίζονται με απόφαση του οικείου Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας ύστερα από πρόταση του Δημοτικού ή Κοινοτικού ή Νομαρχιακού Συμβουλίου ή του Διοικητικού Συμβουλίου της επιχεί­ ρησης.

Οι Χάρτες Υποχρεώσεων μπορούν να προσδιορίζουν οποιεσδήποτε δεσμεύσεις, χρονικές ή άλλες, της υπη­

ρεσίας ή του φορέα, που τον κατάρτισε, προς τους

πολίτες, σε σχέση με την ποιότητα των παρεχόμενων, σε αυτούς, αγαθών ή υπηρεσιών. Οι εν λόγω δεσμεύσεις αποτελούν υποχρεώσεις πέραν εκείνων, που προβλέ­

πονται από τις οικείες κανονιστικές ρυθμίσεις, που διέπουν τις κατά περίπτωση ασκούμενες αρμοδιότητες.

Με τους Χάρτες μπορούν επίσης να προσδιορίζονται διαδικασίες ελέγχου της τήρησης του περιεχομένου

του Χάρτη και των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί. Με τους Χάρτες Υποχρεώσεων μπορούν να προβλε­

φθούν επίσης και συγκεκριμένες διοικητικές συνέπειες, που θα υποκινούν την υπηρεσία ή το φορέα να αντα­ ποκριθεί στις υποχρεώσεις που έχει αναλόβει, προς τους συναλλασσόμενους πολίτες. Μπορεί ακόμη να προβλεφθεί η υποχρέωση άμεσης ή εντός ρητής ή αποκλειστικής προθεσμίας, καταβολής, συγκεκριμένου κατά περίmωση, χρηματικού ποσού ή άλλου είδους αποζημίωσης - αποκατάστασης του πολίτη για την πλημμελή εκπλήρωση των υποχρεώσεων, που έχουν

αναληφθεί με τον οικείο Χάρτη. Οι διατάξεις αυτές έχουν ανάλογη εφαρμογή και στις περιmώσεις που από ειδικές διατάξεις προβλέπονται υποχρεώσεις των υπηρεσιών απέναντι στους πολίτες. Στις περιπτώσεις που προβλέπονται συγκεκριμένες συνέπειες - υπο­ χρεώσεις της υπηρεσίας προς τους πολίτες, θα πρέπει οπωσδήποτε να προβλέπονται και οι διαδικασίες διεκ­ δίκησης των απαιτήσεων των πολιτών, που προκύπτουν από παραβιάσεις του περιεχομένου του Χάρτη. Απο-

11

662 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ)

ζημίωση σε πολίτη μπορεί να καταβληθεί μόνο μία φορά για την ίδια αιτία. Η μη καταβολή αποζημίωσης για την ίδια αιτία βεβαιώνεται με την υποβολή από τον αιτούντα πολίτη σχετικής υπεύθυνης δήλωσης προς την αρμόδια

υrτηρεσία.

Οποιεσδήποτε υποχρεώσεις της υπηρεσίας ή του φορέα, που προβλέπονται από τις οικείες κατά περί­ πτωση κανονιστικές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ασκού­

μενες αρμοδιότητες συνεχίζουν να ισχύουν ως έχουν και μπορούν να τροποποιηθούν με τους Χάρτες Υπο­

χρεώσεων μόνο στην περίπτωση που εισάγουν ευνοί­ κότερες ρυθμίσεις για τους πολίτες. Οι δεσμεύσεις που

αναλαμβάνουν οι οικείες υπηρεσίες ή φορείς με τους

Χάρτες, ισχύουν αποκλειστικά και μόνο για την υπηρεσία ή φορέα που τον εξέδωσε, η οποία μπορεί να τον

συμπληρώνει ή να τον τροποποιεί. 2. α. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 8 του άρθρου 5 του

ν.1943/1991 (ΦΕΚ 50 Α) αντικαθίσταται ως εξής: 'Το ύψος του καταβλητέου χρηματικού ποσού που προ­ βλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο 7, καθορίζεται από τις Επιτροπές της παραγράφου 13 του παρόντος άρθρου μετά από εισήγηση της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, Δη­

μόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ή της Περιφέρειας,

που επιλαμβάνονται μετά από αίτηση του πολίτη: β. Η παρ. 13 του όρθρου 5 του ν. 1943/1991 αντι­

καθίσταται ως εξής: '13. Συνιστάται στο Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας

Διοίκησης και Αποκέντρωσης Ειδική Εmτροπή Εφαρ­ μογής των ανωτέρω διατάξεων, για θέματα αρμοδιό­ τητας των Υπουργείων, αποτελούμενη από συμβούλους ή παρέδρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή του Νομικού Συμβουλίου και υπαλλήλους του Υπουργείου Εσωτερι­ κών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας

Διοίκησης και Αποκέντρωσης .καθορίζεται ο αριθμός και

η ιδιότητα των μελών της Επιτροπής, τακτικών και αναπληρωματικών. Με την απόφαση ορισμού των μελών

ορίζεται και ο γραμματέας της Εmτροπής με τον ανα­ πληρωτή του, από υπαλλήλους του Υπουργείου. Τα σχετικά θέματα εισηγούνται στην Επιτροπή υπάλ­

ληλοι του αυτού ως άνω Υπουργείου που ορίζονται κάθε φορά από το Γενικό Γραμματέα.

Συνιστάται στην έδρα κάθε περιφέρειας Ειδική Επι­ τροπή εφαρμογής των ανωτέρω διατάξεων, για θέματα υrτηρεσιών του δημόσιου τομέα, όπως αυτός οριοθε­ τείται από τις διατάξεις του άρθρου 14 TOIJ ν.2190/1994, όπως ισχύει κάθε φορά, που λειτουργούν στη συγκε­ κριμένη Περιφέρεια, αποτελούμενη από συμβούλους ή

παρέδρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ή εφέτες διοικητικών δικα­ στηρίων και υπαλλήλους της Περιφέρειας αυτής. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας

καθορίζεται ο αριθμός και η ιδιότητα των μελών της Επιτροπής, τακτικών και αναπληρωματικών. Με την

απόφαση ορισμού των μελών ορίζεται και ο γραμματέας της Επιτροπής με τον αναπληρωτή του από υπαλλήλους

της Περιφέρειας. Τα σχετικά θέματα εισηγούνται στην Επιτροπή υΠάλ­

ληλοι της ίδιας Περιφέρειας, που ορίζονται κάθε φορά από το Γενικό Διευθυντή της Περιφέρειας. Η αποζημίωση των μελών, των εισηγητών και των

γραμματέων των Εmτροπών, ορίζεται με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Απο­ κέντρωσης και Οικονομικών. Η διαδικασία εξέτασης των υποβαλλόμενων αιτημάτων

και καταβολής της αποζημίωσης, όπου αυτή απαιτείται,

ολοκληρώνεται σε διάστημα εξήντα (60) ημερών, από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης του

πολίτη.

Για όσες περιπτώσεις η Ειδική Επιτροπή της Περι­ φέρειας κρίνει ότι είναι αναρμόδια παραπέμπει το ζήτημα στην επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης:

γ. Το όρθρο 9 του ν. 2477/1997 (ΦΕΚ 59 Α'), κα­ ταργείται.

Άρθρoτρiτo Έναρξη ισχύος

Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευ­ σή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Ε­ φημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτtλεσή του ως Νό- μου του Κράτους. .

Αθήνα, 5 Μαρτίου 1999

ο ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΙ

ΚΩΝΣΤΑΝηΝΟΣΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΟΙΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΔΗΜΟΣIλΣ ΕθΝιΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑι ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑι ΟIΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

8. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Γ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους

Αθήνα. 8 Μαρτίου 1999 ο EΓl1 ΤΗΣ ΔιΚΑIΟΣΥΝΗΣ ΥΤ1ΟΥΡΓΟΣ

Ε, ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΠΟ ΤΟ ΕθΝlΚΟ ΤVΠOΓPAΦEIO