“M.C” KUNDËR “F” SH.P.K., VENDIMI NR. 7535, datë 18.09.2017, PËR NJOHJEN E SHKELJES SË TË DREJTAVE TË AUTORIT NËPËRMJET PËRDORIMIT TË PAAUTORIZUAR TË PROGRAMEVE KOMPJUTERIKE PA LICENSAT PËRKATËSE NGA I PADITURI DHE SHPËRBLIMI I DËMIT TË SHKAKTUAR NGA PËRDORIMI I PAAUTORIZUAR I PROGRAMEVE KOMPJUTERIKE PA LICENSAT PËRKATËSE
Objekti i padisë: 1. Njohjen e shkeljes së të drejtave të autorit nëpërmjet përdorimit të paautorizuar të programeve kompjuterike pa licensa përkatëse nga pala e paditur. 2. Shpërblimin e dëmit të shkaktuar nga përdorimi i paautorizuar i programeve kompjuterike pa licensat përkatëse shkaktuar në vlerën 20,230 USD e konvertuar në lekë në shumën 2,464,418 lekë. 3. Shpenzimet gjyqësore në ngarkim të palës së paditur.
Gjyqtari: E.B
Fjalët kyçe: Njohje e shkeljes së të drejtave të autorit, program kompjuterik, licensë, autorizim, shpërblimi i dëmit, vlera e produktit.
Ligji dhe dispozitat ligjore përkatëse: Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë, nenet 638, 639 e në vijim; Kodi i Procedurave Civile neni 43; Ligji Nr. 9380, datë 28.04.2005 “Për të drejtën e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me të”, nenet 12, 13, 75, 81, Marrëveshja e TRIPS-it dhe Konventa e Bernës.
Faktet kryesore: Pala paditëse shoqëria “M.C” është një shoqëri e themeluar sipas ligjeve të Shtetit të Uashingtonit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe e ushtron veprimtarinë e saj prej datës 22 Shtator 1993, si një shoqëri e njohur globalisht në fushën e krijimit dhe tregtimit të pajisjeve dhe programeve kompjuterike, ndërkohë që pala e paditur është një subjekt i së drejtës tregtare shqiptare e regjistruar në datën 02.10.2013 konform ligjit në fuqi, me objekt të veprimtarisë së saj në administrimin e call center.
Në datën 06.10.2014 Zyra Shqiptare për të Drejtat e Autorit ka kryer kontroll pranë palës së paditur ku ka konstatuar se kjo e fundit shfrytëzonte dhe përdorte në ambientin e saj tregtar programe kompjuterike të palicensuara. Pas këtij verifikimi, autoriteti përkatës ka proceduar me gjobitjen e subjektit sipas nenit 131 të ligjit “Për të drejtën e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”, të ndryshuar, sipas gjobës nr. 00022, datë 06.10.2014.
Pas këtij fakti të konstatuar nga Zyra Shqiptare për të Drejtat e Autorit ka ardhur në dijeni pala paditëse për këtë shkelje dhe me shkresën datë 26.11.2015 ka kërkuar nga pala e paditur arritjen e një marrëveshje në lidhje me të drejtat pasurore që rrjedhin nga e drejta e pronësisë mbi veprën përkundrejt shkeljes së të drejtave të autorit, të shoqërisë palë paditëse me anë të përdorimit të programeve kompjuterike pa licencën përkatëse.
Sa i përket shpërblimit të dëmit të shkaktuar, vlera e dëmit të kërkuar nga pala paditëse është në masën 14,950 USD.
Në mungesë të një marrëveshje mes palëve, pala paditëse i është drejtuar Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë me padi ku ka parashtruar pretendimet, faktet dhe provat e saj dhe ka kërkuar sipas objektit të padisë fillimisht masën 11,560 USD dhe në vijim, gjatë gjykimit, masën 20,230 USD, vlerë e konvertuar në lekë në shumën 246,4418 lekë.
Paditësi pretendon se është mbajtës i së drejtës për disa programe kompjuterike dhe gëzon të gjitha të drejtat e autorit si dhe të drejtat e markës. Zyra Shqiptare për të Drejtat e Autorit në datën 06.10.2014, gjatë inspektimit të kryer pranë shoqërisë “F” sh.p.k ka konstatuar se subjekti i paditur shfrytëzonte në ambientin e tij tregtar, programe kompjuterike të pa pajisura me licencat përkatëse, në shkelje të të drejtës së autorit, duke cënuar të drejtën e autorit të palës paditëse. Nisur nga sa më sipër, paditësi pretendon se nga përdorimi i paautorizuar me licensë i programit Windows XP Professional nga ana e palës së paditur i është cënuar e drejta e autorit. Për efekt të shpërblimit të dëmit, paditësi pretendon se kompjuterat e palicensuar ishin 70, ndërsa vlera e secilit prej tyre ishte 289 USD, që në total është 20,230 USD.
Pala e paditur pretendon se: Duke qenë një shoqëri që operon në fushën e Call Center, ka blerë në funksion të aktivitetit 168 kompjutera. Shoqëria i ka blerë kompjuterat të përdorur duke qenë se kushtonin më lirë. Për shkak të përdorimit të mëparshëm, etiketat në kompjutera mund të ishin grisur. Fakti që etiketat ishin grisur nuk tregon për përdorimin në mënyrë piraterike të Programit Windows XP Professional, pasi inspektorët e Zyrës për të Drejtat e Autorit gjatë inspektimit kanë inspektuar vetëm anën e jashtme të kompjuterave dhe jo brendësinë e tyre. Pala e paditur kundërshton që numri i kompjuterave të pa licensuar të ishte 70, pasi kjo nuk rezultonte në procesverbalin e inspektorëve të Zyrës Shqiptare për të Drejtat e Autorit.
Vendimi: Gjatë shqyrtimit gjyqësor të çështjes në shkallën e parë të gjykimit u vendos që padia të pranohet pjesërisht për shkak se jemi para shkeljes të së drejtës së autorit dhe të rrëzohet për sa i përket pjesës së shpërblimit të dëmit, pasi pala paditëse nuk arriti të provonte numrin e kompjuterave të palicensuar si dhe vlerën e produktit Windows XP Professional.
Arsyetimi i gjykatës: Gjykata vendosi të njohë shkeljen e të drejtës së autorit duke i dhënë fuqi të plotë provuese procesverbalit të mbajtur nga inspektorët e Zyrës Shqiptare për të Drejtat e Autorit, edhe për shkak se gjoba e vendosur nga inspektorët nuk ishte ankimuar nga shoqëria “F” sh.p.k, as në rrugë administrative dhe as në rrugë gjyqësore si dhe për faktin që nuk u paraqit në gjykim asnjë provë që të vërtetonte anulimin e gjobës së vendosur. Në këto kushte, pala e paditur edhe pse kishte dijeni rregullisht mbi sa u konstatua nga inspektorët e ZSHDA, nuk e ka kundërshtuar gjobën e vendosur dhe për rrjedhojë as faktin e konstatuar nga inspektorët.
Sipas raportit, ZSHDA hedh poshtë dhe prapësimin e palës së paditur sipas të cilit nuk rezulton që grupi i kontrollit të Zyrës Shqiptare për të Drejtat e Autorit të ketë kontrolluar funksionimin e këtyre programeve dhe të ketë treguar mënyrën se si ka arritur në përfundimin se disa programe kompjuterike të përdorura nga pala e paditur janë kopje të pa licensuara, por është mjaftuar me evidentimin në mënyrë vizive të kompjuterave me pullë apo pa pullë. Kjo pasi, është kërkuar konstatimi në vend i mënyrës së përdorimit si dhe është konstatuar përdorimi i sistemit të operimit të instaluar Windows XP Professional me numër konkret.
Në rastin në gjykim pala e paditur ka përdorur programin Windows XP Professional të palicencuar, duke qënë një përdorues jo i ligjshëm dhe as i autorizuar nga pala paditëse për të shfrytëzuar këtë vepër, program kompjuterik.
Nga ana tjetër, edhe nëse do të pranonim që mosankimi i gjobës ka qenë një zgjedhje e pales, ndoshta dhe për shkak të vlerës jo të lartë të gjobës, pala i kishte të gjitha mundësitë dhe mjetet ligjore që të paraqiste në gjykim prova për të provuar që nuk ka qenë në kushtet e një përdorimi dhe shfrytëzimi jo të ligjshëm të programit kompjuterik, por ka qenë i pajisur me licencën përkatëse për programin kompjuterik objekt shqyrtimi. Mirëpo, pala e paditur nuk paraqiti asnjë provë të tillë.
Ndërsa, në lidhje me kërkimin e shpërblimit të dëmit, Microsoft Corporation nuk arriti të provonte as numrin e kompjuterave të palicensuar që operonin me Windows XP Professional dhe as vlerën e këtij produkti, dhe kështu gjykata vendosi rrëzimin e këtij kërkimi.