Pursuant to Article 95(3) of the Constitution of Montenegro I hereby issue this
EDICT
TO PROCLAIM THE COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS ACT
I hereby proclaim the Copyright and Related Rights Act enacted by the 24th convocation of the Parliament of Montenegro at the tenth session of its first regular (spring) sitting in 2011, held on
12 July 2011.
No. 01-933/2
Podgorica, 25 July 2011
President of Montenegro, Filip Vujanovic
Pursuant to Article 82, Par. (1), subparagraph (2) and Article 91 (2) of the Constitution of Montenegro, the 24th convocation of the Parliament of Montenegro, at the tenth session of its first regular (spring) sitting in 2011, held on 12 July 2011, enacted the
COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS ACT Chapter I
BASIC PROVISIONS
Scope of the Act
Article 1
This Act shall govern the right of authors with respect to their works of literature, science and art (hereinafter: copyright), the rights of performers, producers of phonograms, film producers, broadcasting organizations, publishers and makers of databases (hereinafter: related rights), the copyright contract law, the collective management of copyright and related rights, and the protection of copyright and related rights.
Relations between copyright and related rights
Article 2
Protection of related rights granted under this Act shall leave intact and shall in no way affect the protection of copyright.
Definition of terms
Article 3
The single terms as used in this Act shall have the following meaning:
1) ‘public’ and “the public” is a larger number of persons beyond the usual circle of the family or the usual circle of acquaintances;
2) ‘disclosure’ is the making a copyright work or subject matter of related rights available to
the public with the authorization of the authorized person;
3) ‘publication’ is the offering to the public of a sufficient number of copies of a copyright work or of subject matter of related rights or placing such copies into circulation with the authorization of the authorized person,
4) ‘original work of fine art’ is the original of a painting, collage, drawing, engraving, print,
photograph, sculpture, tapestry, works in ceramics or glass and similar works, which is created by the author himself, or are copies considered to be originals.
All the expressions used in this Act to refer to male persons shall be understood to also refer to female persons.
Chapter II COPYRIGHT LAW
SECTION A
COPYRIGHT WORK
Protected works
Article 4
A copyright work shall be an individual intellectual creation in the domain of literature, science, and art, which is expressed in a certain mode, unless otherwise provided by this Act.
Considered as copyright works, if they fulfil the conditions referred to in Par (1) of this Article, shall be in particular the following:
1) spoken works ( lectures, speeches, orations and the like);
2) written works (novels, poetry, articles, manuals, studies, monographs, computer programs and the like);
3) musical works with or without lyrics;
4) theatrical, theatrical- musical works, choreographic works, puppet theatre works, and works of pantomime;
5) photographic works and works produced by a process similar to photography;
6) audiovisual works;
7) works of fine art (drawings, graphic works, paintings, sculptures, and the like);
8) works of architecture ( sketches, plans, constructed objects in the field of architecture, urban planning and landscape architecture, and the like );
9) works of applied art and industrial design;
10) cartographic works (tourist maps, auto maps, topographic maps, thematic maps, and the like;
11) presentations of scientific, teaching or technical nature (technical drawings, plans, standards, expert opinions, three-dimensional representations, and the like).
Elements of a copyright work
Article 5
An unfinished copyright work, component parts and the title of a copyright work, which in themselves fulfil the conditions set out in Art. 4 (1) of this Act, shall be considered copyright works.
Modifications
Article 6
Modifications (translations, adaptations, arrangements, alterations and the like) of copyright works or of other material, which fulfil the conditions set out in Art. 4 (1) of this Act, shall be considered a new copyright work.
The protection of a copyright work resulting from a modification under Par. (1) of this Article, shall be without prejudice to the rights of the author of the pre-existing work.
Collections
Article 7
A collection of works or of other material (encyclopaedias, anthologies, databases, collections of documents, and the like), which by virtue of selection or adjustment or arrangement of their contents fulfil the conditions set out in Art. 4 (1) of this Act, shall be considered autonomous copyright works.
A database under Par. (1) of this Article is a collection of independent works, data or other materials in any form, arranged in a systematic or methodical way and individually accessible by electronic or other means.
The protection of a collection provided for by this Act shall not extend to their contents and
shall be without prejudice to the rights subsisting in that contents themselves.
The protection of a collection provided for by this Act shall not apply to computer programs used in the making or operation of electronic databases.
The right under Article 18 of this Act does not apply to collections.
Non-protected creations
Article 8
Copyright protection shall not include:
1) ideas, principles and inventions;
2) official texts in the legislative, administrative and judicial domain;
3) official translations of the texts under subparagraph 2 of this Article;
4) traditional culture expressions (hereinafter: works of folklore);
5) news of the day or other facts having the character of common media information.
SECTION B THE AUTHOR
A natural person
Article 9
The author shall be the natural person who created a copyright work.
Presumption of authorship
Article 10
A person whose name, pseudonym or mark appears in the usual manner on the work or is so indicated at the time of disclosure of the work, shall be presumed to be the author, until proven otherwise.
Where the author is not known , the person who published the work is presumed to be entitled
to exercise the author's rights; where neither the name, pseudonym or mark of this person is indicated, then the person who disclosed the work is considered to be the authorized person.
Where the identity of the author is established, the person referred to in Par. (2) of this Article shall transfer to the author all benefits and other rights derived from copyright.
Co-authors
Article 11
If the work is created in by a joint creative work of two or more persons and constitutes an inseparable whole, all co-authors shall have a joint copyright in the work.
The of the rights on the work referred to in Par. (1) of this Article shall be exercised jointly by all co- authors, whereas a co-author may not prohibit the exercise of these rights to other co-authors contrary to the principle of fairness and integrity.
The shares of co-authors shall be determined in proportion to the factual contribution of each
co-author to the creation of the work.
Authors of joined works
Article 12
Two or more authors may join their works for joint exploitation.
Copyright in the work referred to in Par. (1) of this Article shall be exercised jointly by all authors of joined works, with individual authors not being allowed to prohibit the exercise of such rights to other authors of the joined work contrary to the principle of fairness and integrity.
The shares of authors of joined works shall be determined in proportion to the factual
contribution of each author to the joined work.
SECTION C COPYRIGHT
Subsection 1
Origin of copyright
Article 13
The author shall obtain Copyright by the creation of a copyright work.
Copyright includes moral rights, economic rights and other rights of the author.
Subsection 2
Moral rights
Content
Article 14
Moral rights protect the author with respect to his intellectual and personal ties to the work. The exercise of moral rights may be limited only if this is dictated by the manner of the
exploitation of the work and in other cases as provided by this Act.
Right of first disclosure
Article 15
The author enjoys the exclusive right to determine whether, when, where and how his work is to be disclosed for the first time.
Until the first disclosure of the work only the author has the exclusive right to give public notice on the contents of the work or to describe his work.
Right of authorship
Article 16
The author enjoys the exclusive right to be identified as the author of his work by having his name indicated on and in connection with his work.
The author may determine that his authorship be indicated in another manner.
Right of integrity of the work
Article 17
The author enjoys the exclusive right to object to any distortion, mutilation of his work, or other derogatory action in relation to his work, if these acts are or may be prejudicial to his honour or reputation.
Right to withdrawal
Article 18
The author enjoys the exclusive right to withdraw in writing his assigned economic right on his work from the acquirer of the right (hereinafter: right to withdrawal’), provided serious moral reasons exist for this, and on the condition that he reimburses to the acquirer of the right the actual damage caused.
The acquirer of the right must notify the author the extent of damage suffered within three months from the receipt of the notice of withdrawal referred to in Par. (1) of this Article.
If the acquirer of the right does not notify the author the extent of the caused actual damage, the notice of withdrawal takes effect on the expiration of the term in Par. (2) of this Article.
The notice of withdrawal takes effect on the day the author deposits a security for the caused damage referred to in Par. (2) of this Article.
Subsection 3
Economic rights
Content
Article 19
Economic rights protect the economic interests the author.
The author enjoys an exclusive right to authorize or prohibit the exploitation of his work or copies thereof.
The exploitation of a copyright work is permitted only where the author, under the conditions he has set, has assigned the respective economic right, unless otherwise provided by this Act or by contract.
Any exploitation of a copyright work by another person shall entail a royalty (hereinafter:
royalty) or an equitable remuneration (hereinafter: remuneration) for the author, unless otherwise provided by this Act or by contract.
Types of economic rights of the author
Article 20
The use of the original and copies of the work in material form, in addition to the right of reproduction referred to in Article 21 of this Act, includes also the following rights:
1) the right of distribution;
2) the rental right, and
3) the lending right.
The use of the work in non-material form (communication to the public) includes in particular:
1) the right of public performance;
2) the right of public communication by phonograms and videograms;
3) the right of public presentation;
4) the right of broadcasting;
5) the right of rebroadcasting;
6) the right of public communication of a broadcast work;
7) the right of making available of the work to the public.
The use of the work in a modified form includes in particular:
1) the right of adaptation of the work;
2) the right of audiovisual adaptation.
Right of reproduction
Article 21
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the reproduction and fixation resp. of his work in a material medium, which is made indirectly or directly, permanently or temporarily, in part or in whole, by any means and in any form.
The reproduction under Par. (1) of this Article includes in particular graphic reproduction,
photographic reproduction, sound or visual fixation, three-dimensional reproduction, building of an architectural object according to the design, the saving in digital form.
Right of distribution
Article 22
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the distribution to the public of the original and of copies of his work by sale or other transfer of ownership.
The distribution under Par. (1) of this Article includes also the offering to the public, the possession, and the importation of originals or copies of the work, if these acts are done with the intent of their distribution.
Article 42 of this Act shall be applied to the right of distribution.
Rental right
Article 23
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the use of the original and copies of his work for a limited period of time, for direct or indirect economic advantage (rental).
Par.(1) of this Article shall not apply to originals and copies of:
1) executed architectural objects;
2) works of applied art and industrial design;
3) works for on-the-spot reference use;
4) works which are used in the frame of employment relations.
Lending right
Article 24
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit to establishments which are accessible by the public the lending to other persons of the original or copies of his computer program, for a limited period of time, without any direct or indirect economic advantage.
The author enjoys a right to remuneration for the lending of his works in the form of library material in establishments which are accessible to the public.
Par. (2) of this Article shall not apply to originals and copies of:
1) library material in the national library, in school libraries of all levels and in special libraries;
2) works for on-the-spot reference use in the library, or for lending among libraries;
3) works which are used in the frame of employment relations.
Right of public performance
Article 25
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit:
1) the recitation of his literary work to the public by live performance (right of public recitation);
2) the live performance of his musical work to the public (right of public musical
performance);
3) the presentation of his work to the public by performing it live on stage (right of public stage performance).
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the communication to the public
of the recitations, performances and presentations referred to in Par. (1) of this Article, beyond the original location and by a loudspeaker, screen or similar technical device (right of public transmission).
Right of public communication by means of phonograms or videograms
Article 26
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the communication to the public of the recitations, performances and presentations, which are fixed in a phonogram or in a videogram.
Right of public presentation
Article 27
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the communication to the public by technical means, of his audiovisual and photographic works, works of fine art and works of architecture, scientific and technical works.
Right of broadcasting
Article 28
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the broadcasting of his work. Broadcasting within the meaning of Par. (1) of this Article means the communication to the
public of works by radio or television program signals, intended for the public, by either wireless
means (including satellite broadcasting) or by wire (including cable or microwave systems).
Communication to the public by satellite, within the meaning of Par. (1) of this Article, also exists when under the control and responsibility of a broadcasting organization program-carrying signals intended for public reception are sent in an uninterrupted chain of communication to a satellite and down to the Earth.
If the signals are encrypted, satellite broadcasting within the meaning of Par. (3) of this Article
shall be deemed to have occurred, on condition that the means for decrypting of the signals are made available to the public by the broadcasting organization, or under its authorization.
Right of rebroadcasting
Article 29
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the simultaneous, unaltered and unabridged broadcasting of a broadcast of his work:
1) if rebroadcasting is exercised by another broadcasting organization ;
2) by a cable or microwave system involving more than 50 cable connections, or if the work is initially broadcast from another state (cable retransmission).
Right of public communication of a broadcast work
Article 30
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the communication of his broadcast work to the public by a loudspeaker, screen or similar technical devices.
Right of making available of a work
Article 31
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit that his work is made available to the public by wire or wireless means in such a way that members of the public may access it from a
place and at a time chosen by them.
Right of adaptation
Article 32
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit the adaptation for stage, the musical arrangement, the translation, the alteration and other adaptation of the work.
The right referred to in Par. (1) of this Article includes also cases where a pre-existing work is
included in a new work in unaltered form.
Subsection 4
Other rights of the author
Right of access to the work
Article 33
The author has the right to request the possessor to access the original or the copy of work, if this is indispensable for the reproduction or adaptation of the work, and if this does not prejudice the legitimate interests of the possessor.
The author may demand from the possessor the delivery of the original of a work of fine art or photography for the purpose of its exhibition in Montenegro, for a continuous period up to 60 days, if he can prove an interest of higher priority.
The delivery of the original referred to in Par. (2) of this Article may be conditioned upon
depositing of sufficient security or upon stipulating insurance coverage in the amount of the market value of the original.
The author shall exercise the access to and exhibition of the work with the least inconvenience possible for the possessor, at his own expense and the author being strictly liable for damage to the original or copy of the work.
Resale right
Article 34
Where an original work of fine art is sold subsequent to the first transfer of the work by the author, the author has the right to be notified of the sale (hereinafter: the resale right), as well as the right to a remuneration under Article 35 of this Act, provided that the seller, buyer or intermediary are art market professionals (art galleries and auction houses).
The seller, buyer and intermediary shall be jointly liable for the obligations referred to in Par.
(1) of this Article.
Copies of works of fine art referred to in Par. (1) of this Article shall be considered originals insofar as they have been created by the author himself in a limited number or by another person under his authority, and which are numbered and signed by the artist.
The author may not waive or assign right referred to in Par. (1) of this Article, nor can this right be subject to civil execution.
Remuneration deriving from the resale right
Article 35
The obligation to pay remuneration for the resale right referred to in Article 34, Par. (1) of this
Act shall be due if the retail price of the original amounts to at least €1.000 and shall be set as a percentage of the retail price, net of tax, as follows:
1) 4% for the portion of the price from €1.000 to €50.000;
2) 3% for the portion of the price from €50. 000,01 to €200.000;
3) 1% for the portion of the price from €200.000,01 to €350.000;
4) 0.5% for the portion of the price from €350.000,01 to €500.000;
5) 0.25% for the portion of the price exceeding €500.000.
The remuneration referred to in Par. (1) of this Article may not exceed the amount of €12,500.
Right to remuneration
Article 36
The author has a right to a portion of a remuneration for making a sound or visual fixation and for photocopying of his work done under Article 52 of this Act.
Remuneration with respect to sound or visual fixation shall be paid upon the first sale or importation of new:
1) appliances for sound or visual fixation, and
2) blank audio or video fixation mediums.
The remuneration with respect to photocopying shall be paid upon the first sale or importation of new appliances for photocopying.
Importation as used in Par. (2) and (3) of this Article shall be understood to mean the release of goods into free circulation in accordance with customs regulations.
Photocopying as used in Par. (1) of this Article shall also include other technical reproduction procedures, and appliances for sound or visual fixation also other appliances producing similar effect.
The author may not waive or assign the right to remuneration under Par. (1 ) of this Article, neither may it be subject to civil execution.
Persons jointly liable
Article 37
Liable to pay remuneration under Article 36, Par. (1) of this Act shall be the manufacturer and importer of appliances and audio or video fixation media respectively.
The manufacturer and importer shall be jointly liable to pay the remuneration under Article 36 of this Act.
The persons referred to in Par. (1) of this Article shall not be liable to pay remuneration for appliances and fixation mediums intended for:
1) export;
2) commercial reproduction of copyright works for which the acquirement of an authorization by the rightsholders is prescribed;
3) reproduction of copyright works for the needs of persons with a disability;
4) import for personal and non-commercial use, as part of one’s personal luggage.
The person referred to in Par. (1) of this Article shall submit, quarterly in the course of a calendar year, reports to the Society for the collective administration of copyright and related rights on the type and number of manufactured or imported appliances and media.
The Society for the collective administration of copyright and related rights may use the
information obtained under Par. (4) of this Article only for the purpose of administration of the rights under this Act.
Amount of remuneration
Article 38
The remuneration under Article 36 of this Act, which belongs to all rightholders entitled under this Act, shall be set by an agreement entered into by the societies for the collective administration of rights and by producers and importers, in accordance with Article 172 of this Act.
The amounts of remuneration referred to in Par. (1) of this Article shall be set for:
1) each sort of appliance per piece for sound fixation and each appliance for visual fixation;
2) each appliance which operates without audio and visual fixation media in a double amount of the amount set for appliances referred to in subparagraph 1 of this paragraph;
3) each audio and visual fixation medium per piece depending on the duration of the fixation;
4) each photocopying appliance depending on its capacity (number of copies per minute), and its capacity to make colour copies (for which the amount may be set as the double of the amount for black-and-white copying), etc.
When setting the remuneration under Par. (2) of this Article the amounts may be increased or reduced depending on whether the technological measures referred to in Article 186 of this Act are applied.
Subsection 5
Relations between copyright and ownership
Independence of copyright
Article 39
The copyright is independent from and compatible with ownership or other property rights in an material object in which the copyright work is embodied, unless otherwise provided by law.
Separateness of rights in case of assignments
Article 40
The assignment of single economic rights or of other rights of the author on his copyright work shall be without effect on the ownership of the material object in which the work is embodied, unless otherwise provided by law or contract.
The assignment of ownership in the material object in which the work is embodied shall be without effect on single economic rights or other rights of the author with respect to his copyright work, unless otherwise provided by law or contract.
Community property of spouses
Article 41
Only the economic benefits deriving from the exploitation of copyright may be included into the community property of spouses.
Exhaustion of the right of distribution
Article 42
The right of distribution shall be exhausted within the territory of Montenegro in respect of the original and copies of the work if the first sale or other transfer of ownership on that object in Montenegro is effected by the right holder or with his consent.
Reconstruction of architectural objects
Article 43
The owner of an executed architectural object shall be free, without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, to use the sketch or design for the purpose of reconstruction thereof.
The owner of an executed architectural object shall be free, without acquirement of the
corresponding economic right and without payment of a remuneration, to adapt that object.
In the case of Par. (2) of this Article, the owner shall respect the author’s moral right under
Article 17 of this Act.
Protection of the original of the work
Article 44
The owner of the original of a work, who wishes to destroy the work, shall offer it to the author at the price of the material used, if he may presume, according to the circumstances, that the author has a justifiable interest in preserving the original of the work.
Where the restitution under Par. (1) of this Article is not possible, the owner shall enable the author, in an appropriate manner, to make a copy of the work.
Notwithstanding Par. (1) of this Article, the author of an executed architectural object shall have only the right to make photographs of the work and to claim, at his own expense, copies of the designed project.
SECTION D
Limitations to the contents of copyright
Permitted limitations
Article 45
Limitations to copyright shall only be permitted in the cases referred to in Articles 43, 46-61,
76, 113, 114 and 144 of this Act, provided they do not conflict with a normal exploitation of the work and do not unreasonably prejudice the legitimate interests of the author.
The limitations to copyright referred to in Par. (1) of this Article may not be waived.
The provisions of a contract or other legal act stipulating the user’s waiver of the permitted limitations referred to in Par. (1) of this Article, shall be null and void.
During the exploitation of a work referred to in Par. (1) of this Article, the user shall indicate
the source and authorship of the work, unless this is not possible.
Subsection 1
Statutory licenses
Educational teaching and printed media
Article 46
Provided a remuneration is paid, the following shall be permitted without the acquirement of the corresponding economic right:
1) to use parts of disclosed copyright works solely as illustrations intended for teaching
according to a public curriculum or for scientific research, in readers and textbooks, that comprise works of several authors;
2) to use a single disclosed copyright work of photography, fine arts, architecture, applied art, industrial design, and cartography solely as illustrations intended for teaching according to a public curriculum or for scientific research, in readers and textbooks that comprise works of a number of several authors;
3) to reproduce in print media or in the form of press reviews (press clipping) disclosed articles, broadcast works or other similar works on current economic, political or religious issues, provided those rights are not expressly reserved.
Par. (1) of this Article shall apply mutatis mutandis to communications to the public of the works
referred to therein.
Public institutions
Article 47
Without acquirement of the corresponding economic right but against a payment of a remuneration, it shall be permitted to reproduce and rebroadcast broadcasts within the framework of public institutions, such as student homes, hospitals, or prisons, provided it is not done for direct or indirect economic advantage.
Persons with a disability
Article 48
Without acquirement of the corresponding economic right but against payment of a remuneration, it shall be permitted to use a copyright work for the benefit of people with a disability:
1) for its modification if the work is not available in the desired form;
2) provided the use is directly related to the special needs of the people;
3) provided the use is limited to the scope of the special needs;
4) provided the use is not for direct or indirect economic advantage.
Subsection 2
Free use
Temporary acts of reproduction
Article 49
Without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, temporary reproduction of copyright works shall be permitted, provided:
1) the reproduction is transient or incidental;
2) the reproduction is an integral or essential part of a technological process;
3) the purpose of the reproduction is to enable the transmission of data in a computer network among two or more parties through an intermediary;
4) the reproduction has no special economic significance.
Right to information
Article 50
Without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, it shall be permitted to the extent justified by the purpose of information:
1) in connection with the reporting of current events to reproduce works, which are seen or heard in the course of that event;
2) to prepare and reproduce summaries of disclosed newspaper and similar articles in the form of press reviews,
3) to use political speeches as well as extracts from public lectures, or similar works.
Par. (1) of this Article shall apply mutatis mutandis to the communication to the public of the works referred to therein.
The author shall enjoy the exclusive right of making a collection of the works referred to in
Par. (1), subparagraph 3 of this Article.
Teaching
Article 51
Without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, it shall be permitted for the purpose of teaching (pre-school and school teaching, research, examination) and illustration, provided it is done without any direct or indirect economic advantage:
1) to communicate to the public a disclosed work in the form of direct teaching;
2) to publicly perform a disclosed work at school events with free admission, on condition that the performers receive no payment for their performance;
3) to communicate to the public of school radio or television broadcasts, that have been broadcast.
Reproduction for private and other internal needs
Article 52
Subject to Article 36 of this Act, the reproduction of a disclosed work in not more than three copies shall be permitted without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, with regard to:
1) a natural person:
a) on paper or other similar medium by the use of an appropriate photographic technique or by other process producing similar effects,
b) on other medium if the reproduction is done for private use, if the copies are not available to the public and if the reproduction is not done for direct or indirect economic advantage;
2) a public archive, library, museum and educational or scientific establishment on any medium, provided reproduction is done from the copy owned by that legal entity for internal use, and under the condition that it is not done for direct or indirect economic advantage.
Reproduction under Par. (1) of this Article shall not be permitted with respect to entire books, sheet music, electronic databases, computer programs, as well as to the execution of architectural objects according to the design; with the exception if:
1) the reproduction of entire books is done by an entity under the conditions set out in Par. (1), subparagraph 2 of this Article or if copies of such book have been out of print for a minimum of two years;
2) the reproduction of sheet music is done by an entity in accordance with Par. (1),
subparagraph 2 of this Article or if transcripts are made in handwriting.
Quotations
Article 53
Without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, it is permitted to use quotations of a disclosed work in another main work, if the quotation is used for the purpose of criticism, recognition, or reference, if it is in accordance with fair practice and if it is used to the extent required by that purpose.
Official proceedings
Article 54
Without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, it is permitted to use a disclosed copyright work for the purpose of public security of Montenegro, or for the conduct of proceedings before judicial or other state authorities, or arbitration.
Works in public places
Article 55
Without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, it is permitted to use of works permanently exhibited in parks, streets, squares or other public places.
The works referred to in Par. (1) of this Article may not be reproduced in a three-dimensional
form, used for the same purpose as the original work, or used for direct or indirect economic advantage.
Incidental and accessory works
Article 56
A disclosed work which is incidentally included in another object or that may be regarded, in relation to that object, of accessory or of secondary importance, may be used on the occasion of exploitation of that object, without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration.
Public exhibition or sale of artistic works
Article 57
The organizer of a public exhibition or public sale of artistic works may use such works
without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, for the purpose and to the extent necessary for the advertising and promotion of such events and without any direct or indirect economic advantage.
Free adaptations
Article 58
Without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, it shall be permitted to adapt a disclosed work, provided:
1) the adaptation is of private or other internal nature, not intended for or available to the public;
2) the work has been adapted into a parody, cartoon, or pastiche, where this does not cause confusion as to the source of the work;
3) the adaptation is indispensable, according to the purpose of the use of the work.
Demonstration and repair of equipment
Article 59
Within repair services and shops where phonograms, videograms, and equipment for their use or receipt are repaired or sold, copyright works may be reproduced or communicated to the public, without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, to the extent necessary for the demonstration or repair of phonograms, videograms and equipment.
Research through dedicated terminals
Article 60
Natural persons may use, for the purpose of research or personal study, copyright works contained in collections of archives and libraries, museums and educational or scientific establishments, through dedicated terminals on their premises, without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, provided the use of such works is not subject to purchase or licensing terms.
Databases
Article 61
A lawful user of a disclosed database or of a copy thereof may, without acquirement of the corresponding economic right and without payment of a remuneration, use that database, if this is necessary for the purposes of access to and the normal use of its contents.
Where the user is authorized to use a part of the database, Par. (1) of this Article shall apply to
that part.
SECTION E
DURATION OF THE PROTECTION OF COPYRIGHT
Term
Article 62
The protection of copyright shall run for the life of the author and until the expiry of 70 years
after his death, unless otherwise provided by this Act.
The protection of the rights of the author in Articles 16 and 17 of this Act shall run also after the expiry of the term referred to in Par. (1) of this Article.
Co-authors
Article 63
The protection of copyright of co-authors shall run until the expiry of 70 years following the death of the last surviving co-author.
The protection of copyright of co-authors of audiovisual works shall run until the expiry of 70 years from the death of the last of the following co-authors referred to in Article 104 of this Act: the principal director, screenplay writer, dialogue writer and the composer of music specifically composed for the audiovisual work.
The protection of copyright of co-authors of musical works with lyrics shall run until the expiry of 70 years from the death of the last of the persons considered as co-authors in accordance with Article 11 of this Act, that is the author of the lyrics and the composer of the music.
Anonymous and pseudonymous works
Article 64
The protection of copyright in anonymous or pseudonymous works shall run until the expiry of 70 years from the date of the disclosure of the work.
Where the pseudonym leaves no doubt as to the identity of the author, or where the author
discloses his identity before the expiry of the term referred to in Par. (1) of this Article, the protection of copyright shall be subject to the terms set in Article 62 of this Act.
Collective works
Article 65
The copyright in collective works shall run until the expiry of 70 years following the date of disclosure of the work, save where the natural persons who have participated in the creation of the copyright work are identified as such therein.
Special term for certain undisclosed works
Article 66
When the term of protection under this Act does not run from the death of the author or co- authors, and the work was not lawfully disclosed within 70 years from its formation, the protection shall terminate with the expiration of this term.
Serial works
Article 67
When, according to this Act, the term of copyright is calculated from the day of lawful disclosure of the work, but the work is being disclosed over a certain period of time in volumes, parts, instalments, issues, or episodes, the term of protection shall run for each such item separately.
Collections
Article 68
Insubstantial changes to the selection, adjustment or arrangement of the contents of a collection shall not extend the term of protection of copyright.
"Insubstantial changes" referred to in Par. (1) of this Article shall be understood to mean
additions, deletions, or alterations to the selection, adjustment or arrangement, which have no influence on the quantity and quality of the collection, but are necessary for the collection to function in the way intended by the author.
Calculation of terms
Article 69
For the purpose of establishing the expiry date of copyright, the terms of copyright protection shall be calculated from 1 January of the year directly following the year in which the event occurred from which the beginning of the term is calculated.
Chapter III
LEGAL TRANSFER OF COPYRIGHT
SECTION A General provisions
Succession
Article 70
Copyright as a whole or as single copyrights are subject to succession.
If there are no heirs, the protection of moral rights of the author shall be looked after by associations of authors as well as by institutions in the field of science and arts.
Succession of copyright shall be subject to general regulations on succession, unless
otherwise provided by this Act.
.
Assignment of single rights
Article 71
An author may not assign his moral rights to other persons.
An author may assign to other persons his single economic rights and his single other rights of the author (hereinafter: rights) by contract or by another legal act, unless otherwise provided by this Act.
The assignment of rights shall be subject to general regulations on obligations, unless
otherwise provided by this Act.
Civil execution on copyright
Article 72
Copyright, an unfinished and an undisclosed work may not be subject to civil execution. Only the economic benefits deriving from copyright may be subject to civil execution
Right holder
Article 73
Rights granted under this Act to the author, including the right to protection in courts and other competent authorities (legal standing), belong to another person to the extent in which they are assigned to him by law, by contract or by other legal act (right holder).
Societies for the collective administration of copyright and related rights, trade unions as well as professional associations registered for the protection of copyright, enjoy legal standing to enforce protection of their members’ rights in courts and other competent authorities.
SECTION B
GENERAL PART OF COPYRIGHT CONTRACT LAW
Scope of assignment
Article 74
When assigning the rights referred to in Article 71 Par.(2) of this Act, indication must be made of the right assigned, the type of assignment (non-exclusive or exclusive), the territory and duration of assignment, the possibility of subsequent assignments and other conditions of assignment.
Separate assignments
Article 75
The assignment of a single economic or other right of the author shall have no effect on his other rights, unless otherwise provided by this Act or by contract.
The assignment of the right of reproduction shall not include the assignment of the right to its
audio or visual fixation and the right of its saving in electronic form under Article 21 of this Act, unless otherwise provided by this Act or by contract.
The assignment of a single right shall not include the assignment of the right to remuneration
as laid down in Articles 34, 36 and 37 of this Act, unless otherwise provided by this Act or by contract.
In case of assignment of the right of rental of phonograms or videograms containing a copyright work, the author shall retain the right to a remuneration for each such rental.
The author may not waive or assign the right under Par. (4) of this Article.
Joint assignment
Article 76
In case of assignment of the right of reproduction of the work referred to in Article 21 of this Act, the right of distribution of copies of such work is also assigned, unless otherwise provided by contract.
The assignment of the right of broadcasting to broadcasting organizations referred to in
Article 28 of this Act, includes also the right:
1) to make fixations of the work with its own facilities and for its own broadcasts, on
condition that it broadcasts them only once and that it destroys such fixations no later than one month after the broadcasting (ephemeral fixations);
2) to deliver ephemeral fixations to a public archive, if such fixations have exceptional
documentary value.
The broadcasting organization shall notify the author within seven days after the implementation of the actions under Par. (2) of this Article.
Non-exclusive and exclusive assignment
Article 77
By a non-exclusive assignment of an economic right to the assignee the right to exploit the copyright work besides the author and other right holders is assigned.
By an exclusive assignment of an economic right to the assignee the right to exploit the
copyright work to the exclusion of the author and other persons is assigned.
A non-exclusive assignment made prior to a subsequent exclusive assignment is effective as to the assignee of the exclusive right, unless otherwise provided by contract between the author and the assignee of the non-exclusive rights.
Subsequent assignments
Article 78
A rightholder who acquired a right by assignment, may further assign this right to a third party only with the consent of the author, unless otherwise provided by this Act or by contract.
The consent referred to in Par. (1) of this Article shall not be required where the assignment of the economic right is a consequence of restructuring, corporate changes, bankruptcy or liquidation of the acquirer of the right.
Where a subsequent assignment is possible by law or by contract without the author's consent,
the initial and subsequent acquirer of the right shall be jointly liable to the author for his claims.
Presumptions as to the scope of assignment
Article 79
In case of doubt as to the content and the scope of the assigned rights, it shall be deemed that less rights have been assigned.
Unless otherwise provided by law or contract, it shall be presumed that economic rights are
assigned non-exclusively, limited to the territory of Montenegro, and limited to a term which is customary for the use of a certain category of works.
Unless the object or scope of the assigned economic right is not specified by contract or another act of assignment, it shall be presumed that only the rights to the extent which is essential for the achievement of the purpose of the contract are assigned
Nullity
Article 80
The provisions of a contract shall be null and void if assigning:
1) author’s moral rights;
2) author’s economic rights with respect to all his future works;
3) the rights of exploitation of works by unknown means and forms.
Written form
Article 81
A contract or other act on assignment of economic rights must be made in writing, unless otherwise provided by law.
Royalty and remuneration
Article 82
Where the royalty or remuneration have not been set by contract, or other legal act on assignment of copyright, they shall be determined by taking into account the usual fees for a particular category of works, the scope and duration of use, and other circumstances of the case.
Where the revenue derived from the use of the work is in manifest disproportion to the agreed or determined royalty or remuneration, the author may claim that the contract be revised to remove
the disproportion.
The author may not waive the right referred to in Par. (2) of this Article.
Accounting
Article 83
Where the royalty or remuneration has been agreed or determined in proportion to the revenues derived from the use of the work, the user of the work must keep the books on the revenues and documentation on the basis of which the amount of such revenues shall be determined.
The user of the work shall enable the author or his representative to inspect the books and
documentation referred to in Par.(1) of this Article and shall deliver reports on the revenues by deadlines and in the manner as set by contract or by publishing best practices.
Rescission of contract
Article 84
The author may recover an assigned economic right and thus rescind the contract, in case its exclusive acquirer of the authorization or right does not exploit such right or exploits the acquired right to an extent smaller than was agreed, thereby prejudicing the author's interests.
The author may not exercise his right referred to in Par. (1) of this Article before the expiration
of two years from the time of assignment of the economic right.
Notwithstanding Par. (2) of this Article, contributions intended for disclosure or publication in a daily printed medium shall be subject to a three-month term, and for a periodical printed medium to a six-month term as of the date of assignment of the right.
Prior to the recovery of rights or rescission of the contract referred to in Par. (1) of this Article, the author shall give the acquirer an adequate term within which to exploit the acquired right or to exploit the right to the agreed extent.
The economic right of the acquirer shall cease to exist upon his receipt of a written
notification on the recovery of the economic right.
The author may not waive in advance the right under this Article.
Authors' collective agreements
Article 85
Organizations registered for the protection of copyright as well as acquirers and users of copyright works, or associations of users of such works may:
1) lay down general rules for the use of copyright works;
2) enter into agreements with respect to the use of copyright works.
SECTION C
SPECIAL PART OF COPYRIGHT CONTRACT LAW
Subsection 1
Publishing contract
Definition
Article 86
By a publishing contract the author assigns to the publisher the right of reproduction of his
work in the form of printing, and the right to distribute such reproduced copies of the work, while the publisher takes the obligation to pay the royalties, as well as to reproduce and distribute the work.
A publishing contract with respect to a certain work may also include the agreement on a club
edition, pocket-book edition, periodical edition in instalments, the assignment of the right of translation, etc.
Rights of an agent
Article 87
An author's agent may conclude a publishing contract only for such works as are expressly mentioned in his power of representation.
Exception as to the form of contract
Article 88
A publishing contract for the publication of articles, drawings or other authors’ contributions in newspapers and other periodical press need not be made in writing.
Contents of the contract
Article 89
Besides the elements referred to in Article 74 of this Act, the publishing contract shall also include the following:
1) the term within which the author or other copyright holder must deliver to the publisher a correct manuscript or other original of the work;
2) the term within which the publisher has to start distributing the copies of the work;
3) the number of editions the publisher is authorized to make; unless otherwise agreed upon, the publisher is authorized to only one edition;
4) the number of copies in each edition, and where the number has not been agreed upon and
unless it does not follow otherwise from business practices or other circumstances, this number shall be 500 copies;
5) the term within which the publisher has to start to distribute, after the exhaustion of the first edition, a next one; if not otherwise agreed upon, this term shall be one year after the author claimed such next edition;
6) the appearance and the technical properties of the copies of the work.
If the royalties referred to in Article 86 (1) of this Act are fixed as a percentage of the retail price of the copies sold, the publishing contract must specify the minimum number of such copies of the first edition, unless the contract sets the minimum royalties that the publisher must pay to the author regardless of the actual number of copies sold.
Where the term referred to in Par. 1, subparagraphs 1, 2 and 3 of this Article are not set by
contract, such term shall be one year from the date of conclusion of the contract or the receipt of the correct manuscript or first copy of the work or the date of filing of the claim by the author.
Where the contractual obligations referred to in Par. 1, subparagraphs 1, 2 and 5 of this Article are not observed, the other contracting party may rescind the contract and claim damages.
The publisher shall:
1) to care about the sale of the work and report on this to the author from time to time upon his request;
2) allow the author, upon his request and during the technical process of reproduction,
to make corrections of the work, and
3) allow the author, during the preparation of each subsequent edition of the work to include corresponding alterations on condition that this does not change the character of the work and that, taking into account the publishing contract in its entirety, it does not result in unreasonable obligations on the part of the publisher.
Presumption of exclusivity of assignment
Article 90
The assignment of rights under a publishing contract shall be exclusive, unless otherwise provided by contract.
Par. (1) of this Article shall not apply to the publication of articles, drawings and other authors’
contributions in newspapers and periodical press.
Publisher's priority right
Article 91
The publisher who has acquired the right to publish the work in the form of a book shall enjoy, on equal terms, a priority right to publish the work in electronic form.
The priority right referred to in Par. (1) of this Article shall run three years from the date
agreed for the publication of the work.
To be able to use his priority right, the publisher referred to in Par. (1) of this Article shall deposit, within 30 days of the receipt of the author's written offer, the royalty in the amount set in the author’s offer.
Destruction of work by force majeure
Article 92
Where the only copy of the work is destroyed by force majeure after its delivery to the publisher for publication, the author shall be entitled to the royalty that would have been due had the work been published.
Termination of contract
Article 93
The publishing contract shall terminate:
1) if the author dies before the completion of the work;
2) if the copies of all agreed upon editions are sold out;
3) if the term of the contract has expired;
4) in other cases provided for by contract or by law.
The author may rescind the publishing contract if the publisher, after an edition is sold out, does not publish a new agreed upon edition within the term set in Article 89, Par. (1), subparagraph 5 of this Act.
An edition shall be considered sold out under Paras. (1) and (2) of this Article, if the number of
unsold copies is under 5% of the total edition, as well as if the number of the unsold is less than 35
copies.
Destruction of copies
Article 94
If the publisher intends to sell the unsold copies of the work for pulping he must first offer them to the author, at the price for pulping.
Subsection 2
Performance contract
Definition
Article 95
By a contract of performance, an author assigns to the user the right of public recitation, public musical performance or the right of public staging of his work, while the user undertakes to pay the royalties and to recite, perform or stage the work within the set term, under the conditions set out in the contract.
Obligations of the user
Article 96
The user shall provide adequate technical conditions under which the work can be performed, allow the author to observe the performance and shall send to the author the publications concerning the work (the program, public reviews of the performance etc.), unless otherwise provided by contract.
Rescission of contract
Article 97
If the user does not perform the work within the stipulated term, the author may rescind the contract and keep or demand the payment of the stipulated royalty.
Subsection 3
Contract for a copyright work made for hire
Copyright works made for hire
Article 98
Under a contract for a copyright work made for hire, the author undertakes to create a certain work and to deliver it to the orderer, while the latter undertakes to pay a royalty to the author.
The person ordering the copyright work may supervise and give instructions during the process
of creation of the work, unless he is thereby interfering with the author's artistic or scientific freedom.
The orderer shall have the right to publish the work and distribute its copy, delivered by the author, whereas the author shall retain other copyrights, unless otherwise provided by the contract made for hire.
Rights of the orderer of a collective copyright work
Article 99
A collective copyright work which is created upon the initiative and under the organization of a person ordering it, and through the collaboration of a larger number of authors, shall be published and used under the name of the person ordering it (encyclopaedia, anthology, database, etc).
For the purpose of creating a collective work a contract must be concluded, specially
elaborating the elements referred to in Par. (1) of this Article.
A contract not having the elements referred to in Par.(1) of this Article shall be null and void. By entering into a contract for a collective copyright work, it shall be deemed that authors of
contributions have assigned to the person ordering it, exclusively and without limitations, their
economic rights and other rights on those contributions, unless otherwise provided by contract.
Subsection 4
Employment contract
Employment copyright work
Article 100
If an author has created a copyright work in the course of employment and in the execution of his work duties or following the instructions given by his employer (hereinafter: employment copyright work), it shall be deemed that all economic rights and other rights of the author to such work are, without limitations and exclusively, assigned to the employer for a term of five years from the completion of the work, unless otherwise provided by contract.
Upon expiry of the term referred to in Par. (1) of this Article, the economic and other rights revert to the author.
Upon request by the employer, the author shall exclusively re-assign the economic and other rights on such work, for an adequate remuneration.
Special rights
Article 101
Notwithstanding Par. (1) of Article 100 of this Act:
1) the author shall retain the right to use an employment copyright work in the case of an edition of his collected works;
2) all economic rights and other rights of the author to a collective work and to a database shall
be deemed to be assigned, without limitations and exclusively, to the employer, unless otherwise provided by contract.
Chapter IV
SPECIAL PROVISIONS FOR COPYRIGHT WORKS
SECTION A AUDIOVISUAL WORKS
Definition
Article 102
Audiovisual works as used in this Act shall be a cinematographic film, a television film, an animated film, a short music-video, an advertising film, a documentary and another audiovisual work, expressed by means of sequence of related moving images, with or without incorporated sound, which fulfil the conditions set in Article 4 Par. (1) of this Act.
The right of audiovisual adaptation
Article 103
The author enjoys the exclusive right to authorize or prohibit that the original work be adapted or included in an audiovisual work.
By entering into a contract of audiovisual adaptation, the author of a pre-existing work shall be deemed to have assigned to the film producer, exclusively and without limitations, the right of transformation and inclusion of the pre-existing work in an audiovisual work, his economic rights and other rights of the author in this audiovisual work, its translations, its audiovisual transformations and in photographs made in connection with the audiovisual work, unless otherwise provided by contract.
The author of a pre-existing work referred to in Par. (2) of this Article shall retain:
1) the exclusive right to further transformation of the audiovisual work into another artistic
form;
2) the exclusive right to a new audiovisual adaptation of the pre-existing work, after the expiry
of ten years from the conclusion of the contract referred to in Par. (2) of this Article;
3) the right to claim equitable remuneration from the film producer for each rental of videograms of an audiovisual work.
The rights referred to in Par. (3) of this Article are not assignable.
Co-authors of an audiovisual work
Article 104
According to this Act, as co- authors of an audiovisual work shall be considered:
1) the author of the adaptation;
2) the author of the screenplay;
3) the author of the dialogue;
4) the director of photography;
5) the principal director, and
6) the composer of music specifically created for use in the audiovisual work.
If animation represents an essential element of the audiovisual work, the principal animator shall also be considered as co-author of that work.
Authors of contributions to an audiovisual work
Article 105
An animator and a composer of film music, who are not considered co-authors referred to in Article 104 of this Act , as well as a scenographer, a costumographer, a make-up artist, an editor and author who has contributed another contribution to an audiovisual work, shall enjoy copyright with respect to his individual contribution to such work, if the author’s contribution fulfils the conditions set in Art. 4 Par. (1) of this Act (hereinafter: authors of contributions).
Film production contract
Article 106
Mutual rights and obligations of the film producer, the co-authors of an audiovisual work and authors of contributions, as well as those among the authors themselves, shall be regulated by a contract of film production.
By entering into a film production contract, co-authors of an audiovisual work shall be deemed to have assigned to the film producer, exclusively and without limitations, their economic rights and other rights of the author to the audiovisual work, its components, its translations, its audiovisual adaptations, and photographs made in connection with this audiovisual work, unless otherwise provided by contract.
By entering into a film production contract, authors of contributions an audiovisual work shall
be deemed to have assigned to the film producer, exclusively and without limitations, the right to use their contributions for the purpose of completion of the audiovisual work.
The co-author of the audiovisual work referred to in Par. (2) of this Article shall retain the exclusive right to a further transformation of the audiovisual work into another artistic form and the right to claim equitable remuneration from the film producer for each rental of videograms of the audiovisual work.
The author of contributions referred to in Par. (3) of this Article shall have the right to use separately its contribution, if the rights of the film producer are not prejudiced thereby.
The rights referred to in Paras. (4) and (5) of this Article are not assignable.
Remuneration
Article 107
Co-authors of an audiovisual work shall be entitled to a remuneration separately for each assigned economic right or other right of the author.
Completion of an audiovisual work
Article 108
An audiovisual work shall be deemed completed when, according to the agreement between the principal director and the film producer, the first standard copy of a work, which is the subject matter of the contract, is finished.
The technology of production and of the mediums of the first standard copy of the work
referred to in Par. (1) of this Article shall be determined by the producer.
The master of the first standard copy referred to in Par. (1) of this Article must not be destroyed.
Changes to the copy of the audiovisual work referred to in Par. (1) of this Article may only be made upon agreement between the principal director and the film producer.
Where a co-author of an audiovisual work or the author of individual contributions to an
audiovisual work referred to in Par. (1) of this Article refuses to cooperate on the production of this work or where he is unable to continue cooperation due to a force majeure, he may not object to the use of the results his creative work for the purpose of completion of the audiovisual work.
A co-author of an audiovisual work and the author of individual contributions referred to in
Par. (5) of this Article shall enjoy the respective copyright on the contribution made to the audiovisual work.
Rescission of contract
Article 109
If a film producer does not complete the audiovisual work within five years from the conclusion of the film production contract, the co-authors may demand the rescission of contract, unless otherwise provided by contract.
In the case referred to in Par. (1) of this Article co-authors and authors of contributions shall have the right to keep or to demand payment of the stipulated remuneration.
Audiovisual works shall not be subject to Article 18 of this Act .
SECTION B COMPUTER PROGRAMS
Application of other regulations
Article 110
The provisions of this Act on computer programs do not relate to rights, which are acquired and managed under the regulations on patents, trademarks, unfair competition, trade secrets, protection of the topography of semi-conductor products and to contract law on computer programs.
Definition
Article 111
Computer programs, as used in this Act, shall be written copyright works expressed in any form, including preparatory design materials for their creation provided they fulfil the conditions set in Article 4, Par. (1) of this Act.
Ideas, principles, procedures and methods which underlie the computer program, including its
interface, shall not be subject to copyright protection within the meaning of this Act.
Right of reproduction
Article 112
The loading, displaying, running, transmission or storage in digital form of the computer program, which require its reproduction, shall be considered as the author’s exclusive right of reproduction within the meaning of this Act.
Limitations of rights
Article 113
A person having by law the right to use a computer program, may use such program, including error corrections, without the acquiring of the relevant economic right and payment of a remuneration, provided this is necessary for the use of the computer program in accordance with its intended
purpose.
The person referred to in Par. (1) of this Article may, without the authorization by the author:
1) make one back-up copy of the program, where that is necessary for its use;
2) observe, study or test the functioning of a program in order to determine the ideas and principles that underlie any element of functioning, running, transmitting and storing of the program for which he is authorized.
The use of computer programs shall not be subject to the provisions of Articles 18 and 52 of
this Act.
The provisions of a contract limiting the rights referred to in Par. (2) of this Article shall be null and void.
Decompilation
Article 114
The reproduction of the code of a computer program and the translation of its form may be performed without acquiring the respective economic right and without payment of a remuneration, if the reproduction or translation is performed to obtain indispensable information to achieve the interoperability of independently created computer programs with other programs, or with hardware, provided that the following conditions are met:
1) the reproduction or translation is performed by the person which by law holds the right to use the computer program;
2) the information necessary to achieve interoperability has not been previously and readily available to the person referred to in subparagraph 1 of this paragraph;
3) these acts are confined only to the parts of the program which are necessary to achieve interoperability.
The information and data obtained through the performance of acts referred to in Par. (1) of this Article may not be:
1) used for goals other than to achieve the interoperability of the independently created computer program;
2) given to other persons, except where necessary for the interoperability of the independently created computer program;
3) used for the development, production or marketing of another computer program substantially similar to the computer program referred to in Par. (1) of this Article, or for any other act that may infringe the copyright.
The reproduction of the code and the translation of its form referred to in Par. (1) of this
Article may only be performed in a manner which complies with a normal exploitation of the work and if it does not cause damages to the legitimate interests of the author.
Contractual provisions contrary to Paras. (1) and (2) of this Article shall be null and void.
Employment and works made for hire
Article 115
Where a computer program is made in the course of employment, or under a contract for a work made for hire, all economic rights and other rights of the author to such program are assigned to the employer or person ordering the work, exclusively and without limitations, unless otherwise provided by contract.
Chapter V RELATED RIGHTS
General rule
Article 116
The provisions of this Act governing the elements of a copyright work, presumption of authorship, co-authors and authors of joined works, content and restrictions of moral rights, economic and other rights of authors, restrictions of copyright with respect to its content, calculation of the terms with respect to copyright, relations between copyright and ownership right, copyright and legal transfers, copyright arising from employment relations shall apply mutatis mutandis to related rights, unless otherwise provided by Articles 117-145 of this Act.
SECTION A Rights of performers
Performer
Article 117
Performers, as used in this Act, are: actors, singers, musicians, dancers, players and other natural persons who act, sing, deliver, declaim, play, present, or otherwise interpret or perform copyright works or works of folklore.
Considered as performers, within the meaning of Par. (1) of this Article, shall also be theatre
directors, orchestra and choir directors, sound editors, as well as variety and circus artists.
Representative of performers
Article 118
Performers who collectively take part in a performance, such as members of an orchestra, choir, dancing troupe, theatrical group or similar ensembles, shall designate a representative for the assignment of economic rights which they hold under this Act.
The power of representation referred to in Par. (1) of this Article shall be in writing.
The provisions of Paras. (1) and (2) of this Article shall not apply to conductors, soloists and directors of theatre performances.
Moral rights of performers
Article 119
The performer enjoys the exclusive right to be identified as the performer of his performance in a way that his name is indicated on and in connection with his performance.
The right referred to in Par. (1) of this Article shall be enjoyed by:
1) a soloist for his performances;
2) an ensemble of performers as a whole, the artistic director and the soloists.
The performer enjoys the exclusive right to object to any distortion, mutilation of, or any other derogatory action in relation to his performance, if these acts are or would be prejudicial to his honour or reputation.
Economic rights of performers
Article 120
A performers shall have the exclusive right to authorize or prohibit :
1) to fix his performance;
2) to reproduce the phonograms or videograms with his performance;
3) to distribute the phonograms or videograms with his performance;
4) to rent phonograms or videograms with his performance;
5) to publicly transmit his live performance;
6) to broadcast his live performance;
7) to make available to the public the phonograms or videograms with his performance.
Right to remuneration for the communication to the public of a phonogram
Article 121
A performer shall have the right to a share in the remuneration referred to in Article 128, Par. (2) of this Article for public communication of a phonogram in which his performance is fixed.
Right to remuneration
Article 122
A performer shall have the right to a share in remuneration for the reproduction for private or other internal use referred to in Article 36, Par. (2) o f this Act.
The performer may not waive his right referred to in Par. (1) of this Article or assign it. This
right may neither be subject to civil execution.
Presumption of assignment of rights
Article 123
By entering into a contract for the film production, the performer of an audiovisual work shall be presumed to have assigned to the film producer, exclusively and without limitations, his economic rights in the performance and to the photographs made in connection to this performance, unless otherwise provided by contract.
The performer referred to in Par. (1) of this Article shall have the right to a remuneration from
the film producer for each single economic right referred to in Par. (1) of this Article.
A performer may not waive or assign the right referred to in Par. (2) of this Article.
Contribution of a performance to an audiovisual work
Article 124
If a performer of an audiovisual work referred to in Article 123 of this Act refuses to cooperate on the production of this work or where he is unable to continue cooperation due to a force majeure, he may not object to the use of the results of his performance for the purpose of completion of the audiovisual work.
The performer referred to in Par. (1) of this Article shall enjoy the respective related rights on his contribution given to the audiovisual work.
Terms of protection
Article 125
The protection of economic rights of a performer shall run for 50 years from the date of the performance.
If a fixation of the performance is lawfully published or communicated to the public within the term referred to in Par. (1) of this Article, the protection of economic rights of a performer shall run for 50 years from either the first publication or from the first communication to the public, whichever is the earlier.
The protection of performers’ moral rights shall run also after the expiry of the terms referred to in Paras. (1) and (2) of this Article.
SECTION B
RIGHTS OF PHONOGRAM PRODUCERS
Producer of phonograms
Article 126
A phonogram producer is a natural or legal person who or which provides the organization and the means for the first fixation of a performance, of other sounds or of a representation of sounds.
A phonogram is a fixation of the sounds of a performance or of other sounds, or of a representation of sounds, other than a fixation incorporated in an audiovisual work.
Fixation is an embodiment of sounds or of representations thereof on a medium, from which they can be perceived, reproduced or communicated through a device.
Rights of producers of phonograms
Article 127
The producer of phonograms shall have the exclusive right to authorize or prohibit:
1) to reproduce his phonogram;
2) to distribute his phonogram;
3) to rent his phonogram;
4) to make phonograms available to the public.
Right to remuneration for the communication to the public of a phonogram
Article 128
If a phonogram published for commercial purposes is used for broadcasting or for another form of communication to the public, the user shall pay the producer of phonograms a single remuneration for each separate communication.
The producer of phonograms shall, without delay, pay half of the remuneration under Par. (1)
of this Article to the performers whose performances are communicated to the public from the phonograms used, unless otherwise agreed by contract between the producers of phonograms and the performers.
A phonogram made available to the public in accordance with Article 31 of this Act shall be
also considered as a phonogram published for commercial purposes.
Right to remuneration
Article 129
The producer of phonograms shall have the right to a share in the remuneration for reproduction for private or other internal use referred to in Article 36 (2) of this Act.
The producer may not waive the right under Par. (1) of this Article or assign it. This right may
neither be subject to civil execution.
Term of protection
Article 130
made.
The rights of producers of phonograms shall run for 50 years from the date the fixation is
If the phonogram is lawfully published within the term referred to in Par. (1) of this Article,
the rights of producers of phonograms shall run for 50 years from the date of the first lawful publication.
If no lawful publication has taken place within the term referred to in Par. (2) of this Article, but the phonogram has been lawfully communicated to the public within this term, the protection of the rights of producers of phonograms shall run for 50 years from the date of the first lawful communication to the public.
SECTION C
RIGHTS OF FILM PRODUCERS
Film producer
Article 131
A film producer is a natural or legal person who or which provides the organization and the means for the first production of an audiovisual work or of a sequence of moving images on a videogram, and who or which has the responsibility for their completion.
A videogram is a fixation of an audiovisual work or of a sequence of moving images, with or
without sounds.
Rights of film producers
Article 132
A film producer shall have the exclusive right to authorize or prohibit:
1) to reproduce his videogram;
2) to distribute his videogram;
3) to rent his videogram;
4) to present his videograms to the public;
5) to make videograms available to the public.
Right to remuneration
Article 133
A film producer shall have the right to a share in the remuneration for reproduction for private or other internal use referred to in Article 36 (2) of this Act.
The producer may not waive the right referred to in Par. (1) of this Article or assign it. This right may neither be subject to civil execution.
Term of protection
Article 134
The protection of rights of a film producer shall run for 50 years from the date the fixation of the videogram is made.
If a videogram is lawfully published or communicated to the public within the term referred to in Par. (1) of this Article, the protection shall run for 50 years from either the first publication or from the first communication to the public, whichever is the earlier.
SECTION D
RIGHTS OF BROADCASTING ORGANIZATIONS
Exclusive rights of broadcasting organizations
Article 135
A broadcasting organization shall have the exclusive right to authorize or prohibit:
1) to fix its broadcast;
2) to reproduce the fixations of its broadcast;
3) to distribute the fixations of its broadcast;
4) to rebroadcast its broadcast;
5) to communicate to the public its broadcast if it is made in places accessible to the public against payment of an entrance fee;
6) to make broadcasts available to the public.
Term of protection
Article 136
The protection of rights of a broadcasting organization shall run for 50 years from the date of the first broadcast.
SECTION E RIGHTS OF PUBLISHERS
Right of the first publisher of a work in public domain
Article 137
A person who for the first time lawfully publishes or otherwise lawfully communicates to the public a previously unpublished work in which the economic rights of the author have expired, shall enjoy the economic rights and other rights granted to the author under this Act.
The protection of rights referred to in Par. (1) of this Article shall run for 25 years from the date of the first lawful publication or first lawful communication to the public of the work.
Right to remuneration
Article 138
A publisher shall have the right to a share in the remuneration for reproduction for private or other internal use referred to in Article 36 (3) of this Act.
The right of publishers referred to in Par. (1) of this Article shall run for 50 years from the date of the first lawful publication of the work.
The publisher may not waive the right referred to in Par. (1) of this Article or assign it. This right may neither be subject to civil execution.
SECTION F
RIGHTS OF MAKERS OF DATABASES
Databases
Article 139
A database is a collection of independent data, copyright works or other materials, arranged in a systematic or methodical way and individually accessible by electronic or other means, whereby the obtaining, verification or presentation of the contents demands a qualitatively or quantitatively substantial investment.
The protection of a database or its contents shall apply irrespective of its eligibility for protection by copyright or other protection, whereas the inclusion of a material into a database and its use shall be without prejudice to rights existing in respect of that material.
Databases shall be subject to protection under the provisions of this Act on related rights.
Scope of protection
Article 140
The protection of a database in accordance with this Act comprises:
1) the entire contents of a database,
2) every qualitatively or quantitatively part of its contents,
3) qualitatively or quantitatively insubstantial parts of its contents, if they are used repeatedly
and systematically, which conflicts with a normal exploitation of the database and which causes unreasonable prejudice to the legitimate interests of the maker of the database.
The protection under Par. (1) of this Article shall not apply to computer programs used in the
making or operation of electronic databases.
Rights of makers of databases
Article 141
The maker of a database shall have the exclusive right to authorize or prohibit:
1) to reproduce his database;
2) to distribute his database;
3) to rent his database;
4) to make the database available to the public.
Rights and obligations of authorized users of a database
Article 142
An authorized user who uses a disclosed database or a copy thereof in accordance with law may use qualitatively or quantitatively insubstantial parts of the database for any purposes whatsoever.
Where the user is authorized to use only a part of the contents of the database, Par. (1) of this
Article shall apply only to that part.
An authorized user of a disclosed database or a copy thereof may not perform acts which conflict with a normal exploitation of the database and which cause unreasonable prejudice to the legitimate interests of the maker of the database.
An authorized user of a disclosed database or a copy thereof may not cause an infringement to
the copyright or related rights on protected matter which forms part of that database.
Any contractual provision contrary to Paras. (1) through (4) of this Article shall be null and
void.
Employment and contracts for hire
Article 143
Where a database is made within employment relations or where it is made under a contract for hire, it shall be deemed that all economic rights to such database are exclusively and without limitations assigned to the employer or to the ordering party, unless otherwise provided by contract.
Limitations to rights of makers of a database
Article 144
An authorized user of a disclosed database may use, without assignment of the respective economic right and payment of a remuneration, substantial parts of its contents for the purposes referred to in Articles 51, 52 and 54 of this Act.
Term of protection
Article 145
The protection of rights of a maker of a database shall last until the expiry of 15 years after the day of the making of the database.
If a database is disclosed within the period under Par. (1) of this Article, the protection of rights of a maker of a database shall last until the expiry of 15 years from such first disclosure of the database.
To any qualitatively or quantitatively substantial change to the contents of a database, which results in a new investment, a new term of protection of 15 years shall apply.
A collection (accumulation) of successive additions, deletions or other alterations of the database shall also be considered a substantial change of the contents of the database as referred to in Par. (3) of this Article.
Chapter VI
COLLECTIVE MANAGEMENT OF RIGHTS
Rights management
Article 146
An author and holder of related rights may manage their rights individually or collectively. Individual management of rights referred to in Par. (1) of this Article is exercised in person or
through a representative.
Collective management of rights is exercised through societies for collective management of copyright and related rights.
SECTION A
SOCIETY FOR COLLECTIVE MANAGEMENT OF COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS
Activity
Article 147
The management of rights referred to in Article 146 (3) of this Act, for more holders of copyright and related rights, shall be exercised collectively by a Society for collective management of copyright and related rights (hereinafter: Society) in accordance with this Act.
Authors and holders of related rights (hereinafter: members) establish the Society by contract as a non-profit non-governmental organization with the status of a legal entity.
The Society shall be registered in accordance with the law governing the conduct of its activity following the issuance of authorization referred to in Article 150 (1) of this Act.
The Society shall, on its own name and for the account of its members, manage copyright and related rights with respect to their published copyright works and subject matter of related rights (hereinafter: protected matter) by:
1) concluding with users of protected matter (hereinafter: users) contracts on the non-exclusive
assignment of rights upon payment of a remuneration;
2) monitoring the implementation of the contractual and statutory obligations of users;
3) collecting remuneration from users;
4) keeping a register with data on authors, members of the Society, copyrights and types of protection of individual works;
5) distributing the collected revenue to its members;
5) representing the interests of its members before state authorities.
The activities referred to in Par. (3) of this Article may be exercised for the sole purpose of enforcing the interests of its members in line with the public interest as established by this Act.
The activity of collective management of copyright and related rights may only be exercised on
the basis of an authorization by the administrative authority responsible for intellectual property matters (hereinafter: competent authority).
Procedure for authorization
Article 148
The procedure for an authorization by the competent authority shall be initiated upon written request
by a legal entity which fulfils the conditions established by this Act.
The legal entity shall enclose to the request referred to in Par. (1) of this Article its foundation act, statute, preliminary representation contracts with members, proof of payment of the prescribed administrative fee as well as other evidence on the complying with the conditions in Article 149 of this Act.
The competent authority shall issue a decision on the request of the legal entity within 30 days after the correct request was filed.
Conditions for the exercise of activity
Article 149
The collective management of copyright and related rights may be exercised by a legal entity which:
1) holds a statute which meets the requirements referred to in Article 160, Paras. (1) and (2) of this Act;
2) is registered with the register of non-governmental organizations held by the relevant
authority;
3) holds preliminary representation contracts with the majority of domestic rightholders for the protected matter of its requested activity;
4) employs at least one staff member holding a university degree in law;
5) owns or rents premises with necessary IT and communications equipment, and
6) has draft rules on a transparent, complete, timely and proper operation modus and procedures of the Society.
Authorization by the competent authority
Article 150
The authorization for the exercise of the activity referred to in Article 147 (6) of this Act shall be issued in the form of a decree for a period of five years.
The authorization in Par. (1) of this Article for a single type of protected matter may be issued
only to one Society.
Revocation of authorization
Article 151
The competent authority shall revoke the authorization:
1) upon request of the Society;
2) if the Society no longer meets the statutory requirements for the activity as set by this Act, and
3) if the Society does not remedy the irregularities identified in its work by the set deadline.
Before revoking the authorization referred to in Par. (1), subparagraphs (2) and (3) of this Article, the competent authority shall inform the Society in writing of the irregularities identified in its work, order measures to be taken, and set a deadline for remedy.
Ex lege succession of agreements
Article 152
Where after the revocation of authorization from a Society referred to in Article 151 of this Act
(hereinafter: previous Society) the competent authority issues an authorization for collective management of rights to another Society (hereinafter: successor Society), the following shall be conferred to the successor Society on the date of issue of authorization:
1) contracts that the previous Society concluded with its members;
2) agreements that the previous Society has signed with foreign societies;
3) common agreements of the previous Society with user associations;
4) agreements and authorizations held by the previous Society for the exploitation of protected matter with users;
5) obligations to pay remuneration by users.
The previous Society shall deliver to the successor Society its entire documentation compiled in the course of its activity and provide all information necessary.
A member of the previous Society may cancel his agreement conferred onto the successor
Society.
Implementation of another legislation
Article 153
The procedure for the issuance and revocation of authorization shall be governed by regulations on general administrative procedure.
The authorization of the competent authority under Article 147(6) and the decision on revocation of the authorization under Article 151 of this Act may may be appealed with the state administration authority in charge of intellectual property affairs (hereinafter: Ministry).
The final decision on the issuance and revocation of authorization shall be published by the
competent authority in the ‘Official Gazette of Montenegro’.
The establishment, registration, operation and termination of operation of the Society shall be subject to the act governing non-governmental organizations, unless otherwise provided by this Act.
SECTION B RELATIONSHIP TOWARDS MEMBERS
Obligation to contract
Article 154
Upon request of a rightholder, the Society shall be obliged to conclude with him a representation contract under the same conditions as those concluded with members of this category.
The contract under Par. (1) of this Article shall include in particular: the rightholder’s power of attorney for the collective management of his rights, the category of protected matter, the rights to be managed, the duties of the Society and the duration of the contract.
The contract under Par. (2) of this Article may be concluded for a term up to five years.
During the term of implementation of the representation contract or as long a right is managed collectively under this Act, a member of the Society or a rightholder may not manage his rights individually, unless otherwise provided by this Act.
Mandatory collective management
Article 155
Notwithstanding Article 146 (1) of this Act, collective management of copyright or related rights shall be mandatory for rightsholders of Copyright or related rights in the following cases:
1) cable retransmission of protected matter, except in respect of broadcasters' own transmissions, irrespective of whether the rights concerned are their own or have been assigned to them by other rightsholders;
2) lending referred to in Article 24 (2) of this Act;
3) remuneration for private and other internal purposes;
4) remuneration for the reproduction of current articles from dailies and periodicals referred to in Article 46 (1), subparagraph 3 of this Act;
5) remuneration for the reproduction of current articles from dailies and periodicals for the purpose of press clipping referred to in Article 46 (1), subparagraph 3 of this Act.
Obligations of the Society towards members
Article 156
(1) The Society shall manage the rights of its members according to law in an efficient, economic and transparent way, and shall have the duty in particular to:
1) adopt tariffs;
2) conclude common agreements with associations of users;
3) conclude contracts with users of protected matter;
4) collect remuneration from users of protected matter;
5) monitor the implementation of users’ obligations as set by law and contracts;
6) distribute the revenue collected in accordance with this Act;
7) submit to its members a report with data from business records and allow examination of the documentation created in the course of its activities.
When implementing its obligations referred to in Par. (1) of this Article the Society shall ensure the proportionality of the costs of its operation and work compared to the profit it earns for its members.
Management of the Society
Article 157
The Society shall be managed by its members in compliance with law and the statute of the Society.
Members of the Society shall be: authors, performers, producers of phonograms, film
producers, broadcasters, publishers and their legal successors, which have entered into a representation contract with the Society.
The organs of the Society shall be
1) the Assembly;
2) the Management Board;
3) the CEO;
4) the Supervisory Committee.
Assembly of the Society
Article 158
The Assembly of the Society shall be composed of Society members.
The number of voting rights to be held by a member of the Society shall be set in proportion to the scope and level of exploitation of his protected matter in a given year, according to the statute of the Society.
One or more members of the Society Assembly shall have the right to authorize a proxy to vote on their behalf.
The authorization under Par. (3) of this Article must be certified in accordance with law.
Other bodies of the Society
Article 159
The Management and Supervisory Boards shall be elected by the Society Assembly.
Members of the Management and Supervisory boards shall be elected to a five-year term. The CEO shall be elected by the Management Board.
Detailed provisions on the organization, composition, and decision making procedures in the assembly and bodies of the Society shall be set by the statute of the Society.
Statute
Article 160
The Statute of the Society shall regulate in particular:
1) the forms and protected matter of rights which are managed collectively, and the relations with respect to members and users;
2) the procedure and content of notification on the Assembly session, voting procedure, number of votes required for single issues;
3) the duties of its members;
4) procedure for the establishment of tariffs;
5) basic criteria for the establishment of expenses for the operation of the Society;
6) criteria on the distribution of revenue to members;
7) the manner of control of financial assets;
8) the type and content of the reports submitted to the members and to the competent authority in accordance with law;
9) the manner in which members and the public are informed about the operation of the
Society.
10) criteria for setting the proportion between the scope and level of exploitation of protected matter and the number of votes that a members holds in the Society Assembly.
The statute shall be adopted by the Assembly by the majority of votes of all members.
The statute of the Society shall be published in the „Official Gazette of Montenegro“
following the issuance of the authorization referred to in Article 150 of this Act.
Distribution of revenue
Article 161
The Society shall distribute to its members its entire revenue, save for:
1) the means designated to cover its operating costs;
2) the means allocated for social and cultural purposes of the Society, as well as for the promotion of cultural diversity (monetary social assistance, scholarships, support for the development of culture in minority communities, etc.) up to 10% of the revenue collected in accordance with the
annual revenue distribution plan, if so approved by members of the Society.
Annual distribution of revenues to Society members shall be regulated by a revenue distribution plan adopted by 31 December for the next year by the Assembly upon the proposal of the Management Board.
The criteria for the Society revenue distribution to its members and the criteria for the
distribution of funds for social and cultural purposes shall be determined by the revenue distribution rules to be adopted by the Assembly.
Basis for distribution
Article 162
The basis for distribution referred to in Article 161 (1) of this Act shall be the range of actual use of a certain protected matter (principle of proportionality).
Where the range under Par. (1) of this Article cannot be determined, the distribution shall be done according to the principle of equity.
The basis for distribution under Par. (1) of this Article shall be based on quantified or otherwise clearly set data.
Where no precise data referred to in Par. (3) of this Article exist, or where the collection of such data would constitute an unreasonable organisational or financial burden, the distribution may be based on assessments which derive from relevant and authenticable facts.
Special case of distribution
Article 163
The revenue collected from the remuneration referred to in Article 36 (2) of this Act shall be distributed from remuneration of:
1) technical appliances and blank audio media:
-authors shall receive 50%,
-performers 25%,
-producers of phonograms 25 %;
2) technical appliances and blank visual media:
-co-authors of and authors of contributions to audiovisual works shall receive 50%,
-performers 25%,
-film producers 25 %.
The revenue collected from the remuneration referred to in Article 36 (3) of this Act shall be distributed as follows:
-authors of literary work shall receive 50%,
-publishers of books and magazines 50%.
The revenue collected from the remuneration referred to in Article 46 (1) subparagraph 3 of this Act shall be distributed as follows:
-authors of works shall receive 50%,
-media publishers 50%.
Authors and performers may not waive or assign their rights referred to in Paras. (1), (2) and
(3) of this Article.
Members’ examination of operation
Article 164
Each member of the Society shall have the right to examine the documents referred to in
Article 179 of this Act.
The Society shall enable its members to examine the documents referred to in Par. (1) of this
Article at its own expense.
Members holding in the Society Assembly a minimum of 10% of votes shall be entitled to request once a year that an independent expert inspects a certain part of the operation of the Society and prepares a written report on such, which shall be delivered to all members.
The Society shall afford the expert under Par. (3) of this Article, upon his request, access to all
necessary data and official records, as well as its premises and other conditions, required for his work to be efficient.
SECTION C RELATIONSHIP TOWARDS USERS
Obligation to contract
Article 165
Upon request of a single user or a user association, the Society shall be obliged to conclude, on equal terms, a contract on the non-exclusive assignment of rights of use of protected matter from its repertoire or a contract on the amount of remuneration due.
The Society may refuse the request under Par. (1) of this Article only to a user who has several
times infringed the rights of its members.
Should parties fail to conclude a contract under Par. (1) of this Article, the requested right shall be deemed to have been assigned, if the user pays to the Society or deposits with a notary public or a court the amount of remuneration for the use of protected matter as set by the tariff.
Obligation to furnish information
Article 166
The Society shall allow, upon request by a user or a user association, to have insight into the matter which it protects within its activity and shall make accessible all data and information as to the conditions for the managements of rights of its members.
Presumption of representation
Article 167
The Society’s relationship with its users shall be subject to a presumption that the Society is authorized to manage the rights of all rightsholders with regard to protected matter, which is included in its activity.
A rightsholder who decides to manage his rights individually shall notify the Society of such a decision.
About the decision under Par. (2) of this Article the Society shall inform the users who it has contracts with.
If rightsholders have not submitted to the Society the notification under Par. (2) of this
Article, the Society shall, when distributing revenue, fulfil its obligations toward them on equal terms as it does to its members.
Obligations of users
Article 168
Users shall conclude with the Society a contract on non-exclusive use of protected matter prior to their use.
Users shall submit to the Society within 15 days after the commencement of use of protected matter notification of any changes to the data relevant for the calculation of the remuneration under the tariff (the titles, duration and number, etc.).
Users which under this Act exploit protected matter without an assignment of rights, but upon
payment of a remuneration, shall submit the data referred to in Par. (2) of this Article on a monthly basis.
Broadcasting organizations shall submit to the Society the data referred to in Par. (2) of this
Article on a monthly basis.
The users’ obligations are covered by joint and several liability of the following persons: the person who uses the protected matter, the owner, holder and renter of the premises where the protected matter is used as well as the organizer of the activity resulting in such use of the protected matter.
The user shall allow the authorized person from the Society to examine the documentation and data relevant for the calculation of remuneration paid under the tariff.
Obligation of competent state authorities
Article 169
State authorities which keep records on the data relevant for the establishment of the extent of exploitation of protected matter or of the amount of remuneration, are obliged, upon request of the authorized person of the Society, to deliver such data to the Society.
The Society shall use the data and information from Par. (1) of this Article solely for the
purpose of management of rights under this Act.
Issuance and revocation of authorization to a broadcasting organization
Article 170
When exploitation of protected matter constitutes the predominant activity of a broadcasting organization, the authority in charge of broadcasting affairs (hereinafter: Agency) may issue an authorization for broadcasting activity only to the broadcasting organization which submits, together with its application for authorization, a written proof that its obligations towards the Society have been settled.
If a broadcasting organization, after the issuance of authorization under Par. (1) of this Article, violates its obligations towards the Society, the Agency shall, in order that the identified violations be rectified, issue a warning to the broadcasting organization and set a deadline for their remedy.
If the broadcasting organization does not comply by the set deadline, the Agency shall provisionally, for 30 days, revoke the authorization under Par. (1) of this Article.
The authorization shall be revoked permanently with regard to a broadcasting organisation,
which has been sentenced for two times to a provisional revocation of the authorization as referred to in Paragraph (3) of this Article.
The law governing electronic media shall apply, mutatis mutandis, to the procedure for the issuance and revocation of authorization and to the pronouncement of the measures in Paras. (2), (3) and (4) of this Article, unless otherwise provided by this Act.
SECTION D
TARIFFS AND COMMON AGREEMENTS
Tariff
Article 171
matter.
The tariff shall set the equitable amount of remuneration for single forms of use of protected
The tariff referred to in Para (1) of this Article shall be set as follows:
1) as a percentage of gross revenue which the user earns through an activity which is conditioned by the use of protected matter (e.g. concert producers, dancing schools, discos, etc.);
2) as a percentage of gross revenue which the user earns through an activity which is
conditioned by the use of protected matter, whereby it cannot be established which share of revenue derives from the use of protected matter (e.g. broadcasts of broadcasting organizations, cable retransmissions etc);
3) as a percentage of costs for the use of protected matter, if the user does not earn any
revenue;
4) in proportion to the revenue earned by the use of protected matter, if the revenue is earned from the use of protected and unprotected matters;
5) as the ratio between the rights managed collectively and those managed individually;
6) as the ratio between the share of a single rightsholder, where there are several rightsholders with respect to one protected matter;
7) as a lump sum per number of uses of protected matter, if the use of protected matter is not indispensable for the conduct of the activity of the user, or where the revenue or costs for the use of protected matter cannot be exactly established and/or where the establishment of this revenue requires unproportionate costs.
The amount of remuneration referred to in Par. (1) of this Article shall be set on the following
basis:
1) the duration and the number of uses of protected matter;
2) the number of potential end-users in a given territory and within a given time period;
3) the purpose of use (commercial or non-commercial), and
4) the status of the user (youth and student associations, organizations of persons with a
disability, non-professional organizations, minorities, etc.).
The gross revenue of the user as referred to in Par. (2), subparagraphs 1 and 2 of this Article shall include his total revenue earned through the conduct of his activity, less the VAT.
Common agreements
Article 172
Upon request of a representative association of users (hereinafter: user association), the Society shall negotiate the tariffs, and where consensus is reached, conclude an agreement (hereinafter: common agreement).
The representative user association referred to in Par. 1 of this Article shall be understood to
mean an association representing the majority of users conducting an activity that makes use of protected matter on the territory of Montenegro or an association granted the status of representativeness by virtue of other regulations.
A common agreement may also be concluded directly between the Society and an individual
user of protected matter, where that particular user is the only in Montenegro to perform the activity that makes use of protected matter.
A common agreement shall include, inter alia: data and facts in support of the representativeness of the user association, the method for the calculation and the amount of the remuneration due, the procedures and terms of reporting on the use of protected matter, the
conditions for an increase or decrease of the remuneration set in the tariffs, and the term for and form
of payment of the remuneration.
The Society shall publish the common agreement concluded in accordance with Paras. (1), (3)
and (4) of this Article in the Official Gazette of Montenegro.
The common agreement referred to in Par. 1 of this Article shall enter into force on the eighth day following its publication.
The common agreement concluded for a category of use shall apply to all users of that
category, regardless of whether they are members of the user association.
The users referred to in Par. (7) of this Article shall conclude individual agreements with the
Society in accordance with the common agreement.
The procedure for the conclusion of a common agreement
Article 173
The Society initiates the procedure for the conclusion of a common agreement by publishing an invitation in at least one daily distributed across the territory of Montenegro, to user associations, individual users and business associations to start negotiations within a certain period of time.
The Society shall deliver, within 30 days of the deadline under Par. (1) of this Article, to
individuals and to associations under Par. 1 of this Article, a draft common agreement together with an explanatory memorandum and necessary data.
Preliminary tariff
Article 174
If the common agreement has not been concluded within six months of the delivery of the draft common agreement to individual users and user associations, a preliminary tariff shall be set by the competent authority in accordance with Article 171 of this Act.
The competent authority shall initiate the above procedure upon claim of a Society or a user
association.
When setting the preliminary tariff under Par. (1) of this Article, the competent authority shall consider the proposals received from the Society and user associations.
The Society and user associations shall point to facts and provide evidence in support of their claims or those opposing the statements of the adverse party.
The competent authority shall not be bound by the evidence and claims provided by the
parties.
The preliminary tariff shall be published in the “Official Gazette of Montenegro”.
The preliminary tariff as referred to in Paragraph 1 of this Article shall enter into force on the
eighth day following its publication.
The Society shall publish the preliminary tariff on its website.
All users in a category of exploitation shall by bound by the preliminary tariff.
The users as referred to in Par. (6) of this Article shall conclude individual agreements with the
Society in accordance with the preliminary tariff.
The preliminary tariff shall apply until the common agreement under Article 172 has become effective or until the final decision in a collective dispute on the tariff has been rendered.
Proceedings with collective disputes
Article 175
The proceedings in a collective dispute is initiated by a claim. The latter shall include, in addition to the contents prescribed in the regulation on civil proceedings, an indication that it is a collective dispute.
The competent court may request of parties at any time to present additional evidence and
facts, reports, expert reports, etc.
In collective dispute proceedings the court shall not be bound by the limits of the claims filed, and may establish facts and render a decision beyond the limits as set by the claim.
Rulings in collective disputes
Article 176
In collective dispute proceedings the competent court rules:
1) on the representativeness of a user association with respect to a common agreement and its validity for a certain user;
2) on the compliance of the Society’s preliminary tariff with this Act and on its equitable amount;
3) on the collective management of the cable retransmission right under Article 155 (it. 1) of this Act, upon a prior mediation procedure before the same court;
4) on the possibility and mode of enforcement of limitations of rights against technological protection measures in the cases referred to in Article 186 (3) of this Act.
The existence of a collective dispute is not an obstacle for the conduct and conclusion of individual disputes between the Society and individual users on the payment of remunerations due.
Chapter E
CONTROL OVER THE OPERATION OF THE SOCIETY
Supervision over the work of the Society
Article 177
The control of the lawfulness and appropriateness of the work of the Society shall be exercised
by the competent authority.
Upon request by the competent authority the Society shall enable that authority to examine its business books and any other documentation.
The competent authority shall be entitled to be present at the meetings of the Society bodies, to ask questions, to seek explanations and to give recommendations.
Annual reports and audit
Article 178
The Society shall, not later than three months after the end of the business year, adopt at its annual assembly the following:
1) annual report, together with financial reports on the operation of the Society, that contain in particular the report on the implementation of common agreements with users as well as the report on the implementation of agreements with foreign societies, etc.
2) annual report delivered by the supervisory board on the compliance of the Society’s
operation with law and internal regulations;
3) annual report delivered by the authorized financial auditor on the compliance of the
Society’s operation with the law and internal regulations;
4) opinions and suggestions received from the Society management and supervisory boards on the reports referred to in it.. (3) of this Article;
5) measures to remedy the identified irregularities, if they have been identified in the reports
received from the supervisory bodies and auditors;
6) draft financial plan of the Society for the next business year.
Duty to inform
Article 179
The Society shall deliver to the competent authority, within three days of the date of adoption, establishment or conclusion the following:
1) its general regulations (statute, rules, etc);
2) tariffs, including the amounts for single user categories;
3) revenue distribution plan of remunerations collected in line with this Act;
4) revenue distribution plan for social and cultural needs;
5) general terms and conditions for the conclusion of agreements with members and users;
6) concluded common agreements with user associations;
7) agreements concluded with foreign societies;
8) decisions rendered by the assembly and other Society bodies;
9) reports referred to in Article 178 of this Act;
10) annual report on revenue distribution, and
11) decisions rendered by courts and other relevant authorities that the Society is a party to.
The Society shall immediately notify the competent authority of any change of persons authorized to represent the Society.
Upon request of the competent authority, the Society shall deliver immediately, and within
three days of the receipt of the request at the latest, the required information and data from its sphere of activity.
Duty to remedy irregularities
Article 180
Where the competent authority identifies irregularities in the work of the Society, it shall issue a decision specifying the irregularities identified, order measures to be taken and set a deadline for their remedy.
Upon request of the Society the competent authority may, for justifiable reasons, prolong the
deadline under Par. (1) of this Article.
If the Society fails to comply with the order of the competent authority in the given deadline, the competent authority may order the Assembly of the Society to relieve of their duty the persons responsible for the implementation of the decision.
Chapter VII
REGISTER AND NOTICES OF PROTECTED MATTER
Register of protected matter
Article 181
In order to secure evidence of their copyright and related rights rightholders may deposit copies of their protected matter with the competent authority.
The competent authority shall keep the register of deposited copies under Par. (1) of this
Article by categories of copyright works and by subject of related rights.
The rights with respect to deposited protected matter shall belong to the persons who are entered in the register as their holders until proven otherwise.
A conscientious person who has infringed somebody’s copyright or related right relying on
the accuracy of register data shall not be liable for any damages.
When depositing the copies of protected matter and their entering into the register, the holder of copyright or related rights is obliged to enter true and complete data on the deposited matter and his rights.
The content of the register under Par. (2) of this Article and the conditions which the deposited copies of works and subject matter of related rights must meet, shall be regulated by a regulation issued by the Ministry.
The registration and deposit of copies of copyright works and subject matter of related rights
shall be subject to the payment of a prescribed fee.
The registration and deposit of copies of copyright works and subjects of related rights do not have influence on the existence and protection of rights established by this Act.
Notices of reserved rights
Article 182
A copyright holder may mark his work or its packaging with the notice ©, followed by his name or title and the year of first disclosure.
A holder of related rights of a phonogram producer may mark his phonogram or its packaging with the notice ®, followed by his name or title and the year of first disclosure.
Until proven otherwise, it shall be presumed that the rights in works or phonograms bearing the notices referred to in Paras. (1) and (2) of this Article exist and that they belong to the persons indicated.
The notices referred to in Paras (1) and (2) of this Article do not have influence on the existence and protection of rights established by this Act.
Chapter VIII PROTECTION OF RIGHTS
SECTION A GENERAL PROVISIONS
Persons entitled to protection
Article 183
The rightholder of a Copyright work or subject matter of related rights (hereinafter: protected matter) whose rights under this Act was infringed, may seek the protection of his rights and claim damages according to general regulations, unless otherwise provided by this Act.
The protection under Par. (1) of this Article may be sought by a rightholder, also when there is
apparent danger that an infringement of the rights under this Act will occur.
Joinder of parties
Article 184
Where there are several rightsholders of a right granted under this Act, each of them may claim the protection of this right in its entirety.
Where there are several infringers of a right granted under this Act, each of them is liable for
entire damages.
Protection of rights-management information
Article 185
Rights management information means any information provided by the rightsholder which identifies the protected matter, the author or rightsholder, information on the terms of use or their number or code representing such information, if it is marked on the copy of protected matter or appears in connection with its communication to the public.
Any inducing, enabling, facilitating or concealing of an infringement of exclusive rights from
this Act shall be treated as an infringement of these rights, if it is committed by the following acts:
1) the removal or alteration of any electronic rights-management information;
2) the reproduction, distribution, rental or communication to the public of protected matter from which electronic rights information has been removed or altered without authorization.
Technological measures
Article 186
Technological measures shall be any technology, device, component, or computer program (hereinafter: device) or other measure that, in the normal course of its operation, is designed to prevent or restrict acts not authorized by the rightsholder; these measures shall be deemed effective where the use of protected matter is controlled by the rightsholders through application of an access control or protection process of encryption, scrambling, or other transformation of the protected matter, or a copy control mechanism, which achieve the protection objective.
Circumvention of efficient technological measures designed to protect the protected matter shall be treated as an infringement of exclusive rights pursuant to this Act.
The manufacture, import, distribution, sale, rental, advertising for sale or rental or possession
for commercial purposes of devices or offering of services shall be treated as an infringement of exclusive rights granted pursuant to this Act, provided that:
1) such devices and services are promoted, advertised or sold in order to circumvent efficient
technological measures;
2) such devices and services have only a limited commercial purpose or use other than to circumvent effective technological measures;
3) such devices and services are primarily designed, produced, adapted or performed for the
purpose of enabling or facilitating the circumvention of effective technological measures.
Obligation to use markings
Article 187
In the case of use of technological measures pursuant to the provisions of this Act, the rightsholder or importer shall put a clearly visible marking on each copy of protected matter, manufactured or imported for commercial purposes, which contains information on:
1) the technological measure used and its effects, and
2) his company and contacts, in order to ensure the effective implementation of Article 188 of this Act.
Enforcement of the limitations to rights
Article 188
The acts referred to in Article 185 of this Act shall not be deemed infringements if they are carried out within the scope of the limitations referred to in Articles 49 and 54 of this Act..
The rightholder who uses technological measures pursuant to this Act shall make available,
upon request and without undue delay, appropriate means to enforce limitations for:
1) persons with a disability;
2) teaching in schools;
3) private and other internal reproduction;
4) ephemeral recordings made by broadcasting organizations.
If the right holder fails to secure the means referred to in Par. (2) of this Article, the users may initiate a collective dispute.
The provisions of Paras (1) and (2) of this Article shall not apply to technological measures:
1) which rightholders apply voluntarily, including the technological measures applied in implementation of agreements on the enforcement of limitations between rightsholders and users or for the implementation of decisions in a collective dispute;
2) for protected matter made available to the public pursuant to Article 31 of this Act on
agreed contractual terms.
SECTION B JUDICIAL PROTECTION
Preserving evidence
Article 189
Upon request by the rightsholder, the court shall order preservation of evidence provided the rightsholder makes it probable to believe that:
1) he is the rightsholder under this Act, and
2) his exclusive right has been infringed or that there is threat for such infringement to occur. The court may order the preservation of evidence referred to in Par. (1) of this Article without
prior notification or examination of the other party, where a delay would cause irreparable harm to the
rightholder or where there is a demonstrable risk of evidence being destroyed.
In the circumstances referred to in Par. (2) of this Article the parties shall be given notice after the preservation of evidence at the latest.
The court may order any measure in order to achieve the preservation of evidence, and in particular:
1) a detailed description or taking of samples or the seizure of objects or other means by which infringement is effected;
2) the seizure of documents relating to the infringement;
3) the inspection of premises, books, databases, computer memory, and the like;
4) the appointment and examination of experts;
5) the examination of witnesses.
The procedure for the preservation of evidence shall be subject to the legislation governing the civil procedure, unless otherwise provided by this Act.
The court shall guarantee to preserve the confidentiality of data of the parties and to prevent
the abuse of the court procedure with the aim of obtaining confidential information from the opposing party.
Right of information
Article 190
In the proceedings concerning the infringement of rights the court may, upon a justified and proportionate request of the party, order that information on the origin and distribution networks of the goods or services which infringe a right under this Act be provided by the alleged infringer.
The court may order that information referred to in Par. 1 be provided also by a person who
for commercial purposes:
1) possesses the goods that are subject to infringement;
2) uses the services that are subject to infringement;
3) provides services used in the activities giving rise to infringement;
4) is indicated by the person referred to in subparagraphs 1, 2 or 3 of this paragraph as being involved in the production, manufacture or distribution of the goods or the provision of the services.
An act shall be deemed to be performed for commercial purposes if it is performed for direct or indirect economic advantage.
The information referred to in Par. (1) may comprise the following:
1) the names and addresses of the producers, manufacturers, distributors, suppliers and other previous holders of the goods or services, as well as the intended wholesalers and retailers, and
2) information on the quantities produced, manufactured, delivered, received or ordered, as well as the price agreed for the goods or services in question.
The persons referred to in Paras. (1) and (2) of this Article may refuse to provide information in accordance with other regulations.
Provisional measures
Article 191
Upon request by the rightholder, the court shall order provisional measures to secure non-
monetary claims under this Act, provided the rightsholder makes it probable to believe that:
1) he is the rightholder under this Act, and
2) his exclusive right has been infringed or that such infringement is imminent.
The court may order provisional measures referred to in Par. (1) of this Article without prior notification or examination of the other party, where the delay would cause irreparable harm to the rightholder in which case the parties must be informed once the measures have been implemented at the latest.
The court may order any provisional measure to ensure the purpose of security, and in particular:
1) preventing activities that may result in infringements,
2) prohibiting the continuation of an activity which constitutes or may constitute an infringement;
3) seizing, excluding from the channels of commerce and take into custody the objects of
infringement and the instruments principally used for the infringement.
The procedure for implementation of provisional measures shall be subject to the law regulating enforcement procedure, unless otherwise provided by this Act.
Claims
Article 192
When the exclusive rights granted by this Act are infringed, the rightholder may file a claim requesting that the following action be taken at the expense of the infringer:
1) to establish the infringement of rights;
2) to prohibit the current and future infringements;
3) to recall the objects of infringement from channels of commerce, taking into account the interests of bona fide third parties;
4) to remedy the situation caused by the infringement;
5) to remove definitevely the objects of infringement from the channels of commerce;
6) to destroy the objects of infringement;
7) to destroy the instruments of infringement that are principally used for infringement;
8) to surrender to the rightsholder the objects of infringement against the reimbursement of the costs of their production to the infringer;
9) to publish the judgment on the infringement of rights.
The court may order that instead of the claims referred to in Par. (1), subparagraphs 3- 8 of this
Article the infringer pays pecuniary damages to the rightholder.
In considering the claims referred to in Par. (1), subparagraphs 3- 8 and in Par. (2) of this Article, the court shall take account of all circumstances of the case, in particular the proportionality between the seriousness of the infringement and the requested claim, the interest of the rightholder for an effective protection of rights, the readiness of the rightholder to receive pecuniary damages instead of nonpecuniary measures, etc.
The provisions of Par. (1), subparagraphs 4 and 6 of this Article shall not apply to executed
architectural objects, unless the destruction of the object is justified by the circumstances of the case.
Compensation for material damage
Article 193
Infringements of rights under this Act shall be subject to the general rules governing damages,
unless otherwise provided by this Act.
The infringer shall pay to the rightsholder damages in the amount to be defined under general rules on compensation for material damage, or in the amount which is equal to agreed or customary remuneration for the legal use of such kind (license analogy).
If infringement of an economic right was intentional or caused by gross negligence, the
plaintiff may claim, instead pecuniary damages, a compensation in the amount of up to three times of the customary remuneration he would have received for the relevant form of use of protected matter had that use been lawful, irrespective of whether he suffered damage or not.
In considering the claim referred to in Par. (3) of this Article and in setting its amount, the
court shall take into account all circumstances of the case, and in particular the degree of culpability of the infringer, the amount of agreed or customary remuneration, and the achievement of a general preventive purpose sought by the award of damages in Par. (3) of this Article.
Where the actual damage exceeds the maximum amount of damages under Par.(3) of this
Article, the rightholder may claim the difference to full damages.
Compensation for non-material damage
Article 194
Irrespective of any compensation for material damage, and even in the absence of such damage, the court may award an author or a performer an equitable monetary satisfaction for the mental suffering endured as a consequence of the infringement of his moral rights, if the court finds that it is justified by the circumstances of the case, particularly with respect to the potency of the suffering and its duration.
Expeditious procedures
Article 195
The proceedings for an infringement of copyright and related rights shall be summary.
Chapter IX
RELATIONS WITH FOREIGN ELEMENTS
General provision
Article 196
Eligible to enjoy the protection under this Act shall be authors and holders of related rights who are citizens of Montenegro or have a residence or a seat in Montenegro.
Other foreign natural or legal persons shall enjoy equal protection as the persons referred to in
Par. (1) of this Article in accordance with ratified international agreements or if factual reciprocity exists.
This Act shall apply to foreign natural and legal persons even if the conditions in Paras. (1)
and (2) of this Article are not fulfilled, with respect to:
1) moral rights - in any case;
2) the resale right and the right to remuneration for private and other internal needs , if factual reciprocity exists.
Comparison of terms of protection
Article 197
The terms of protection laid down in this Act shall apply to foreign natural and legal persons as holders of related rights, who enjoy protection under this Act, however, the terms shall expire on the day when the protection expires in the country of their citizenship, or where their seat is located, and may not exceed the terms set by this Act.
Communication to the public by satellite
Article 198
This Act shall apply to authors and holders of related rights whose copyright work or subject matter of related rights is communicated to the public by satellite, when under the control and responsibility of a broadcasting organization the program-carrying signals intended for reception by the public are sent in an uninterrupted chain of communication to a satellite and back to the Earth.
This Act shall apply also when the conditions in Par. (1) of this Article are not fulfilled, provided:
1) the uplink station from which program-carrying signals are transmitted is located in the territory of Montenegro, or
2) the broadcasting organization which commissioned the communication to the public by satellite has its seat in Montenegro.
Chapter X SUPERVISION
Competent authorities
Article 199
Authorized to supervise the implementation of this Act shall be the following authorities: state administration body in charge of economic affairs, state administration body in charge of drugs and medicinal products, state administration body in charge of spatial planning affairs, state administration body in charge of tourism, state administration body in charge of culture and media, and the independent regulatory body in charge of broadcasting affairs.
Inspection supervision activities with respect to the protection of copyright and related rights,
within the competence of the bodies under Par. (1) of this Article shall be implemented by the following: market inspection, drugs inspection, medicinal products inspection, building construction inspection, tourism inspection, and the authorized officer in the independent regulatory body in charge of broadcasting affairs (hereinafter: authorized inspector).
In the course of inspection supervision an authorized inspector may take the following measures:
1) temporarily seize the objects resulting from an infringement;
2) order the infringer to remedy the infringing situation by a deadline. The inspection supervision proceedings shall be summary.
Chapter XI CRIMINAL PROVISIONS
Misdemeanour concerning collective management of rights without authorization
Article 200
By a fine of €500 to €20,000 shall be punished for a misdemanour a legal person which engages in collective management of copyright and related rights without authorization by the competent authority (Article 147 (5)).
An entrepreneur who commits the misdemeanour referred to in Par. (1) of this Article shall be punished by a fine of €150 to €6,000.
A natural person and the authorized person of a legal entity who commit the misdemeanour referred to in Par. (1) of this Article shall be punished by a fine of €30 to €2,000.
Misdemeanour by the authorized person of the Society
Article 201
By a fine of €300 to €2,000 shall be punished for a misdemanour the authorized person of a Society for the collective management of rights, if the Society:
1) does not fulfil its obligation to contract with rights holders (Art. 154);
2) does not fulfil its obligation to contract with users (Art. 165);
3) does not adopt reports, positions, measures and suggestions (Art. 178(1));
4) does not deliver to the competent authority all information and explanations on its activity, as provided for in this Act or required by the competent authority (Art. 179 (1));
5) does not inform the competent authority of any change of persons authorized to represent the Society (Art. 179(2));
6) does not deliver to the competent authority the requested information and data (Art.
179 (3));
7) does not implement within the set term the measures to remedy irregularities as ordered by the competent authority (Art. 180 (1)).
Misdemeanours concerning the duty to inform
Article 202
By a fine of €500 to €20,000 shall be punished for a misdemeanour a legal entity, if
1) it does not inform the Society, within 15 days of the commencement of use of protected matter, of all necessary data on the protected matter relevant for the calculation of remuneration under the tariff (Article 168 (2));
2) does not submit, in its role of a broadcasting organization, to the Society the required
information on a monthly basis (Article 168 (4));
3) provides false information or conceals true information, when registering and deposit ing protected matter with the competent authority (Article 181(5)).
An entrepreneur who commits the misdemeanour referred to in Par. (1) of this Article shall be punished by a fine of €150 to €6,000.
The authorized person of a legal entity who commits the misdemeanour referred to in Par. (1)
of this Article shall be punished by a fine of €30 to €2,000.
A natural person who commits the misdemeanour referred to in Par. (1) it. 1) and 3) of this
Article shall be punished by a fine of €30 to €2,000.
Chapter XII TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS
Article 203
The Society that was established and has collectively managed rights under the Copyright and Related Rights Act (Official Gazette of Serbia and Montenegro No. 61/2004) shall continue its operation in accordance with this Act.
The Society under Par. (1) of this Article shall comply with the provisions of this Act with
respect to its organization, operation and activity within one year after the date this Act enters into force.
The Society under Par. (1) of this Article shall file an application to be registered with the register of non-governmental organizations with the state administration body in charge of administrative affairs in accordance with the law governing the establishment and work of non- governmental organizations within three months after the date this Act enters into force.
The Society under Par. (1) of this Act shall, within three months after its registration with the registry of non-governmental organizations, submit an application to the competent authority to be issued authorization to exercise the activity of collective management of rights in accordance with this Act.
If the Society referred to in Par. (1) of this Article does not ensure compliance with respect of its operation, organization or activity in the manner and by the deadlines as set by this Article, the competent authority shall revoke its authorization for work pursuant to regulations in force before this Act entered into force.
The rights which pursuant to this Act may be managed only collectively, may be managed individually until the competent authority has granted an authorization for their collective administration.
Application of tariffs
Article 204
The tariffs that were applied in Montenegro before this Act entered into force shall be applied until the conclusion of common agreements with user associations or until preliminary tariffs have been adopted in accordance with this Act.
Pending procedures
Article 205
The procedures relating to the authorization for collective management of rights which have been initiated before the date this Act enters into force shall be concluded according to this Act.
Implementation of the Act
Article 206
Copyright works and subject matter of related rights that have enjoyed protection before the date this Act enters into force shall be subject to this Act provided their term of protection under the previous act has not expired.
This Act shall apply to databases as subject matter of related rights created after 1 January
1983.
This Act shall not apply to contracts on copyright works and subjects matter of related rights
concluded before the date this Act enters into force.
The application of Articles 200, 201, 202 and 208 (2) of this Act shall be adjourned until the date of application of the Misdemeanours Act (“Official Gazette of Montenegro”, No. 1/11).
Deadline for passage of secondary legislation
Article 207
The implementing regulation referred to in Article 181 (6) of this Act shall be passed within one year after the date this Act enters into force.
Until the entry into force of the implementing regulation referred to in Par. (1) of this Article,
the Decree on the register of copyright works and subject matter of related rights (“Official Gazette of Serbia and
Montenegro, No. 24/2005) shall be applied, provided it is not in conflict with this Act.
Cessation of application of legislation
Article 208
On the date this Act enters into force, the Copyright and Related Rights Act (Official Gazette of
Serbia and Montenegro, No. 61/2004) shall cease to apply.
On the date this Act enters into force, Articles 3, 4(1) it. 8,9 and 10, Articles19, 20, 25 and
26(1) it. 1, 13, 14 and 15 of the Act on the enforcement of regulations on the protection of intellectual property
(Official Gazette of Montenegro, No. 45/2005), shall be repealed.
Entry into force
Article 209
This Act shall enter into force on the eighth day following its publication in the ‘Official Gazette of
Montenegro’.
No. 07-1/11-1/15
EPA 547 XXIV Podgorica, 12 July 2011
24th convocation of the Parliament of Montenegro
Ranko Krivokapic
President
821. Na osnovu člana 95 tačka 3 ustava Crne Gore donosim
U K A Z O PROGLAŠENJU ZAKONA O AUTORSKIM I SRODNIM PRAVIMA
Proglašavam Zakon o autorskim i srodnim pravima, koji je donijela Skupština Crne Gore 24. saziva, na desetoj sjednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2011. godini, dana 12. jula 2011. godine
Broj: 01-933/2 Podgorica, 25.07.2011.
Predsjednik Crne Gore
Filip Vujanović, s.r.
Na osnovu člana 82 stav 1 tačka 2 i člana 91 stav 2 Ustava Crne Gore, Skupština Crne Gore 24. saziva, na desetoj śednici prvoj redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2011. godini, dana 12. jula 2011. godine, donijela je
Z A K O N O AUTORSKOM I SRODNIM PRAVIMA
Glava I OSNOVNE ODREDBE
Predmet
Član 1 Ovim zakonom utvrđuje se pravo autora književnih, naučnih i umjetničkih djela (u daljem tekstu:
autorsko pravo), prava interpretatora, proizvođača fonograma, filmskih producenata, radiodifuznih organizacija, izdavača i proizvođača baza podataka (u daljem tekstu: srodna prava), autorsko ugovorno pravo, kolektivno ostvarivanje autorskog i srodnih prava i zaštita autorskog i srodnih prava.
Odnos autorskog i srodnih prava
Član 2 Zaštitom srodnih prava u skladu sa ovim zakonom ne ograničavaju se autorska prava i ne utiče
se na njihovu zaštitu.
Značenje izraza
Član 3 Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeća značenja: 1) javan i javnost je veći broj lica koja su van uobičajenog kruga rodbine ili uobičajenog kruga poznanika; 2) objavljivanje je stavljanje autorskog djela ili predmeta srodnog prava na dostupnost javnosti, uz
dozvolu ovlašćenog lica;
3) izdavanje je ponuda javnosti dovoljnog broja izrađenih primjeraka autorskog djela ili predmeta srodnog prava ili stavljanje u promet, uz dozvolu ovlašćenog lica;
4) originalno djelo likovne umjetnosti je original slike, kolaža, crteža, gravure, grafike, fotografije, skulpture, tapiserije, djela od keramike ili stakla i sl, koje je stvorio sam autor ili kopije koje se smatraju originalima.
Svi izrazi koji se u ovom zakonu koriste za fizička lica u muškom rodu obuhvataju iste izraze u ženskom rodu.
Glava II AUTORSKO PRAVO
ODJELJAK A AUTORSKO DJELO
Zaštićena djela
Član 4 Autorsko djelo je individualna duhovna tvorevina iz oblasti književnosti, nauke i umjetnosti, koja je
izražena na određeni način, ako ovim zakonom nije drukčije određeno. Autorskim djelima, ako ispunjavaju uslove iz stava 1 ovog člana, smatraju se naročito: 1) govorna djela (predavanja, govori, besjede i sl.); 2) pisana djela (romani, poezija, članci, priručnici, studije, monografije, računarski programi i sl.); 3) muzička djela, sa riječima ili bez riječi; 4) dramska, dramsko-muzička, koreografska, lutkarska i pantomimska djela; 5) fotografska djela i djela stvorena u procesu sličnom fotografiji; 6) audiovizuelna djela; 7) djela likovne umjetnosti (crteži, grafike, slike, skulpture i sl.); 8) djela arhitekture (skice, planovi, izgrađeni objekti sa područja arhitekture, urbanističkog
planiranja i pejzažne arhitekture i sl.); 9) djela primijenjene umjetnosti i industrijskog dizajna;
10) kartografska djela (turističke karte, auto karte, topografske karte, tematske karte i sl.); 11) prezentacije naučne, nastavne ili tehničke prirode (tehnički crteži, planovi, standardi,
ekspertska vještačenja, trodimenzionalne prezentacije i sl.).
Elementi autorskog djela
Član 5 Nezavršeno autorsko djelo, djelovi i naslov autorskog djela smatraju se autorskim djelom ako
ispunjavaju uslove iz člana 4 stav 1 ovog zakona.
Prerade
Član 6 Prerade (prevodi, adaptacije, aranžmani, izmjene i sl.) autorskih djela ili drugog materijala
smatraju se novim autorskim djelom ako ispunjavaju uslove iz člana 4 stav 1 ovog zakona. Zaštitom autorskog djela nastalog preradom iz stava 1 ovog člana ne ograničavaju se prava autora izvornog
djela. Zbirke
Član 7 Samostalnim autorskim djelom smatra se zbirka autorskih djela ili druge građe (enciklopedije,
antologije, baze podataka, zbirke dokumenata i sl.), koja s obzirom na izbor ili usklađivanje ili raspored sadržine ispunjava uslove iz člana 4 stav 1 ovog zakona.
Baza podataka iz stava 1 ovog člana je zbirka nezavisnih djela, podataka ili drugih materijala u bilo kojoj formi, koja je usklađena na sistematski ili metodičan način i koja je individualno dostupna elektronskim ili drugim putem.
Zaštita zbirke po ovom zakonu ne obuhvata njenu sadržinu i ne ograničava prava na samoj toj sadržini. Zaštita zbirke po ovom zakonu ne obuhvata računarske programe koji se upotrebljavaju za izradu ili
rad elektronskih baza podataka. Pravo iz člana 18 ovog zakona ne primjenjuje se na zbirke.
Nezaštićene tvorevine
Član 8 Autorsko pravna zaštita ne obuhvata: 1) ideje, principe i otkrića; 2) službene tekstove iz oblasti zakonodavstva, uprave i pravosuđa; 3) službene prevode iz tačke 2 ovog člana; 4) izraze tradicionalne kulture (u daljem tekstu: folklorna djela); 5) dnevne vijesti ili druge podatke, koji imaju karakter običnih medijskih informacija.
ODJELJAK B AUTOR
Fizičko lice
Član 9 Autor je fizičko lice koje je stvorilo autorsko djelo.
Pretpostavka autorstva
Član 10 Autorom se smatra lice čije je ime, pseudonim ili znak na uobičajen način naznačen na djelu ili
naveden prilikom objavljivanja djela, dok se ne dokaže suprotno. Ako autor nije poznat, smatra se da je lice koje je izdalo djelo ovlašćeno da ostvaruje autorska
prava na djelu, a ako ni ime, pseudonim ili znak tog lica nije naznačen, ovlašćenim licem smatra se lice koje je objavilo djelo.
Ako se utvrdi identitet autora djela, lice iz stava 2 ovog člana dužno je da autoru preda sve ostvarene prihode i druga prava koja proizilaze iz autorskog prava.
Koautori
Član 11 Ako je autorsko djelo stvoreno zajedničkim stvaralačkim radom dva ili više lica i čini nedjeljivu
cjelinu, svi koautori imaju na djelu zajedničko autorsko pravo. Autorska prava na djelu iz stava 1 ovog člana ostvaruju zajedno svi koautori, a koautor ne smije
zabraniti ostvarivanje tih prava drugim koautorima protivno načelu savjesnosti i poštenja. Udjeli koautora se određuju srazmjerno stvarnom doprinosu svakog koautora u stvaranju djela.
Autori spojenih djela
Član 12 Dva ili više autora mogu spojiti svoja djela radi zajedničkog iskorišćavanja. Autorska prava na djelu iz stava 1 ovog člana ostvaruju zajedno svi autori spojenih djela, a pojedini
autor ne smije zabraniti ostvarivanje tih prava drugim autorima spojenog djela protivno načelu savjesnosti i poštenja.
Udjeli autora spojenih djela određuju se srazmjerno stvarnom doprinosu svakog pojedinog autora u spojenom djelu.
ODJELJAK C
AUTORSKA PRAVA
Odsjek 1. Izvor autorskog prava
Član 13 Autor stiče autorsko pravo stvaranjem autorskog djela. Autorsko pravo obuhvata moralna prava, imovinska prava i druga prava autora.
Odsjek 2. Moralna prava
Sadržaj
Član 14 Moralnim pravima štite se duhovne i lične veze autora sa djelom. Ostvarivanje moralnih prava može biti ograničeno samo ako je to uslovljeno načinom iskorišćavanja
djela i u drugim slučajevima utvrđenim ovim zakonom.
Pravo prve objave
Član 15 Autor ima isključivo pravo da odredi hoće li, kada, gdje i kako će se prvi put objaviti njegovo djelo. Do prvog objavljivanja djela, samo autor ima isključivo pravo da daje javna obavještenja o sadržini
djela ili da opisuje svoje djelo.
Pravo autorstva
Član 16 Autor ima isključivo pravo da bude priznat kao autor svog djela, na način da njegovo ime bude
naznačeno na djelu i u vezi sa njegovim djelom. Autor može odrediti da se njegovo pravo autorstva naznači na drugi način.
Pravo na poštovanje djela
Član 17 Autor ima isključivo pravo da se suprotstavi svakom iskrivljenju, sakaćenju svog djela ili drugoj
povredi u vezi sa njegovim djelom, ako se tim radnjama ugrožavaju ili mogu ugroziti njegova čast ili ugled.
Pravo pokajanja
Član 18 Autor ima isključivo pravo da u pisanoj formi opozove ustupljeno imovinsko pravo na svom
djelu od sticaoca prava (u daljem tekstu: pravo pokajanja), ako za to postoje ozbiljni moralni razlozi i pod uslovom da sticaocu prava naknadi nastalu stvarnu štetu.
Sticalac prava dužan je da, u roku od tri mjeseca od prijema izjave o opozivu prava iz stava 1 ovog člana, saopšti autoru iznos nastale stvarne štete.
Ako sticalac prava ne saopšti autoru iznos nastale stvarne štete, izjava o opozivu prava proizvodi pravno dejstvo istekom roka iz stava 2 ovog člana.
Izjava o opozivu ustupljenog imovinskog prava proizvodi pravno dejstvo od dana kada autor položi obezbjeđenje nastale štete iz stava 2 ovog člana.
Odsjek 3.
Imovinska autorska prava
Sadržaj
Član 19 Imovinskim autorskim pravima štite se ekonomski interesi autora. Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani iskorišćavanje svog djela ili njegovih primjeraka. Iskorišćavanje autorskog djela dozvoljeno je samo kada autor, pod uslovima koje odredi,
ustupi odgovarajuće autorsko imovinsko pravo, osim ako ovim zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno. Za svako iskorišćavanje autorskog djela od strane drugog lica autoru pripada autorski honorar (u
daljem tekstu: honorar), odnosno pravična naknada (u daljem tekstu: naknada), ako ovim zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno.
Vrste imovinskih prava autora
Član 20 Iskorišćavanje originala i kopija djela u materijalnom obliku, pored prava umnožavanja iz člana 21
ovog zakona, obuhvata i sljedeća prava: 1) pravo distribuiranja, 2) pravo davanja u zakup; 3) pravo davanja na poslugu. Iskorišćavanje djela u nematerijalnom obliku (saopštavanje javnosti) obuhvata naročito:
1) pravo javnog izvođenja; 2) pravo javnog saopštavanja sa fonograma ili videograma; 3) pravo javnog prikazivanja; 4) pravo emitovanja; 5) pravo reemitovanja; 6) pravo javnog saopštavanja djela koje se emituje; 7) pravo stavljanja djela na raspolaganje javnosti. Iskorišćavanje djela u izmijenjenom obliku obuhvata naročito: 1) pravo na preradu djela; 2) pravo audiovizuelne adaptacije.
Pravo umnožavanja
Član 21 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani umnožavanje, odnosno bilježenje svog
djela na materijalnom nosaču, koje se vrši posredno ili neposredno, trajno ili privremeno, djelimično ili u cjelini, na bilo koji način i u bilo kom obliku.
Umnožavanje iz stava 1 ovog člana naročito obuhvata grafičko umnožavanje, fotografsko umnožavanje, tonsko ili vizuelno snimanje, trodimenzionalno umnožavanje, građenje arhitektonskog objekta prema projektu i bilježenje u digitalnom obliku.
Pravo distribuiranja
Član 22 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani distribuiranje javnosti originala i kopija svog
djela prodajom ili prenosom svojine na drugi način. Distribuiranje iz stava 1 ovog člana obuhvata i nuđenje javnosti, državinu i uvoz originala ili kopija
djela, ako se te radnje vrše sa namjerom njihovog distribuiranja. Na pravo distribuiranja primjenjuje se član 42 ovog zakona.
Pravo davanja u zakup
Član 23 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani davanje originala i kopija svog djela na
upotrebu na ograničeno vrijeme, uz neposrednu ili posrednu imovinsku korist (zakup). Stav 1 ovog člana ne odnosi se na originale i kopije:
1) izgrađenih arhitektonskih objekata; 2) djela primijenjene umjetnosti i industrijskog dizajna; 3) stavljanje za priručnu upotrebu na licu mjesta; 4) koji se upotrebljavaju u okviru radnog odnosa.
Pravo davanja na poslugu
Član 24 Autor ima isključivo pravo da institucijama dostupnim javnosti dozvoli ili zabrani davanje
originala ili kopija svog računarskog programa drugome na poslugu na ograničeno vrijeme, bez posredne ili neposredne imovinske koristi.
Autor ima pravo na naknadu za davanje na poslugu svojih autorskih djela u obliku bibliotečke građe u institucijama dostupnim javnosti.
Stav 2 ovog člana ne odnosi se na originale i kopije: 1) bibliotečkog materijala u nacionalnoj, školskim bibliotekama svih stepena i u specijalnim bibliotekama; 2) koji se stavljaju za priručnu upotrebu na licu mjesta u biblioteci ili za poslugu između biblioteka; 3) koji se upotrebljavaju u okviru radnog odnosa.
Pravo javnog izvođenja
Član 25 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani: 1) recitovanje svog književnog djela javnosti izvođenjem uživo (pravo javnog recitovanja); 2) izvođenje uživo javnosti svog muzičkog djela (pravo javnog muzičkog izvođenja); 3) predstavljanje svog djela javnosti izvođenjem uživo na pozornici (pravo javnog pozorišnog
predstavljanja). Autor ima isključivo pravo da drugome dozvoli ili zabrani saopštavanje javnosti recitacija,
izvođenja i predstavljanja iz stava 1 ovog člana, van izvornog prostora i uz pomoć zvučnika, ekrana ili sličnih tehničkih uređaja (pravo javnog prenošenja).
Pravo javnog saopštavanja djela sa fonograma ili videograma
Član 26 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani saopštavanje javnosti recitacija, izvođenja i
predstavljanja, koji su snimljeni na fonogramu ili videogramu.
Pravo javnog prikazivanja
Član 27 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani saopštavanje javnosti svojih audiovizuelnih i
fotografskih djela, likovnih djela i djela arhitekture, naučnih i tehničkih djela uz pomoć tehničkih uređaja.
Pravo emitovanja
Član 28 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani emitovanje svog djela. Emitovanjem, u smislu stava 1 ovog člana, smatra se saopštavanje javnosti djela putem
radijskih ili televizijskih programskih signala, namijenjenih javnosti, bežičnim sredstvima (uključujući i satelitsko emitovanje) ili žičnim (uključujući i kablovske i mikrotalasne sisteme).
Satelitskim emitovanjem iz stava 1 ovog člana smatra se i slanje programskih signala namijenjenih za javni prijem, pod kontrolom i uz odgovornost radiodifuzne organizacije, u neprekidnom komunikacionom lancu prema satelitu i nazad na zemlju.
Ako su signali kodirani, smatra se da je nastupilo satelitsko emitovanje iz stava 3 ovog člana, pod uslovom da su sredstva za dekodiranje signala dostupna javnosti preko radiodifuzne organizacije ili na osnovu njenog ovlašćenja.
Pravo reemitovanja
Član 29 Autor ima isključivo pravo da drugome dozvoli ili zabrani istovremeno, nepromijenjeno i
neskraćeno emitovanje svog djela koje se emituje: 1) ako reemitovanje vrši druga radiodifuzna organizacija; 2) preko kablovskog ili mikrotalasnog sistema, kojim se snabdijeva više od pedeset prijemnika ili se
djelo izvorno emituje iz druge države (kablovska retransmisija).
Pravo javnog saopštavanja djela koje se emituje
Član 30 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani da se njegovo djelo, koje se emituje, saopštava
javnosti putem zvučnika, ekrana ili sličnih tehničkih uređaja.
Pravo stavljanja djela na raspolaganje javnosti
Član 31 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani stavljanje djela na raspolaganje javnosti žičnim
ili bežičnim putem, na način koji omogućava licima iz javnosti pristup djelu sa mjesta i u vrijeme koje oni odaberu.
Pravo na preradu djela
Član 32 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani pozorišnu adaptaciju, muzičko aranžiranje,
prevođenje, promjenu ili drugu preradu djela. Pravo iz stava 1 ovog člana obuhvata i uključivanje autorskog djela u novo djelo u nepromijenjenom
obliku.
Odsjek 4. Druga prava autora
Pravo na pristup djelu
Član 33 Autor ima pravo da od držaoca zahtijeva pristup originalu ili kopiji djela, ako je to neophodno
radi umnožavanja ili prerade djela i ako se time bitno ne ugrožavaju opravdani interesi držaoca. Autor može zahtijevati od držaoca da mu preda original djela likovne umjetnosti ili fotografije radi
njegovog izlaganja u Crnoj Gori, u neprekidnom roku do 60 dana, ako za to iskaže interes od višeg značaja.
Predaja originala iz stava 2 ovog člana može se usloviti polaganjem dovoljne garancije ili zaključivanjem osiguranja u visini tržišne vrijednosti originala djela.
Autor je dužan da pristup djelu ili izlaganje djela izvrši sa što manje neprijatnosti za držaoca o svom trošku i objektivno je odgovoran za štetu na originalu ili kopiji djela.
Pravo slijeđenja
Član 34 Ako je originalno djelo likovne umjetnosti, nakon prvog otuđenja od strane autora, prodato, autor ima
pravo da o prodaji bude obaviješten (u daljem tekstu: pravo slijeđenja) i pravo na naknadu u skladu sa članom 35 ovog zakona, ukoliko se prodavac, kupac ili posrednik profesionalno bave prodajom umjetničkih djela (umjetničke galerije i aukcijske kuće).
Za obaveze iz stava 1 ovog člana solidarno odgovaraju prodavac, kupac i posrednik.
Kopijama djela likovne umjetnosti iz stava 1 ovog člana smatraju se originali koje je stvorio sam autor u ograničenom broju ili po njegovom ovlašćenju drugo lice i koji su opremljeni brojem i potpisom umjetnika.
Autor se ne može odreći prava iz stava 1 ovog člana, ne može njime raspolagati niti ovo pravo može biti predmet izvršenja.
Naknada iz prava slijeđenja
Član 35 Obaveza plaćanja naknade za prava slijeđenja iz člana 34 stav 1 ovog zakona nastaje ako
maloprodajna cijena originala iznosi najmanje 1000 EUR i određuje se procentualno od maloprodajne cijene bez poreza na sljedeći način:
1) 4% za dio cjene od 1000 do 50 000 EUR; 2) 3% za dio cjene od 50 000,01 do 200 000 EUR; 3) 1% za dio cjene od 200 000,01 do 350 000 EUR; 4) 0,5% za dio cjene od 350 000,01 do 500 000 EUR; 5) 0,25% za dio cijene iznad 500 000 EUR. Naknada iz stava 1 ovog člana ne može preći iznos od 12.500 EUR.
Pravo na naknadu
Član 36 Autor ima pravo na dio naknade za zvučno ili vizuelno snimanje ili fotokopiranje svog djela, koje se
vrši u skladu sa članom 52 ovog zakona. Naknada za zvučno ili vizuelno snimanje naplaćuje se od prve prodaje ili uvoza novih: 1) tehničkih uređaja za zvučno ili vizuelno snimanje i 2) praznih nosača zvuka i slike. Naknada za fotokopiranje naplaćuje se od prve prodaje ili uvoza novih tehničkih uređaja za
fotokopiranje. Uvozom iz st. 2 i 3 ovog člana smatra se stavljanje robe u slobodan promet u skladu sa carinskim
propisima. Fotokopiranje iz stava 1 ovog člana obuhvata i druge tehničke postupke umnožavanja, a tehnički
uređaji za zvučno ili vizuelno snimanje obuhvataju i druge uređaje sa sličnim efektima. Autor se ne može odreći prava iz stava 1 ovog člana, ne može njime raspolagati niti ovo pravo
može biti predmet izvršenja.
Solidarni dužnici
Član 37 Obveznik naknade iz člana 36 stav 1 ovog zakona je proizvođač, odnosno uvoznik uređaja, odnosno
nosača zvuka i slike. Proizvođač i uvoznik solidarno odgovaraju za plaćanje naknade iz člana 36 ovog zakona. Lica iz stava 1 ovog člana ne plaćaju naknadu za uređaje i nosače koji su namijenjeni za: 1) izvoz; 2) komercijalno umnožavanje autorskih djela za koje je propisana obaveza pribavljanja dozvole nosioca
prava; 3) umnožavanje autorskih djela za potrebe lica sa invaliditetom; 4) uvoz za lično i nekomercijalno korišćenje, kao sastavni dio ličnog prtljaga. Lice iz stava 1 ovog člana dužno je da organizaciji za kolektivno ostvarivanje autorskog i srodnih
prava podnosi izvještaj o tipu i broju proizvedenih ili uvezenih uređaja i nosača, kvartalno u toku kalendarske godine.
Organizacija za kolektivno ostvarivanje autorskog i srodnih prava može podatke i informacije iz stava 4 ovog člana koristiti samo u svrhu ostvarivanja prava po ovom zakonu.
Visina naknade
Član 38 Naknada iz člana 36 ovog zakona, koja pripada svim nosiocima prava po ovom zakonu,
određuje se sporazumom koji zaključuju organizacije za kolektivno ostvarivanje prava sa proizvođačima i uvoznicima, u skladu sa članom 172 ovog zakona.
Iznosi naknade iz stava 1 ovog člana određuju se za:
1) svaku vrstu uređaja po komadu za zvučno snimanje i svaki uređaj za vizuelno snimanje; 2) svaki uređaj koji funkcioniše bez nosača zvuka i slike u dvostrukom iznosu od iznosa
utvrđenog za uređaje iz tačke 1 ovog stava; 3) nosač zvuka i slike po komadu u zavisnosti od dužine trajanja snimka; 4) za svaki uređaj za fotokopiranje u zavisnosti od njegovog kapaciteta (broja kopija u minuti),
kao i u zavisnosti od mogućnosti kopiranja u boji (za koji se naknada može odrediti u dvostrukom iznosu u odnosu na visinu naknade koja se odredi za crno bijele kopije) i sl.
Prilikom utvrđivanja naknade iz stava 2 ovog člana iznosi se mogu uvećati ili umanjiti u zavisnosti od primjene tehnoloških mjera iz člana 186 ovog zakona.
Odsjek 5. Odnos između autorskog i svojinskog prava
Nezavisnost autorskog prava
Član 39 Autorsko pravo je nezavisno i usklađeno sa svojinskim pravom ili drugim stvarnim pravima na stvari u
koju je uključeno autorsko djelo, ako zakonom nije drukčije određeno.
Odvojenost prava kod njihovog ustupanja
Član 40 Ustupanje pojedinačnih imovinskih prava ili drugih prava autora na njegovom autorskom djelu je bez
uticaja na svojinu stvari u kojoj je djelo sadržano, ako zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno. Ustupanje svojine na stvari u koju je uključeno autorsko djelo je bez uticaja na pojedinačna imovinska
prava ili druga prava autora u pogledu njegovog autorskog djela, ako zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno.
Zajednička bračna imovina
Član 41 U zajedničku bračnu imovinu mogu se uračunati samo imovinske koristi koje proizilaze iz
iskorišćavanja autorskog prava.
Iscrpljenje prava distribuiranja
Član 42 Pravo distribuiranja je iscrpljeno za područje Crne Gore u pogledu originala i kopija djela, ako je
prva prodaja ili drugo ustupanje svojine na toj stvari u Crnoj Gori izvršeno od strane nosioca prava ili uz njegovu dozvolu.
Rekonstrukcija arhitektonskih objekata
Član 43 Vlasnik izgrađenog arhitektonskog objekta može bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez
plaćanja naknade koristiti skicu ili projekat u svrhu rekonstrukcije tog objekta. Vlasnik izgrađenog arhitektonskog objekta može bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez
plaćanja naknade preraditi taj objekat. Vlasnik je dužan da u slučaju iz stava 2 ovog člana poštuje autorovo moralno pravo iz člana 17 ovog
zakona.
Zaštita originala djela
Član 44 Vlasnik orginala djela koji ima namjeru da djelo uništi dužan je da to djelo ponudi autoru po cijeni
materijala uloženog u djelo, ako se, obzirom na okolnosti, može pretpostaviti da autor ima opravdani interes za očuvanje originala djela.
Ako povraćaj iz stava 1 ovog člana nije moguć, vlasnik je dužan da na odgovarajući način omogući autoru
izradu kopije djela. Izuzetno od stava 1 ovog člana, autor izgrađenog arhitektonskog objekta ima samo pravo da izradi
fotografije djela i o svom trošku traži kopije projekta.
ODJELJAK D OGRANIČENJA SADRŽAJAAUTORSKOG PRAVA
Dozvoljena ograničenja
Član 45 Ograničenja autorskog prava dozvoljena su samo u slučajevima iz člana 43, čl. 46 do 61, čl. 76, 113,
114 i 144 ovog zakona, ako nijesu u suprotnosti sa uobičajenim iskorišćavanjem djela i ako se time ne nanosi nerazumna šteta legitimnim interesima autora.
Ograničenja autorskog prava iz stava 1 ovog člana ne mogu biti predmet odricanja. Odredbe ugovora, odnosno drugog akta kojim se korisnik odriče dozvoljenih ograničenja iz stava 1
ovog člana, ništave su. Prilikom iskorišćavanja djela iz stava 1 ovog člana korisnik je dužan da navede izvor i autora djela,
osim ako to nije moguće.
Odsjek 1. Zakonska licenca
Obrazovna nastava i štampani mediji
Član 46 Bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava, a uz obavezu plaćanja naknade, dozvoljeno je:
1) koristiti djelove objavljenog autorskog djela samo za ilustracije za potrebe izvođenja nastave prema javnom obrazovnom programu ili naučno istraživanje, u čitankama i udžbenicima, koja objedinjavaju djela više autora;
2) koristiti pojedino objavljeno djelo iz oblasti fotografije, likovne umjetnosti, arhitekture, primijenjene umjetnosti, industrijskog dizajna i kartografije samo za ilustraciju za potrebe izvođenja nastave prema javnom obrazovnom programu ili naučno istraživanje, u čitankama i udžbenicima, koja objedinjavaju djela više autora;
3) umnožavati u štampanim medijima ili u obliku pregleda štampe (kliping) objavljene članke, emitovana djela i djela sličnog karaktera o tekućim ekonomskim, političkim ili vjerskim pitanjima, ako ta prava nijesu izričito zadržana.
Stav 1 ovog člana shodno se primenjuje i na saopštavanje javnosti djela iz stava 1 ovog člana.
Javne ustanove
Član 47 Bez sticanja odgovarajućeg autorskog imovinskog prava, a uz obavezu plaćanja naknade,
dozvoljeno je umnožavanje i reemitovanje emisija u okviru javnih ustanova, kao što su studentski domovi, bolnice ili zatvori, ako se vrši bez neposredne ili posredne imovinske koristi.
Lica sa invaliditetom
Član 48 Bez sticanja odgovarajućeg autorskog imovinskog prava, a uz obavezu plaćanja naknade, dozvoljeno
je za potrebe lica sa invaliditetom koristiti autorsko djelo: 1) za prilagođavanje ako djelo nije dostupno u traženom obliku; 2) ako se korišćenje direktno odnosi na posebne potrebe lica;
3) ako je korišćenje ograničeno na obim posebnih potreba; 4) ako se obavlja bez neposredne ili posredne imovinske koristi.
Odsjek 2. Slobodno koriščenje
Privremene radnje umnožavanja
Član 49 Dozvoljeno je, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade,
privremeno umnožavanje autorskog djela, ako: 1) je umnožavanje prolazno ili slučajno; 2) umnožavanje čini sastavni ili bitni dio tehnološkog procesa; 3) je svrha umnožavanja da omogući prenos podataka u računarskoj mreži između dva ili više lica
preko posrednika; 4) umnožavanje nema poseban ekonomski značaj.
Pravo na informaciju
Član 50 Dozvoljeno je, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, u obimu
koji je opravdan svrhom informisanja: 1) prilikom obavještavanja o dnevnim događajima reprodukovati djela koja se gledaju ili slušaju po
proteku tog događaja, 2) pripremati i umnožavati rezimee objavljenih novinskih ili sličnih članaka u obliku pregleda štampe, 3) koristiti političke govore, kao i izvode sa javnih predavanja i slična djela. Stav 1 ovog člana shodno se primjenjuje na saopštavanje javnosti djela iz stava 1 ovog člana. Autor ima isključivo pravo na izradu zbirke djela iz stava 1 tačka 3 ovog člana.
Podučavanje
Član 51 Dozvoljeno je, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, u svrhu
obrazovanja i vaspitanja (predškolska i školska nastava, istraživanje, ispiti), odnosno ilustracije i bez postizanja neposredne ili posredne imovinske koristi:
1) saopštavati javnosti objavljeno djelo u obliku neposredne nastave; 2) javno izvoditi objavljeno djelo na školskim proslavama bez plaćanja ulaznice i pod
uslovom da interpretatori ne primaju naknadu za svoje interpretacije; 3) javno saopštavanje emitovanih školskih tv i radio emisija.
Umnožavanje za privatne i druge interne potrebe
Član 52 Dozvoljeno je, pod uslovom iz člana 36 ovog zakona, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava
i bez plaćanja naknade, umnožavanje objavljenog djela u najviše tri primjerka: 1) fizičkom licu:
a) na papiru ili drugom sličnom sredstvu uz korišćenje odgovarajuće fotografske tehnike ili drugog postupka sa sličnim efektima,
b) na drugom sredstvu ako je umnožavanje izvršeno radi privatnog korišćenja, ako kopije nijesu dostupne javnosti i ako se umnožavanje ne vrši radi neposredne ili posredne imovinske koristi;
2) javnom arhivu, biblioteci, muzeju i obrazovnoj ili istraživačkoj ustanovi na bilo kom sredstvu, ako se umožavanje vrši iz primjerka u svojini tog pravnog lica za interno korišćenje i pod uslovom da se ne vrši radi neposredne ili posredne imovinske koristi.
Zabranjeno je umnožavanje iz stava 1 ovog člana u obimu čitave knjige, muzičkih notnih materijala, elektronskih baza podataka, računarskih programa, kao i građenje arhitektonskog objekta prema projektu, osim ako:
1) umnožavanje pisanih djela u obimu čitave knjige vrši ustanova pod uslovima iz stava 1 tačka 2 ovog člana ili ako su primjerci te knjige rasprodati najmanje dvije godine;
2) umnožavanje muzičkih notnih materijala vrši ustanova u skladu sa stavom 1 tačka 2 ovog člana ili ako se vrši ručno prepisivanje.
Citati
Član 53 Dozvoljeno je, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, korišćenje
citata objavljenog djela u drugom glavnom djelu, ako se citat koristi radi kritike, potvrde ili reference, ako je u skladu je sa poštenom praksom i ako se vrši u obimu potrebnom za tu svrhu.
Službeni postupci
Član 54 Dozvoljeno je, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, koristiti
objavljeno autorsko djelo radi javne bezbijednosti Crne Gore, kao i sprovođenja postupka pred sudskim ili drugim državnim organima, odnosno arbitražom.
Djela koja se nalaze na javnim mjestima
Član 55 Dozvoljeno je, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, koristiti djela
koja su trajno izložena u parkovima, na ulicama, trgovima i drugim javnim mjestima. Djela iz stava 1 ovog člana ne smiju se umnožavati u trodimenzionalnoj formi, koristiti za istu svrhu u
koju se koristi izvorno djelo i koristiti radi postizanja neposredne ili posredne imovinske koristi.
Slučajna i akcesorna djela
Član 56 Objavljeno djelo, koje je slučajno uključeno u drugi predmet ili koje je u odnosu na taj predmet od
sporedne i sekundarne važnosti, može se, prilikom upotrebe tog predmeta, koristiti bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade.
Javna izložba ili prodaja umjetničkih djela
Član 57 Organizator javne izložbe ili javne prodaje umjetničkih djela može, bez sticanja odgovarajućeg
imovinskog prava i bez plaćanja naknade, koristiti ta djela u svrhu i u obimu potrebnom za reklamiranje i promociju tih događaja, a bez neposredne ili posredne imovinske koristi.
Slobodne prerade
Član 58 Dozvoljeno je, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, vršiti
preradu objavljenog djela, ako: 1) se vrši privatna ili druga interna prerada, koja nije namijenjena i dostupna javnosti; 2) je djelo prerađeno u parodiju, karikaturu ili pastiš, ako se time ne izaziva konfuzija u pogledu izvora djela; 3) je neophodna, obzirom na namjeru korišćenja djela.
Demonstriranje i popravke uređaja
Član 59
U servisima i prodajnim objektima u kojima se popravljaju ili prodaju fonogrami, videogrami i uređaji za njihovo korišćenje ili prijem mogu se umnožavati ili saopštavati javnosti autorska djela, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, u obimu potrebnom za demonstraciju i popravku fonograma, videograma i uređaja.
Istraživanje putem određenih terminala
Član 60 Fizička lica mogu, radi istraživanja ili ličnog učenja, koristiti autorska djela preko određenih
terminala u prostorijama arhiva i biblioteka, muzeja i vaspitnih ili naučnih ustanova iz njihovih zbirki, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, ako korišćenje tih djela nije uslovljeno kupovinom ili licenciranjem.
Baze podataka
Član 61 Zakoniti korisnik objavljene baze podataka ili njene kopije može, bez sticanja odgovarajućeg
imovinskog prava i bez plaćanja naknade, koristiti tu bazu ako je to potrebno radi pristupa i uobičajenog korišćenja njene sadržine.
Ako je korisnik ovlašćen za korišćenje dijela baze podataka, stav 1 ovog člana primjenjuje se na taj dio.
ODJELJAK E TRAJANJE ZAŠTITE AUTORSKOG PRAVA
Period
Član 62 Zaštita autorskog prava traje za života autora i do isteka 70 godina poslije njegove smrti, ako ovim
zakonom nije drukčije određeno. Zaštita prava autora iz čl. 16 i 17 ovog zakona traje i poslije isteka roka iz stava 1 ovog člana.
Koautori
Član 63 Zaštita autorskih prava koautora traje do isteka 70 godina od smrti koautora koji je posljednji umro. Zaštita autorskog prava koautora audiovizuelnog djela traje do isteka 70 godina od smrti posljednjeg
od sledećih koautora iz člana 104 ovog zakona: glavnog režisera, pisca scenarija, autora dijaloga i autora muzike posebno komponovane za audiovizualno djelo.
Zaštita autorskih prava koautora muzičkih djela sa riječima traje do isteka 70 godina od smrti posljednjeg od lica koja se smatraju koautorima u skladu sa članom 11 ovog zakona, i to autora teksta i kompozitora muzike.
Anonimna i pseudonimna djela
Član 64 Zaštita autorskog prava na anonimnim ili pseudonimnim djelima traje do isteka 70 godina od
dana objavljivanja djela. Ako pseudonim ne dovodi u sumnju identitet autora ili ako autor otkrije svoj identitet prije isteka roka iz
stava 1 ovog člana, na zaštitu autorskog prava primjenjuju se rokovi iz člana 62 ovog zakona.
Kolektivna djela
Član 65 Autorsko pravo na kolektivnim djelima traje do isteka 70 godina od dana objavljivanja djela, osim ako su
fizička lica koja su učestvovala u stvaranju autorskog djela naznačena u njemu.
Poseban rok za određena neobjavljena djela
Član 66 Za autorsko djelo za koje se rok zaštite po ovom zakonu ne računa od smrti autora ili koautora, a koje
nije zakonito objavljeno do isteka 70 godina od njegovog nastanka, zaštita prestaje istekom tog roka.
Djela u nastavcima
Član 67 Ako se trajanje autorskog prava u skladu sa ovim zakonom računa od zakonitog objavljivanja djela, a
djelo je objavljivano u toku određenog vremenskog perioda u knjigama, djelovima, nastavcima, izdanjima ili epizodama, rok zaštite teče posebno za svaki od tih elemenata.
Zbirke
Član 68 Nebitne promjene u izboru, usklađivanju ili rasporedu sadržine zbirke ne produžavaju rok zaštite autorskog
prava. Nebitnim promjenama iz stava 1 ovog člana smatraju se dodaci, brisanja ili promjene u izboru,
usklađivanju ili rasporedu, koje nijesu od uticaja na kvantitet i kvalitet zbirke, a potrebni su kako bi zbirka ostvarivala funkciju po zamisli autora.
Računanje rokova
Član 69 Rokovi trajanja zaštite autorskog prava, radi utvrđivanja datuma njegovog prestanka, računaju se
od 1. januara godine koja neposredno slijedi za godinom u kojoj je nastupio događaj od koga se računa početak roka.
Glava III AUTORSKO PRAVO U PRAVNOM PROMETU
ODJELJAK A OPŠTE ODREDBE
Nasljeđivanje
Član 70 Autorsko pravo kao cjelina, odnosno pojedinačna autorska prava nasljeđuju se. Ako nema nasljednika, o zaštiti moralnih prava autora staraju se udruženja autora, kao i institucije iz
oblasti nauke i umjetnosti. Na nasljeđivanje autorskog prava primjenjuju se opšti propisi o nasljeđivanju, ako ovim zakonom
nije drukčije određeno.
Ustupanje pojedinačnih prava
Član 71 Autor ne može ustupiti svoja moralna prava drugim licima. Autor može ustupiti svoja pojedinačna imovinska prava i pojedinačna druga prava autora (u daljem
tekstu: prava) drugim licima ugovorom ili drugim pravnim aktom, ako ovim zakonom nije drukčije određeno. Na ustupanje prava primjenjuju se opšti propisi o obligacionim odnosima, ako ovim zakonom nije
drukčije određeno.
Izvršenje na autorskom pravu
Član 72 Autorsko pravo, nedovršeno i neobjavljeno djelo ne mogu biti predmet prinudnog izvršenja. Predmet prinudnog izvršenja mogu biti samo imovinske koristi koje proizlaze iz autorskog prava.
Nosilac prava
Član 73 Prava koja na osnovu ovog zakona pripadaju autoru, uključujući pravo na zaštitu pred sudovima i
drugim nadležnim organima (aktivna legitimacija), ima drugo lice u obimu u kome su mu ta prava ustupljena na osnovu zakona,ugovora ili drugog akta (nosilac prava).
Organizacije za kolektivno ostvarivanje autorskog i srodnih prava, sindikalne organizacije, kao i organizacije koje se registruju za zaštitu autorskog prava, aktivno su legitimisane za zaštitu prava svojih članova pred sudovima i drugim nadležnim organima.
ODJELJAK B OPŠTI DIO AUTORSKOG UGOVORNOG PRAVA
Obim ustupanja
Član 74 Prilikom ustupanja prava iz člana 71 stav 2 ovog zakona određuje se pravo koje se ustupa, vrsta
ustupanja (neisključivo i isključivo), područje i period ustupanja, mogućnost daljeg ustupanja i drugi uslovi ustupanja.
Odvojeno ustupanje
Član 75 Ustupanje pojedinačnog imovinskog ili drugog prava autora nema uticaja na njegova druga prava, ako
ovim zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno. Ustupanje prava umnožavanja ne obuhvata ustupanja prava njegovog tonskog ili vizuelnog
snimanja i prava na njegovo bilježenje u digitalnom obliku iz člana 21 ovog zakona, osim ako ovim zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno.
Ustupanje pojedinačnog prava ne uključuje ustupanje prava na naknadu iz čl. 34, 36 i 37 ovog zakona, ako ovim zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno.
Ako je ustupljeno pravo davanja u zakup fonograma ili videograma sa autorskim djelom, autor zadržava pravo na naknadu od svakog takvog davanja u zakup.
Autor se ne može odreći prava iz stava 4 ovog člana, niti može njime raspolagati.
Zajedničko ustupanje
Član 76 Ustupanjem prava na umnožavanje djela iz člana 21 ovog zakona ustupa se i pravo distribuiranja
kopija tog djela, ako ugovorom nije drukčije određeno. Ustupanje prava emitovanja radiodifuznim organizacijama iz člana 28 ovog zakona obuhvata i pravo: 1) snimanja djela sopstvenim sredstvima i za sopstvene emisije, pod uslovom da ih emituje samo
jednom i da te snimke uništi najkasnije mjesec dana od dana emitovanja (efemerni snimci); 2) prenosa efemernih snimaka javnom arhivu, ako su snimci od izuzetne dokumentarne vrijednosti. Radiodifuzna organizacija je dužna da obavijesti autora u roku od sedam dana od dana izvršenja
radnji iz stava 2 ovog člana.
Neisključivo i isključivo ustupanje
Član 77
Neisključivim ustupanjem autorskog imovinskog prava na sticaoca se prenosi pravo na iskorišćavanje autorskog djela, pored autora i drugih imalaca prava.
Isključivim ustupanjem autorskog imovinskog prava na sticaoca se prenosi pravo na iskorišćavanje autorskog djela, uz isključenje autora i drugih lica.
Neisključivo ustupanje prava izvršeno prije kasnijeg isključivog ustupanja prava djeluje prema sticaocu isključivog prava, osim ako ugovorom između autora i sticaoca neisključivih prava nije drukčije određeno.
Dalje ustupanje
Član 78 Nosilac koji je stekao autorsko imovinsko pravo ustupanjem može to pravo ustupiti trećem licu,
samo uz dozvolu autora, ako ovim zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno. Dozvola autora iz stava 1 ovog člana nije potrebna kada ustupanje autorskog imovinskog prava
nastaje kao posljedica restrukturiranja, statusnih promjena, stečaja ili likvidacije sticaoca prava. Ako je dalje ustupanje prava moguće na osnovu zakona ili ugovora bez dozvole autora, prvi i sljedeći
sticalac prava solidarno odgovaraju autoru za njegova potraživanja.
Pretpostavke o obimu ustupanja
Član 79 U slučaju sumnje o sadržaju i obimu ustupljenih prava, smatra se da je ustupljeno manje prava. Ako zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno, smatra se da su autorska imovinska prava
ustupljena neisključivo, ograničeno za teritoriju Crne Gore i na rok uobičajen za korišćenje određene kategorije djela.
Ako ugovorom ili drugim aktom o ustupanju nije utvrđen predmet ili obim ustupljenog autorskog imovinskog prava, smatra se da su ustupljena samo prava u obimu bitnom za postizanje svrhe ugovora.
Ništavost
Član 80 Ništave su odredbe ugovora kojim se ustupaju:
1) autorska moralna prava; 2) autorska imovinska prava za sva svoja buduća djela; 3) pravo iskorišćavanja djela nepoznatim sredstvima i formama.
Pisana forma
Član 81 Ugovor ili drugi akt o ustupanju autorskih imovinskih prava mora biti sačinjen u pisanoj
formi, ako zakonom nije drukčije određeno.
Honorar i naknada
Član 82 Honorar i naknada koji nijesu određeni ugovorom, odnosno drugim aktom o ustupanju autorskog
prava, određuju se prema uobičajenoj cijeni za određenu kategoriju djela, obimu i trajanju korišćenja i drugim okolnostima slučaja.
Ako se korišćenjem autorskog djela ostvari prihod koji je u očiglednoj nesrazmjeri sa ugovorenim ili određenim honorarom ili naknadom, autor ima pravo da traži izmjenu autorskog ugovora radi otklanjanja nesrazmjere.
Autor se ne može odreći prava iz stava 2 ovog člana.
Evidencija prihoda
Član 83
Ako je autorski honorar ili naknada ugovorena ili određena u srazmjeri sa prihodima od korišćenja djela, korisnik djela je dužan da vodi evidenciju o prihodima i dokumentaciju na osnovu koje se utvrđuje obim tih prihoda.
Korisnik djela je dužan da autoru, odnosno njegovom zastupniku pruži na uvid evidenciju i dokumentaciju iz stava 1 ovog člana i dostavlja izvještaje o tim prihodima u rokovima i na način određen ugovorom ili izdavačkim uzansama.
Raskid ugovora
Član 84 Autor može oduzeti ustupljeno autorsko imovinsko pravo, odnosno raskinuti ugovor, ako isključivi
sticalac dozvole, odnosno prava ne ostvaruje ili stečeno pravo ostvaruje u obimu manjem od ugovorenog, čime ugrožava interese autora.
Autor ne može ostvarivati pravo iz stava 1 ovog člana prije isteka roka od dvije godine od ustupanja imovinskog autorskog prava.
Izuzetno od stava 2 ovog člana, za prilog namijenjen za objavljivanje, odnosno izdavanje u dnevnom štampanom mediju, rok je tri mjeseca, a za periodični štampani medij šest mjeseci od ustupanja imovinskog prava.
Autor je dužan da, prije oduzimanja prava odnosno raskida ugovora iz stava 1 ovog člana, sticaocu ostavi primjeren rok za ostvarivanje pribavljenog prava, odnosno za vršenje prava u ugovorenom obimu.
Pisanim obavještavanjem sticaoca prava o oduzimanju imovinskog prava autorsko imovinsko pravo sticaoca prestaje.
Autor se ne može unaprijed odreći prava iz ovog člana.
Autorski kolektivni sporazumi
Član 85 Organizacija registrovana za zaštitu autorskih prava i sticaoci i korisnici autorskih djela, odnosno
udruženja korisnika tih djela mogu: 1) odrediti opšte uslove za korišćenje autorskih djela; 2) zaključivati sporazume u vezi korišćenja autorskih djela.
ODJELJAK C POSEBNI DIO AUTORSKOG UGOVORNOG PRAVA
O d s j e k 1 . I z d a v a č k i u g o v o r
Definicija
Član 86 Izdavačkim ugovorom autor ustupa izdavaču pravo umnožavanja autorskog djela štampanjem i
pravo distribuiranja tako umnoženih kopija djela, a izdavač se obavezuje da plati honorar i djelo umnoži i distribuira.
Izdavački ugovor u pogledu određenog djela može obuhvatiti i dogovor o klubskom, džepnom, periodičnom izdanju u nastavcima, ustupanju prava na prevod itd.
Prava zastupnika
Član 87 Zastupnik autora može zaključiti izdavački ugovor samo za djela koja su izričito obuhvaćena
njegovim ovlašćenjem.
Izuzetak u pogledu forme ugovora
Član 88
Izdavački ugovor čiji predmet čine izdavanja članaka, crteža i drugih autorskih priloga u novinama i periodičnoj štampi ne mora biti zaključen u pisanoj formi.
Sadržaj ugovora
Član 89 Izdavački ugovor, pored elemenata iz člana 74 ovog zakona, sadrži i: 1) rok u kome je autor, odnosno drugi nosilac autorskog prava dužan da izdavaču preda uredan
rukopis ili drugi originalni primjerak djela; 2) rok u kome je izdavač dužan da otpočne sa distribuiranjem djela; 3) broj izdanja koji je izdavač ovlašćen da izda, a ako nije drukčije ugovoreno izdavač ima pravo na
jedno izdanje djela; 4) visinu tiraža svakog izdanja, a ako visina tiraža nije ugovorena, iz poslovnih običaja ili drugih
okolnosti ne proizilazi drukčije, tiraž iznosi 500 primjeraka; 5) rok u kome izdavač, po iscrpljenju tiraža prethodnog izdanja, mora otpočeti sa distribuiranjem
narednog izdanja djela, a ako nije drukčije ugovoreno, taj rok iznosi godinu dana od dana kad je autor to zahtijevao;
6) izgled i tehničku opremu primjeraka djela. Ako je honorar iz člana 86 stav 1 ovog zakona određen u procentu od maloprodajne cijene prodatih
kopija, izdavački ugovor mora sadržati minimalni broj kopija prvog izdanja, osim ako se ugovorom određuje minimalni honorar koji je izdavač dužan da plati autoru bez obzira na broj prodatih kopija.
Ako rok iz stava 1 tač. 1, 2 i 3 ovog člana nije određen ugovorom, taj rok iznosi godinu dana od dana zaključenja ugovora ili prijema urednog rukopisa ili prvog primjerka djela, odnosno od dana podnošenja zahtjeva autora.
U slučaju povrede ugovorne obaveze iz stava 1 tač. 1, 2, i 5 ovog člana, druga ugovorna strana ima pravo na raskid ugovora i naknadu štete.
Izdavač je dužan da: 1) se stara o prometu primjeraka djela i da o tome povremeno obavještava autora na njegov zahtjev; 2) na zahtjev autora u odgovarajućoj fazi tehničkog procesa umnožavanja djela omogući korekturu; 3) prilikom pripreme svakog narednog izdanja djela omogući autoru da unese odgovarajuće izmjene,
pod uslovom da se time ne mijenja karakter djela i da, imajući u vidu cjelinu izdavačkog ugovora, ne predstavlja nesrazmjernu obavezu za izdavača.
Pretpostavka isključivog ustupanja
Član 90 Ustupanje prava na osnovu izdavačkog ugovora je isključivo, ako ugovorom nije drukčije određeno. Stav 1 ovog člana ne odnosi se na izdavanje članaka, crteža i drugih autorskih priloga u
novinama i periodičnoj štampi.
Preče pravo izdavača
Član 91 Izdavač koji je stekao pravo da izda djelo u formi knjige ima, pod jednakim uslovima, preče
pravo na izdanje djela u elektronskoj formi. Preče pravo iz stava 1 ovog člana traje tri godine od datuma ugovorenog za izdavanje djela. Izdavač iz stava 1 ovog člana dužan je da, radi korišćenja prečeg prava, u roku od 30 dana od
prijema autorove pisane ponude, deponuje honorar, u visini određenoj ponudom autora.
Propast djela usljed više sile
Član 92 Ako jedini primjerak autorskog djela propadne usljed više sile poslije njegove predaje izdavaču
radi izdavanja, autor ima pravo na honorar koji bi mu pripao da je djelo bilo objavljeno.
Prestanak ugovora
Član 93 Izdavački ugovor prestaje da važi: 1) smrću autora prije završetka djela; , 2) rasprodajom svih primjeraka ugovorenih izdanja; 3) istekom vremena na koji je ugovor zaključen; 4) u drugim slučajevima utvrđenim ugovorom ili zakonom. Autor može raskinuti izdavački ugovor ako je rasprodato izdanje djela, a izdavač ne izdaje novo
ugovoreno izdanje u roku iz člana 89 stav 1 tačka 5 ovog zakona. Izdanje djela smatra se rasprodatim, u smislu st. 1 i 2 ovog člana, ako broj neprodatih primjeraka
iznosi manje od 5% ukupnog tiraža, kao i kada je broj neprodatih manji od 35 primjeraka.
Uništenje primjeraka
Član 94 Ako izdavač namjerava da neprodate primjerke djela proda kao staru hartiju, dužan je da ih
prethodno ponudi autoru po cijeni za staru hartiju.
O d s j e k 2 . U g o v o r o i z v o đ e n j u
Definicija
Član 95 Ugovorom o izvođenju autor ustupa korisniku pravo javnog recitovanja, pravo javnog muzičkog
izvođenja ili pravo javnog pozorišnog predstavljanja svog djela, a korisnik se obavezuje da plati honorar i to djelo javno recituje, izvede ili predstavi u određenom roku, pod uslovima koji su određeni ugovorom.
Obaveze korisnika
Član 96 Korisnik je dužan da omogući odgovarajuće tehničke uslove za izvođenje djela, omogući autoru
uvid u izvođenje djela, kao i da autoru dostavi publikacije u vezi sa djelom (program, odziv štampe i sl.) , ako ugovorom nije drukčije određeno.
Raskid ugovora
Član 97 Ako korisnik djelo ne izvede u ugovorenom roku, autor može da raskine ugovor o izvođenju i da
zadrži, odnosno zahtijeva isplatu ugovorenog honorara.
O d s j e k 3 . U g o v o r o n a r u d ž b i n i a u t o r s k o g d j e l a
Narudžbina autorskog djela
Član 98 Ugovorom o narudžbini autorskog djela autor se obavezuje da za naručioca izradi i preda mu
primjerak određenog autorskog djela, a naručilac se obavezuje da za to plati honorar. Naručilac autorskog djela ima pravo da kontroliše i daje instrukcije tokom postupka stvaranja djela,
ako time ne ograničava umjetničku ili naučnu slobodu autora. Naručilac ima pravo da objavi djelo i stavi u promet primjerak djela koji mu je autor predao, a
autor zadržava ostala autorska prava, ako ugovorom o narudžbini nije drukčije određeno.
Prava naručioca kolektivnog autorskog djela
Član 99 Kolektivno autorsko djelo koje je stvoreno na inicijativu i u organizaciji naručioca, u čijem
stvaranja sarađuje veći broj autora objavljuje se i koristi pod imenom naručioca (enciklopedija, antologija, baza podataka i sl.).
Radi stvaranja kolektivnog autorskog djela zaključuje se ugovor kojim se naročito preciziraju elementi iz stava 1 ovog člana.
Ugovor koji ne sadrži elemente iz stava 1 ovog člana ništav je. Zaključivanjem ugovora o kolektivnom autorskom djelu smatra se da su autori priloga
neograničeno i isključivo ustupili naručiocu svoja imovinska i druga prava na tim prilozima, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Odsjek 4. Radni odnos
Autorsko djelo iz radnog odnosa
Član 100 Ako je autor stvorio autorsko djelo u toku radnog odnosa i izvršavanja svojih radnih obaveza ili
slijedeći instrukcije poslodavca (u daljem tekstu: autorsko djelo iz radnog odnosa), smatra se da su sva imovinska i druga prava autora na tom djelu neograničeno i isključivo ustupljena poslodavcu na period od pet godina od završetka djela, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Nakon isteka roka iz stava 1 ovog člana imovinska i druga prava na tom djelu stiče autor. Autor je dužan da, na zahtjev poslodavca, ponovo isključivo ustupi imovinska autorska i druga prava
autora na tom djelu, uz plaćanje primjerenog honorara.
Posebna prava
Član 101 Izuzetno od odredbe člana 100 stav 1 ovog zakona: 1) autor zadržava pravo da koristi djelo stečeno u toku radnog odnosa prilikom izdavanja svojih sabranih
djela; 2) za kolektivno autorsko djelo i bazu podataka smatra se da su sva imovinska prava i druga prava
autora neograničeno i isključivo ustupljena poslodavcu, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Glava IV POSEBNE ODREDBE O AUTORSKIM DJELIMA
ODJELJAK A AUDIOVIZUELNA DJELA
Definicija
Član 102 Audiovizuelna djela, u smislu ovog zakona, su kinematografski film, televizijski film, animirani film,
kratki muzički videospot, reklamni film, dokumentarni film i drugo audiovizuelno djelo, koje je izraženo putem sekvence povezanih pokretnih slika, sa ili bez ugrađenog tona, i koji ispunjava uslove iz člana 4 stav 1 ovog zakona.
Pravo audiovizuelne adaptacije
Član 103 Autor ima isključivo pravo da dozvoli ili zabrani da se izvorno djelo preradi ili uključi u audiovizuelno
djelo. Zaključivanjem ugovora o audiovizuelnoj adaptaciji smatra se da je autor izvornog djela
isključivo i neograničeno ustupio filmskom producentu pravo prerade i uključenja izvornog djela u audiovizuelno djelo, svoja imovinska i druga prava autora na tom audiovizuelnom djelu, njegovom prevodu, audiovizuelnim adaptacijama i na fotografijama nastalim u vezi sa tim audiovizuelnim djelom, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Autor izvornog djela iz stava 2 ovog člana zadržava:
1) isključivo pravo na dalju preradu audiovizuelnog djela u drugi umjetnički oblik; 2) isključivo pravo na nove audiovizuelne adaptacije izvornog djela, nakon isteka roka od 10 godina od
dana zaključivanja ugovora iz stava 2 ovog člana; 3) pravo na naknadu od filmskog producenta za svako davanje u zakup videograma sa audiovizuelnim djelom. Prava iz stava 3 ovog člana su neprenosiva.
Koautori audiovizuelnog djela
Član 104 Koautorom audiovizuelnog djela, u smislu ovog zakona, smatra se: 1) autor adaptacije; 2) pisac scenarija; 3) autor dijaloga; 4) glavni snimatelj; 5) glavni režiser; 6) autor muzike koja je komponovana posebno za audiovizuelno djelo. Ako je animacija bitan elemenat audiovizuelnog djela, i glavni animator se smatra
koautorom audiovizuelnog djela. Autori doprinosa audiovizuelnom djelu
Član 105 Animator i autor filmske muzike koji nije koautor iz člana 104 ovog zakona, kao i scenograf,
kostimograf, autor maske, montažer i autor koji je dao drugi doprinos audiovizuelnom djelu, ima autorsko pravo na svom individualnom doprinosu tom djelu, ako autorski doprinos ispunjava uslove iz člana 4 stav 1 ovog zakona (u daljem tekstu: autori doprinosa).
Ugovor o filmskoj produkciji
Član 106 Međusobna prava i obaveze između filmskog producenta, koautora audiovizuelnog djela i autora
doprinosa, kao i između samih autora, uređuju se ugovorom o filmskoj produkciji. Zaključivanjem ugovora o filmskoj produkciji smatra se da su koautori audiovizuelnog djela
isključivo i neograničeno ustupili filmskom producentu svoja imovinska i druga prava na audiovizuelnom djelu, na njegovim odlomcima, na njegovim prevodima, njegovim audiovizuelnim adaptacijama i na fotografijama nastalim u vezi sa tim audiovizuelnim djelom, ako ugovorom nije drukčije uređeno.
Zaključivanjem ugovora o filmskoj produkciji smatra se da su autori doprinosa audiovizuelnom djelu isključivo i neograničeno prenijeli na filmskog producenta prava da koristi autorske doprinose, radi završetka audiovizuelnog djela.
Koautor audiovizuelnog djela iz stava 2 ovog člana zadržava isključivo pravo na dalju preradu audiovizuelnog djela u drugi umjetnički oblik i na naknadu za svako davanje u zakup videograma sa audiovizulenim djelom.
Autor doprinosa iz stava 3 ovog člana ima pravo na izdvojeno korišćenje svog autorskog doprinosa, ako to nije na štetu prava filmskog producenta.
Prava iz st. 4 i 5 ovog člana su neprenosiva.
Naknada
Član 107 Koautor audiovizuelnog djela ima pravo na naknadu posebno za svako ustupljeno imovinsko pravo ili
druga prava autora.
Završetak audiovizuelnog djela
Član 108 Audiovizuelno djelo smatra se završenim kada je, prema ugovoru između glavnog režisera i
filmskog producenta, završena prva standardna kopija djela koja je predmet ugovora. Tehnologiju izrade i nosača prve standardne kopije djela iz stava 1 ovog člana određuje producent. Matrica prve standardne kopije iz stava 1 ovog člana ne smije se uništiti.
Promjena kopije audiovizuelnog djela iz stava 1 ovoga člana može se izvršiti samo na osnovu sporazuma između glavnog režisera i filmskog producenta.
Ako koautor audiovizuelnog djela ili autor pojedinih doprinosa audiovizuelnom djelu iz stava 1 ovog člana odbije da sarađuje na izradi tog djela ili ako usljed više sile nije u mogućnosti da nastavi saradnju, ne može zabraniti korišćenje rezultata svog stvaralačkog rada radi završetka audiovizuelnog djela.
Koautor audiovizuelnog djela, odnosno autor pojednih doprinosa iz stava 5 ovog člana ima odgovarajuća autorska prava na doprinos dat audiovizuelnom djelu.
Raskid ugovora
Član 109 Ako filmski producent ne završi audiovizuelno djelo u roku od pet godina od zaključivanja
ugovora o filmskoj produkciji, koautori imaju pravo na raskid ugovora, ako drukčije nije ugovoreno. U slučaju iz stava 1 ovog člana koautori i autori doprinosa imaju pravo da zadrže, odnosno da
traže ugovorenu naknadu.
Na audiovizuelna djela ne primjenjuje se član 18 ovog zakona.
ODJELJAK B RAČUNARSKI PROGRAMI
Primjena drugih propisa
Član 110 Odredbe ovog zakona o računarskim programima ne odnose se na prava koja se stiču i ostvaruju na
osnovu propisa o patentima, žigovima, nelojalnoj konkurenciji, poslovnoj tajni, zaštiti topografija poluprovodnika i ugovorno pravo na računarskim programima.
Definicija
Član 111 Računarski program, u smislu ovog zakona, je pisano autorsko djelo izraženo u svakom obliku,
uključujući i projektni materijal za njegovu izradu ako ispunjava uslove iz člana 4 stav 1 ovog zakona. Ideje, principi, postupci i metode koji su osnov za izradu računarskog programa, kao i za njegov
interfejs, nijesu obuhvaćeni autorsko pravnom zaštitom, u smislu ovog zakona.
Pravo umnožavanja
Član 112 Smještanje, prikazivanje, djelovanje, prenos ili bilježenje u digitalnom obliku računarskog programa,
koje zahtijeva njegovo umnožavanje, u smislu ovog zakona predstavlja isključivo pravo autora na umnožavanje.
Ograničenja prava
Član 113 Lice koje u skladu sa zakonom ima pravo na korišćenje računarskog programa može, bez
sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, koristiti program, uključujući i otklanjanje grešaka, ako je to potrebno za upotrebu računarskog programa u skladu sa njegovom namjenom.
Lice iz stava 1 ovog člana može bez dozvole autora: 1) sačiniti jednu rezervnu kopiju programa, ako je to potrebno radi njegovog koriščenja; 2) pratiti, istraživati i testirati funkcionisanje programa, radi uvida u ideje i načela koja su osnov
elemenata funkcionisanja, rada, prenosa i bilježenja programa za koje je ovlašćen. Na korišćenje računarskog programa ne primjenjuju se odredbe čl. 18 i 52 ovog zakona. Odredbe ugovora kojima se ograničavaju prava iz stava 2 ovog člana ništave su.
Dekompilacija
Član 114
Umnožavanje koda računarskog programa i prevod njegovog oblika može se vršiti bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i bez plaćanja naknade, ako se umnožavanje ili prevod vrši radi pribavljanja neophodni hpodataka za postizanje interoperabilnosti nezavisno stvorenih programa sa drugim programima ili računarskom opremom, pod uslovom da:
1) umnožavanje ili prevod izvrši lice koje u skladu sa zakonom ima pravo na korišćenje računarskog programa;
2) podatak za postizanje interoperabilnosti nije bio prethodno i na jednostavan način dostupan licu iz tačke 1 ovog stava;
3) su te radnje ograničene samo na djelove programa koji su neophodni za postizanje interoperabilnosti. Informacije i podaci do kojih se dođe vršenjem radnji iz stava 1 ovog člana ne smiju se: 1) koristiti za druge svrhe, osim za postizanje interoperabilnosti nezavisno stvorenog računarskog programa; 2) saopštavati drugim licima, osim ako je to potrebno za postizanje interoperabilnosti nezavisno
stvorenog računarskog programa; 3) koristiti za razvoj, produkciju, plasman drugog računarskog programa koji je bitno sličan
računarskom programu iz stava 1 ovog člana ili za drugu radnju kojom se može povrijediti autorsko pravo. Umonožavanje koda i prevod oblika računarskog programa iz stava 1 ovog člana može se vršiti samo
ako je u skladu sa uobičajenim iskorišćavanjem djela i ako se time ne nanosi šteta zakonitim interesima autora. Odredbe ugovora suprotne st. 1 i 2 ovog člana ništave su.
Radni odnos i narudžbina
Član 115 Ako je računarski program izrađen u radnom odnosu ili na osnovu ugovora o narudžbini, sva
imovinska i druga prava autora na tom programu neograničeno i isključivo pripadaju poslodavcu, odnosno naručiocu, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Glava V SRODNA PRAVA
Opšte pravilo
Član 116 Odredbe ovog zakona o elementima autorskog djela, o pretpostavci autorstva, o koautorima i
autorima spojenih djela, o sadržaju i ograničenju moralnih prava, o imovinskim i drugim pravima autora, o sadržajnim ograničenjima autorskog prava, o računanju rokova autorskog prava, o odnosu između autorskog prava i prava svojine, o autorskom pravu u pravnom prometu, o autorskom djelu iz radnog odnosa, shodno se primjenjuju i na srodna prava, ako odredbama čl. 117 do 145 ovog zakona nije drukčije određeno.
ODJELJAK A PRAVA INTERPRETATORA
Interpretator
Član 117 Interpretatori, u smislu ovog zakona, su: glumci, pjevači, muzičari, plesači, igrači i druga fizička lica
koja glume, pjevaju, predaju, recituju, igraju, predstavljaju ili na drugi način interpretiraju, odnosno izvode autorska djela ili folklorna djela.
Interpretatorima, u smislu stava 1 ovog člana, smatraju se i pozorišni režiseri, dirigenti orkestra i hora, tonski majstori i kabaretski i cirkuski umjetnici.
Zastupnik interpretatora
Član 118 Interpretatori koji kolektivno učestvuju u interpretaciji, kao što su članovi orkestra, hora, plesačkog
ansambla, pozorišne grupe ili slični ansambli, dužni su da odrede zastupnika za ustupanje imovinskih prava koja im pripadaju po ovom zakonu.
Punomoćje za zastupanje iz stava 1 ovog člana mora biti dato u pisanoj formi. Odredbe st. 1 i 2 ovog člana ne primjenjuju se na dirigente, soliste i režisere pozorišnih predstava.
Moralna prava interpretatora
Član 119 Interpretator ima isključivo pravo da bude priznat kao interpretator svoje interpretacije na način da
njegovo ime bude naznačeno na interpretaciji i u vezi sa njegovom interpretacijom. Pravo iz stava 1 ovog člana ima: 1) solista za svoje interpretacije; 2) ansambl izvođača kao cjelina, umjetnički direktor i solisti. Interpretator ima isključivo pravo da se suprotstavi svakom iskrivljenju, sakaćenju ili svakoj drugoj
povredi u vezi sa njegovom interpretacijom, ako se tim radnjama ugrožavaju ili mogu ugroziti njegova čast ili ugled.
Imovinska prava interpretatora
Član 120 Interpretator ima isključivo pravo da drugome dozvoli ili zabrani: 1) snimanje njegove interpretacije; 2) umnožavanje fonograma ili videograma sa njegovom interpretacijom; 3) distribuiranje fonograma ili videograma sa njegovom interpretacijom; 4) davanje u zakup fonograma ili videograma sa njegovom interpretacijom; 5) javno prenošenje uživo njegove interpretacije; 6) emitovanje uživo njegove interpretacije; 7) stavljanje na raspolaganje javnosti fonograma ili videograma sa njegovom interpretacijom.
Pravo na naknadu za saopštavanje javnosti fonograma
Član 121 Interpretator ima pravo na dio naknade iz člana 128 stav 2 ovog zakona za saopštavanje javnosti
fonograma na kome je zabilježeno njegovo izvođenje.
Pravo na naknadu
Član 122 Interpretatator ima pravo na dio naknade za umnožavanje za privatne i druge interne potrebe iz člana 36
stav 1 ovog zakona. Interpretator se ne može odreći prava iz stava 1 ovog člana, ne može njime raspolagati niti ono može
biti predmet izvršenja.
Pretpostavka o ustupanju prava
Član 123 Zaključivanjem ugovora o filmskoj produkciji smatra se da je interpretator audiovizuelnog djela
isključivo i neograničeno ustupio na filmskog producenta svoja imovinska prava na interpretaciji i na fotografijama nastalim u vezi sa tom interpretacijom, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Interpretator iz stava 1 ovog člana ima pravo na naknadu od filmskog producenta za svako pojedinačno imovinsko pravo iz stava 1 ovog člana.
Izvođač se ne može odreći prava iz stava 2 ovog člana, niti može njime raspolagati.
Doprinos interpretacije audiovizuelnom djelu
Član 124
Ako interpretator audiovizuelnog djela iz člana 123 ovog zakona odbije da sarađuje na izradi tog djela ili ako usljed više sile nije u mogućnosti da nastavi saradnju, ne može zabraniti korišćenje rezultata svog interpretiranja radi završetka audiovizuelnog djela.
Interpretator iz stava 1 ovog člana ima odgovarajuća srodna prava na doprinos dat audiovizuelnom djelu.
Trajanje zaštite
Član 125 Zaštita imovinskih prava interpretatora traje do isteka 50 godina od dana interpretiranja. Ako je snimak interpretacije u roku iz stava 1 ovog člana zakonito izdat ili saopšten javnosti,
zaštita imovinskih prava interpretatora traje do isteka 50 godina od dana prvog izdanja ili prvog saopštenja javnosti, od ranijeg od tih datuma.
Zaštita moralnih prava interpretatora traje i nakon isteka roka iz st. 1 i 2 ovog člana.
ODJELJAK B PRAVA PROIZVOĐAČA FONOGRAMA
Proizvođači fonograma
Član 126 Proizvođač fonograma je fizičko ili pravno lice u čijoj organizaciji i čijim sredstvima je prvi put
sačinjen snimak interpretacije, drugih zvukova ili predstavljanje zvukova. Fonogram je snimak zvuka interpretacije ili drugih zvukova ili predstavljanje zvuka, osim
snimka uključenog u audiovizuelno djelo. Snimak je ugrađivanje zvukova ili njihovog predstavljanja na nosaču sa kojeg se mogu
prihvatati, umnožavati ili saopštavati putem uređaja.
Prava proizvođača fonograma
Član 127 Proizvođač fonograma ima isključivo pravo da drugome dozvoli ili zabrani: 1) umnožavanje svog fonograma; 2) distribuiranje svog fonograma; 3) davanje u zakup svog fonograma; 4) stavljanje fonograma na raspolaganje javnosti.
Pravo na naknadu za saopštavanje javnosti fonograma
Član 128 Ako se fonogram koji je izdat u komercijalne svrhe koristi za emitovanje ili drugi oblik
saopštavanja javnosti, korisnik je dužan da proizvođaču fonograma za svako pojedinačno saopštavanje plati jedinstvenu naknadu.
Proizvođač fonograma je dužan da polovinu od iznosa naknade iz stava 1 ovog člana, bez odlaganja, uplati interpretatorima, čije interpretacije su saopštene javnosti sa korišćenog fonograma, osim ako ugovorom između proizvođača fonograma i interpretatora nije drukčije određeno.
Fonogramom izdatim u komercijalne svrhe smatra se i fonogram koji je stavljen na raspolaganje javnosti u skladu sa članom 31 ovog zakona.
Pravo na naknadu
Član 129 Proizvođač fonograma ima pravo na dio naknade za umnožavanje za privatne i druge interne potrebe iz
člana 36 stav 2 ovog zakona. Proizvođač fonograma se ne može odreći prava iz stava 1 ovog člana, ne može njime raspolagati
niti to pravo može biti predmet izvršenja.
Trajanje zaštite prava proizvođača fonograma
Član 130 Zaštita prava proizvođača fonograma traje do isteka 50 godina od dana snimanja. Ako je fonogram zakonito izdat tokom roka iz stava 1 ovog člana, prava proizvođača fonograma
traju do isteka 50 godina od dana prvog zakonitog izdanja. Ako u roku iz stava 2 ovog člana nije došlo do zakonitog izdanja ali je fonogram bio u tom roku
zakonito saopšten javnosti, zaštita prava proizvođača fonograma traje do isteka 50 godina od dana prvog zakonitog saopštenja javnosti.
ODJELJAK C PRAVA FILMSKIH PRODUCENATA
Filmski producent
Član 131 Filmski producent je fizičko ili pravno lice u čijoj organizaciji i čijim sredstvima je prvi put
sačinjeno audiovizuelno djelo ili niz pokretnih slika na videogramu i koje je odgovorno za njihov završetak. Videogram je snimak audiovizuelnog djela ili niza pokretnih slika praćenih zvukom ili bez zvuka.
Prava filmskih producenata
Član 132 Filmski producent ima isključivo pravo da drugome dozvoli ili zabrani: 1) umnožavanje svog videograma; 2) distribuiranje svog videograma; 3) davanje u zakup svog videograma; 4) javno prikazivanje svog videograma; 5) stavljanje videograma na raspolaganje javnosti.
Pravo na naknadu
Član 133 Filmski producent ima pravo na dio naknade za umnožavanje za privatne i druge interne potrebe iz
člana 36 stav 2 ovog zakona. Filmski producent se ne može odreći prava iz stava 1 ovog člana, ne može njime raspolagati niti to
pravo može biti predmet izvršenja.
Trajanje zaštite prava filmskih producenata
Član 134 Zaštita prava filmskog producenta traje do isteka 50 godina od dana snimanja videograma. Ako je videogram u roku iz stava 1 ovog člana zakonito izdat ili saopšten javnosti, zaštita traje do
isteka 50 godina od dana prvog izdanja ili prvog saopštenja javnosti, od ranijeg od tih datuma.
ODJELJAK D PRAVA RADIODIFUZNIH ORGANIZACIJA
Isključiva prava radiodifuznih organizacija
Član 135 Radiodifuzna organizacija ima isključivo pravo da drugome dozvoli ili zabrani: 1) snimanje svoje emisije; 2) umnožavanje snimka svoje emisije; 3) distribuiranje snimka svoje emisije; 4) reemitovanje svoje emisije; 5) javno saopštavanje svoje emisije, ako se vrši u prostorima dostupnim javnosti i uz plaćanje ulaznice; 6) stavljanje emisija na raspolaganje javnosti.
Trajanje zaštite
Član 136 Zaštita prava radiodifuzne organizacije traje do isteka 50 godina od dana prvog emitovanja.
ODJELJAK E PRAVA IZDAVAČA
Pravo prvog izdavača slobodnog djela
Član 137 Lice koje, po isteku imovinskih prava autora, prvi put u skladu sa zakonom izda ili na drugi način
saopšti javnosti djelo koje prije toga nije bilo izdato ima imovinska i druga prava koja pripadaju autoru po ovom zakonu.
Zaštita prava iz stava 1 ovog člana traje do isteka 25 godina od dana prvog izdanja ili prvog saopštenja djela javnosti u skladu sa ovim zakonom.
Pravo na naknadu
Član 138 Izdavač ima pravo na dio naknade za umnožavanje za privatne ili druge interne potrebe iz člana 36 stav 3
ovog zakona. Zaštita prava izdavača iz stava 1 ovog člana traje do isteka 50 godina od dana prvog izdanja djela u
skladu sa zakonom. Izdavač se ne može odreći prava iz stava 1 ovog člana, ne može njime raspolagati niti to pravo
može biti predmet izvršenja.
ODJELJAK F PRAVA PROIZVOĐAČA BAZE PODATAKA
Baza podataka
Član 139 Baza podataka je zbirka nezavisnih podataka, autorskih djela ili drugih materijala koja je na
sistematski ili metodološki način usklađena i koja je individualno dostupna elektronskim ili drugim putem, a kod koje pribavljanje, provjera ili prezentacija sadržaja iziskuje značajno ulaganje u kvalitativnom, odnosno kvantitativnom smislu.
Zaštita baze podataka ili njenog sadržaja postoji nezavisno od njene podobnosti za autorsko pravnu ili drugu zaštitu, a uključivanje materijala u bazu i njegovo korišćenje ne utiče na prava koja postoje na tom materijalu.
Baza podataka se štiti u skladu sa odredbama ovog zakona o srodnim pravima.
Obim zaštite
Član 140 Zaštita baze podataka u skladu sa ovim zakonom obuhvata:
1) cjelokupni sadržaj baze podataka; 2) svaki kvalitativni, odnosno kvantitativni dio njenog sadržaja; 3) kvalitativno, odnosno kvantitativno nebitne djelove njenog sadržaja, ako se koriste
ponovljeno ili sistematski, u suprotnosti sa uobičajenim iskorišćavanjem baze i kojim se nanosi nerazumna šteta zakonitim interesima proizvođača.
Zaštita iz stava 1 ovog člana ne primjenjuje se na računarske programe koji se upotrebljavaju za izradu ili djelovanje elektronskih baza podataka.
Prava proizvođača baze podataka
Član 141 Proizvođač baze podataka ima isključivo pravo da drugome dozvoli ili zabrani: 1) umnožavanje svoje baze podataka; 2) distribuiranje svoje baze podataka; 3) davanje u zakup svoje baze podataka; 4) stavljanje baze podataka na raspolaganje javnosti.
Prava i obaveze ovlašćenih korisnika baze podataka
Član 142 Ovlašćeni korisnik koji objavljenu bazu podataka ili kopije baze podataka koristi u skladu sa zakonom
može koristiti kvalitativno, odnosno kvantitativno nebitne djelove baze podataka za bilo koju svrhu. Ako je korisnik ovlašćen da koristi samo dio sadržaja baze podataka, stav 1 ovog člana primjenjuje se
samo na taj dio. Ovlašćeni korisnik objavljene baze podataka ili njene kopije ne smije vršiti radnje koje su u
suprotnosti sa uobičajenim iskorišćavanjem baze i kojima se nanosi nerazumna šteta zakonitim interesima proizvođača.
Ovlašćeni korisnik objavljene baze podataka ili njene kopije ne smije vršiti povredu autorskih ili srodnih prava na zaštićenom predmetu koji je dio te baze.
Odredbe ugovora kojima se dozvoljavaju odstupanja od st. 1 do 4 ovog člana ništave su.
Radni odnos i narudžbina
Član 143 Ako je baza podataka stvorena u radnom odnosu ili na osnovu ugovora o djelu, smatra se da su
sva imovinska prava na toj bazi isključivo i neograničeno ustupljena poslodavcu, odnosno naručiocu, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Ograničenja prava proizvođača baze podataka
Član 144 Ovlašćeni korisnik objavljene baze podataka može, bez sticanja odgovarajućeg imovinskog prava i
bez plaćanja naknade, koristiti bitne djelove njenog sadržaja za namjene iz čl. 51, 52 i 54 ovog zakona.
Trajanje zaštite
Član 145 Zaštita prava proizvođača baze podataka traje do isteka 15 godina od dana izrade baze podataka. Ako je baza podataka u roku iz stava 1 ovog člana objavljena, zaštita prava proizvođača baze podataka
traje do isteka 15 godina od dana kada je prvi put izvršeno objavljivanje baze podataka. Na svaku bitnu kvalitativnu, odnosno kvantitativnu promjenu sadržaja baze podataka koja ima za
posljedicu novo ulaganje primjenjuje se novi rok zaštite od 15 godina. Bitnom promjenom sadržaja baze podataka iz stava 3 ovog člana smatra se i zbir (akumuliranje)
više dodavanja, brisanja ili drugih izmjena baze podataka.
Glava VI KOLEKTIVNO OSTVARIVANJE PRAVA
Ostvarivanje prava
Član 146 Autor i nosilac srodnih prava mogu ostvarivati svoja prava individualno ili kolektivno. Individualno ostvarivanje prava iz stava 1 ovog člana vrši se lično ili preko zastupnika. Kolektivno ostvarivanje prava vrši se preko organizacija za kolektivno ostvarivanje autorskog i srodnih prava.
ODJELJAK A ORGANIZACIJE ZA KOLEKTIVNO OSTVARIVANJE AUTORSKOG I SRODNIH PRAVA
Djelatnost
Član 147 Ostvarivanje prava iz člana 146 stav 3 ovog zakona, za više nosilaca autorskog i srodnih prava,
kolektivno obavlja organizacija za kolektivno ostvarivanje autorskog i srodnih prava (u daljem tekstu: organizacija), u skladu sa ovim zakonom.
Autori i nosioci srodnih prava (u daljem tekstu: članovi) ugovorom osnivaju organizaciju kao neprofitnu nevladinu organizaciju sa svojstvom pravnog lica.
Organizacija je dužna da se registruje u skladu sa odredbama zakona koji uređuje obavljanje djelatnosti, nakon dobijanja dozvole iz člana 150 stav 1 ovog zakona.
Organizacija u svoje ime, a za račun svojih članova ostvaruje autorska i druga srodna prava na njihovim objavljenim autorskim djelima, odnosno predmetima srodnih prava (u daljem tekstu: predmeti zaštite):
1) zaključivanjem ugovora sa korisnicima predmeta zaštite (u daljem tekstu: korisnici) o neisključivom ustupanju prava uz naplatu naknade;
2) vršenjem kontrole izvršavanja obaveza korisnika utvrđenih ugovorom i zakonom; 3) prikupljanjem naknade od korisnika; 4) vođenjem evidencije sa podacima o autorima koji su članovi organizacije, autorskim pravima i
vrstama zaštite pojedinih djela; 5) raspodjelom prikupljenih prihoda svojim članovima; 6) zastupanjem interesa svojih članova pred nadležnim državnim organima. Djelatnost iz stava 3 ovog člana može se obavljati samo radi ostvarivanja interesa svojih članova u
skladu sa javnim interesom utvrđenim ovim zakonom. Djelatnost kolektivnog ostvarivanja autorskog i srodnih prava može da se obavlja samo na osnovu
dozvole organa uprave nadležnog za poslove intelektualne svojine (u daljem tekstu: nadležni organ).
Zahtjev za izdavanje dozvole za obavljanje djelatnosti
Član 148 Postupak za dobijanje dozvole nadležnog organa pokreće se podnošenjem pisanog zahtjeva pravnog
lica koje ispunjava uslove utvrđene ovim zakonom. Uz zahtjev iz stava 1 ovog člana, pravno lice podnosi osnivački akt, statut, predugovore o
zastupanju članova, dokaz o uplati propisane administrativne takse i druge dokaze o ispunjavanju uslova iz lana 149 ovog zakona.
Nadležni organ je dužan da o zahtjevu pravnog lica odluči u roku od 30 dana od dana podnošenja urednog zahtjeva.
Uslovi za obavljanje djelatnosti
Član 149 Kolektivno ostvarivanje autorskog i srodnih prava može da obavlja pravno lice koje: 1) ima statut koji ispunjava uslove iz člana 160 st. 1 i 2 ovog zakona; 2) koje je upisano u registar nevladinih organizacija kod nadležnog organa; 3) ima zaključene predugovore o zastupanju većine domaćih nosioca prava za predmete zaštite na
koja se odnosi djelatnost; 4) ima zaposleno najmanje jedno lice sa visokom stručnom spremom pravnog smjera; 5) raspolaže poslovnim prostorom u svojini ili zakupu opremljenim neophodnom
informatičkom i komunikacionom opremom; 6) ima nacrt pravila o transparentnom, potpunom, blagovremenom i pravilnom načinu rada i
postupanju organizacije.
Dozvola nadležnog organa
Član 150 Dozvola za obavljanje djelatnosti iz člana 147 stav 6 ovog zakona izdaje se rješenjem, na period od pet
godina. Dozvola iz stava 1 ovog člana može se izdati samo jednoj organizaciji za jednu vrstu predmeta zaštite.
Oduzimanje dozvole
Član 151 Nadležni organ će oduzeti dozvolu organizaciji: 1) na zahtjev organizacije; 2) ako organizacija prestane da ispunjava uslove za obavljanje djelatnosti utvrđene ovim zakonom; 3) ako organizacija u ostavljenom roku ne otkloni utvrđene nepravilnosti u radu. Prije oduzimanja dozvole iz stava 1 tač. 2 i 3 ovog člana nadležni organ će, u pisanoj formi,
ukazati na nepravilnosti u radu organizacije, naložiti mjere i odrediti rok za otklanjanje nepravilnosti.
Prenos ugovora ex lege
Član 152 Ako nakon oduzimanja dozvole organizaciji iz člana 151 ovog zakona (u daljem tekstu: prethodna
organizacija) nadležni organ izda dozvolu za kolektivno ostvarivanje prava drugoj organizaciji (u daljem tekstu: sljedbena organizacija), danom izdavanja dozvole na tu organizaciji prenose se:
1) ugovori koje je prethodna organizacija zaključila sa članovima; 2) sporazumi prethodne organizacije sa inostranim organizacijama; 3) zajednički sporazumi prethodne organizacije sa udruženjima korisnika; 4) ugovori i dozvole prethodne organizacije za korišćenje predmeta zaštite sa korisnicima; 5) obaveze plaćanja naknade korisnika. Prethodna organizacija dužna je da preda sljedbenoj organizaciji cjelokupnu dokumentaciju
nastalu iz obavljanja djelatnosti i pruži sva potrebna objašnjenja. Član prethodne organizacije može da raskine ugovor prenesen na sljedbenu organizaciju.
Primjena drugog zakona
Član 153 Na postupak izdavanja i oduzimanja dozvole primjenjuju se propisi o opštem upravnom postupku.
Protiv dozvole nadležnog organa iz člana 147 stav 6 i odluke o oduzimanju dozvole iz člana 151 ovog zakona može se izjaviti žalba organu državne uprave nadležnom za poslove intelektualne svojine (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Konačno rješenje o izdavanju i oduzimanju dozvole nadležni organ objavljuje u „Službenom listu Crne Gore“.
Na osnivanje, registraciju, rad i prestanak rada organizacije primjenjuju se odredbe zakona kojm se uređuju nevladine organizacije, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
ODJELJAK B ODNOS PREMA ČLANOVIMA
Obaveza zaključivanja ugovora
Član 154 Organizacija je dužna da, na zahtjev nosioca prava, pod istim uslovima pod kojima su zaključeni
ugovori sa članovima te kategorije, zaključi sa nosiocem prava ugovor o zastupanju. Ugovor iz stava 1 ovog člana sadrži, naročito: punomoćje nosioca prava za kolektivno ostvarivanje
njegovih prava, vrstu predmeta zaštite, prava koja će ostvarivati, obaveze organizacije i period na koji se ugovor zaključuje.
Ugovor iz stava 2 ovog člana može se zaključiti na period do pet godina. Član organizacije, odnosno nosilac prava ne može individualno ostvarivati prava za vrijeme
primjene ugovora o zastupanju, odnosno dok se neko pravo na osnovu ovog zakona ostvaruje kolektivno, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Obavezno kolektivno ostvarivanje prava
Član 155 Izuzetno od člana 146 stav 1 ovog zakona, nosilac autorskog ili srodnog prava može samo
kolektivno ostvarivati pravo: 1) kablovske retransmisije predmeta zaštite, osim emisija radiodifuznih organizacija iz sopstvene
produkcije, bez obzira da li se radi o njihovim sopstvenim pravima ili pravima stečenim od drugih nosioca prava;
2) davanja na poslugu iz člana 24 stav 2 ovog zakona; 3) na naknadu za umnožavanje za privatne i druge interne potrebe; 4) na naknadu za umnožavanje aktuelnih članaka iz dnevnih i periodičnih štampanih medija iz člana
46 stav 1 tačka 3 ovog zakona; 5) na naknadu za umnožavanje aktuelnih članaka iz dnevnih i periodičnih štampanih medija za
potrebe pregleda štampe (klipinga) iz člana 46 stav 1 tačka 3 ovog zakona.
Obaveze organizacije prema članovima
Član 156 Organizacija je dužna da u skladu sa zakonom efikasno, ekonomično i transparentno ostvaruje prava
svojih članova, a naročito da: 1) utvrđuje tarife; 2) zaključuje zajedničke sporazume sa udruženjima korisnika; 3) zaključuje ugovore sa korisnicima predmeta zaštite; 4) prikuplja naknade od korisnika predmeta zaštite; 5) vrši kontrolu izvršavanja obaveza korisnika utvrđenih zakonom i ugovorima; 6) vrši raspodjelu prihoda ostvarenih u skladu sa ovim zakonom; 7) dostavlja svojim članovima izvještaj koji sadrži podatke iz poslovne evidencije uz obezbjeđenje
uvida u dokumentaciju koja nastaje u obavljanju njene djelatnosti. U vršenju poslova iz stava 1 ovog člana organizacija je dužna da obezbijedi srazmjeru troškova
svog poslovanja i rada, primjerenu dobiti koju ostvaruje za svoje članove.
Upravljanje organizacijom
Član 157 Organizacijom upravljaju članovi organizacije u skladu sa zakonom i statutom organizacije. Članovi organizacije su: autori, interpretatori, proizvođači fonograma, filmski producenti,
radiodifuzne organizacije, izdavači i njihovi pravni sljedbenici koji su zaključili ugovor o zastupanju sa organizacijom.
Organi organizacije su: 1) skupština organizacije; 2) upravni odbor; 3) izvršni direktor; 4) nadzorni odbor.
Skupština organizacije
Član 158 Skupštinu organizacije čine članovi organizacije. Član organizacije ima broj glasova u skupštini srazmjeran obimu i stepenu iskorišćavanja njegovih
predmeta zaštite u određenoj godini, u skladu sa statutom organizacije. Jedan ili više članova skupštine organizacije imaju pravo da opunomoće člana skupštine da glasa kao
njihov punomoćnik na skupštini. Punomoćje iz stava 3 ovog člana mora biti ovjereno u skladu sa zakonom.
Drugi organi organizacije
Član 159 Upravni odbor i nadzorni odbor bira skupština organizacije. Mandat članova upravnog i nadzornog odbora traje pet godina. Izvršnog direktora bira upravni odbor. Bliža organizacija, sastav i način odlučivanja skupštine i organa organizacije utvrđuje se
statutom organizacije.
Statut
Član 160 Statutom organizacije utvrđuju se naročito: 1) vrste i predmeti zaštite prava koja se kolektivno ostvaruju i pravila u odnosu prema
članovima i korisnicima predmeta zaštite; 2) način i sadržaj obavještavanja članova o sjednicama skuštine, način glasanja i broj glasova
potreban za odlučivanje o pojedinim pitanjima; 3) obaveze članova; 4) način utvrđivanja tarifa; 5) osnovni kriterijumi za utvrđivanje troškova obavljanja djelatnosti organizacije; 6) pravila o raspodjeli prihoda na članove; 7) način vršenja nadzora nad finansijskim sredstvima; 8) vrsta i osnovni sadržaj izvještaja koji se obavezno podnose članovima i nadležnom organu u
skladu sa zakonom; 9) način informisanja članova i obavještavanja javnosti o poslovanju organizacije;
10) kriterijumi za utvrđivanje srazmjere obima i stepena iskorišćavanja predmeta zaštite i broj glasova koje član organizacije ima u skupštini organizacije.
Statut organizacije donosi skupština organizacije, većinom glasova od ukupnog broja članova skupštine. Statut organizacije objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore", nakon dobijanja dozvole za
obavljanje djelatnosti iz člana 150 ovog zakona.
Raspodjela prihoda
Član 161 Organizacija je dužna da svojim članovima izvrši raspodjelu ukupnog ostvarenog prihoda, osim: 1) sredstava određenih za pokriće troškova rada organizacije;
2) sredstava određenih za socijalne i kulturne namjene organizacije i za podsticanje kulturne raznolikosti (novčana socijalna pomoć, stipendije, podsticanje razvoja kulture manjinskih zajednica i drugo) do 10% prihoda ostvarenih u skladu sa godišnjim planom raspodjele prihoda, ako to prihvate članovi organizacije.
Godišnja raspodjela prihoda članovima organizacije vrši se planom raspodjele prihoda koji utvrđuje skupština organizacije, na predlog upravnog odbora, do 31. decembra tekuće za narednu godinu.
Kriterijumi za raspodjelu ostvarenih prihoda organizacije članovima i raspodjelu sredstava za socijalne i kulturne namjene utvrđuju se pravilima raspodjele prihoda, koja donosi skupština organizacije.
Osnov za raspodjelu
Član 162 Osnov za raspodjelu prihoda iz člana 161 stav 1 ovog zakona čini obim stvarnog iskorišćavanja
određenog predmeta zaštite (princip srazmjernosti). Ako se obim iz stava 1 ovog člana ne može utvrditi, raspodjela se vrši primjenom principa pravičnosti. Osnov za raspodjelu iz stava 1 ovog člana mora biti zasnovan na kvantifikovanim, odnosno na drugi
način preciziranim podacima. Ukoliko podaci iz stava 3 ovog člana ne postoje ili ukoliko bi prikupljanje tih podataka
predstavljalo nesrazmjerne troškove za organizaciju, raspodjela može biti zasnovana na procjenama koje proizilaze iz odgovarajućih i provjerljivih činjenica.
Poseban slučaj raspodjele
Član 163 Prihodi ostvareni od naknada iz člana 36 stav 2 ovog zakona raspodjeljuju se od naknada za: 1) tehničke uređaje i prazne nosače zvuka:
- 50% autorima muzičkih djela, - 25% interpretatorima, - 25% proizvođačima fonograma;
2) tehničke uređaje i prazne nosače slike: - 50% koautorima audiovizuelnih djela i autorima posebnih doprinosa audiovizuelnih djela, - 25% interpretatorima, - 25% filmskim producentima.
Prihodi ostvareni od naknade iz člana 36 stav 3 ovog zakona raspodjeljuju se: - 50% autorima pisanih djela; - 50% izdavačima knjiga i časopisa.
Prihodi ostvareni od naknade iz člana 46 stav 1 tačka 3 ovog zakona raspodjeljuju se: - 50% autorima djela; - 50% izdavačima medija.
Autori i izvođači se ne mogu odreći prava iz st. 1, 2 i 3 ovog člana i ne mogu tim pravom raspolagati.
Uvid članova u poslovanje
Član 164 Svaki član organizacije ima pravo na uvid u akte iz člana 179 ovog zakona. Organizacija je dužna da članovima obezbijedi uvid u akte iz stava 1 ovog člana o svom trošku. Članovi koji u skupštini organizacije imaju najmanje 10 procenata glasova imaju pravo da jednom
godišnje zahtijevaju angažovanje nezavisnog stručnjaka, koji će preispitati određeni dio poslovanja organizacije i o tome sačiniti pisani izvještaj koji se dostavlja svim članovima.
Organizacija je dužna da na zahtjev stručnjaka iz stava 3 ovog člana, obezbijedi pristup svim potrebnim podacima i poslovnim evidencijama i prostorne, kao i druge uslove za efikasan rad.
ODJELJAK C ODNOS PREMA KORISNICIMA
Obaveza zaključivanja ugovora
Član 165 Organizacija je dužna da, na zahtjev svakog korisnika ili udruženja korisnika, pod jednakim
uslovima, zaključi ugovor o neisključivom ustupanju prava korišćenja predmeta nad kojima vrši zaštitu u obavljanju svoje djelatnosti, odnosno ugovore o iznosu naknade za korišćenje.
Organizacija može odbiti zahtjev iz stava 1 ovog člana samo korisniku koji je više puta izvršio povredu prava njenih članova.
Ako se ugovor iz stava 1 ovog člana ne zaključi, traženo pravo se smatra ustupljenim ako korisnik uplati organizaciji ili deponuje kod notara ili suda u korist organizacije iznos u visini naknade za korišćenje predmeta zaštite utvrđen tarifom.
Obaveza informisanja
Član 166 Organizacija je dužna da, na zahtjev svakog korisnika ili udruženja korisnika, da na uvid
podatke o predmetima nad kojima vrši zaštitu u obavljanju svoje djelatnosti i učini dostupnim sve podatke i informacije o uslovima ostvarivanja prava svojih članova.
Pretpostavka o zastupanju
Član 167 U odnosu organizacije sa korisnicima primjenjuje se pretpostavka da organizacija ima
ovlašćenje da ostvaruje prava svih nosioca prava u pogledu predmeta nad kojima vrši zaštitu u obavljanju svoje djelatnosti.
Nosilac prava koji odluči da svoja prava ostvaruje individualno dužan je da o toj odluci obavijesti organizaciju.
Organizacija je dužna da o odluci iz stava 2 ovog člana obavijesti korisnike sa kojima ima zaključen ugovor.
Organizacija je dužna da prilikom raspodjele naknade obaveze prema nosiocima prava, koji organizaciji nijesu dostavili obavještenje iz stava 2 ovog člana, izvršava pod istim uslovima pod kojima te obaveze izvršava prema svojim članovima.
Obaveze korisnika
Član 168 Korisnik je dužan da prije početka korišćenja predmeta zaštite zaključi ugovor o neisključivom
korišćenju predmeta zaštite sa organizacijom. Korisnik je dužan da, u roku od 15 dana od dana početka korišćenja predmeta zaštite, obavijesti
organizaciju o promjeni svih činjenica koje su od uticaja na obračun naknade prema tarifi (naziv, trajanje, broj i td.).
Korisnik koji je na osnovu ovog zakona ovlašćen da koristi predmete zaštite bez dozvole nosioca prava uz obavezu plaćanja naknade dužan je da podatke iz stava 2 ovog člana organizaciji dostavlja mjesečno.
Radiodifuzne organizacije su dužne da podatke iz stava 2 ovog člana dostavljaju organizaciji mjesečno.
Za obaveze korisnika solidarno su odgovorni: lice koje koristi predmet zaštite, vlasnik, držalac i zakupac prostora u kojem je predmet zaštite korišćen, kao i organizator djelatnosti čijim vršenjem je došlo do korišćenja predmeta zaštite.
Korisnik je dužan da ovlašćenom licu organizacije omogući uvid u dokumentaciju i podatke od značaja za obračun naknade koja se plaća prema tarifi.
Obaveze nadležnih organa
Član 169
Nadležni državni organi koji vode evidenciju o podacima koji su od značaja za utvrđivanje obima iskorišćavanja predmeta zaštite ili iznosa naknada, na zahtjev ovlašćenog lica organizacije, dužni su da dostave te podatke organizaciji.
Organizacija može podatke i informacije iz stava 1 ovog člana koristiti samo u svrhu ostvarivanja prava po ovom zakonu.
Izdavanje i oduzimanje odobrenja radiodifuznoj organizaciji
Član 170 Kada je iskorišćavanje predmeta zaštite pretežna djelatnost radiodifuzne organizacije, organ
nadležan za poslove radiodifuzije (u daljem tekstu: Agencija) može izdati odobrenje za obavljanje radiodifuzne djelatnosti samo radiodifuznoj organizaciji koja, uz zahtjev za izdavanje odobrenja, podnese pisani dokaz o prethodno regulisanim obavezama sa organizacijom.
Ako radiodifuzna organizacija, nakon dobijanja odobrenja iz stava 1 ovog člana, izvrši povredu svojih obaveza prema organizaciji, Agencija će radi otklanjanja utvrđenih nepravilnosti radiodifuznoj organizaciji izreći mjeru upozorenja i odrediti rok za otklanjanje utvrđenih nepravilnosti.
Ako radiodifuzna organizacija ne otkloni utvrđene nepravilnosti u naloženom roku, Agencija će privremeno, u trajanju do 30 dana, oduzeti odobrenje iz stava 1 ovog člana.
Radiodifuznoj organizaciji kojoj je prethodno dva puta izrečena mjera privremenog oduzimanja odobrenja iz stava 3 ovog člana trajno se oduzima odobrenje.
Na postupak izdavanja i oduzimanja dozvole, odnosno izricanja mjera iz st. 2, 3 i 4 ovog člana shodno će se primjenjivati odredbe zakona kojim se uređuju elektronski mediji, ako ovim zakonom nije drukčije uređeno.
ODJELJAK D TARIFE I ZAJEDNIČKI SPORAZUMI
Tarifa
Član 171 Tarifom se utvrđuje primjerena visina naknade za pojedine oblike korišćenja predmeta zaštite. Tarifa iz stava 1 ovog člana utvrđuje se: 1) u procentu od bruto prihoda koji korisnik ostvaruje iz djelatnosti čije obavljanje je uslovljeno
korišćenjem predmeta zaštite (organizator koncerata, plesna škola, disko klub i sl.); 2) u procentu od bruto prihoda koji korisnik ostvaruje iz djelatnosti čije obavljanje je uslovljeno
korišćenjem predmeta zaštite, ako se ne može utvrditi dio prihoda koji se ostvaruje korišćenjem predmeta zaštite (emitovanje radiodifuznih organizacija, kablovska retransmisija i sl.);
3) u procentu od troškova za korišćenje predmeta zaštite ako korisnik ne ostvaruje prihode; 4) srazmjerno prihodu ostvarenom korišćenjem predmeta zaštite kada se prihod ostvaruje
korišćenjem zaštićenih i nezaštićenih predmeta zaštite; 5) u srazmjeri prava koja se ostvaruju kolektivno u odnosu na prava koja se ostvaruju individualno; 6) srazmjerno učešću pojedinog nosioca prava ako na predmetu zaštite ima više nosilaca prava; 7) u paušalnom iznosu od broja korišćenja predmeta zaštite ako iskorišćavanje predmeta zaštite
nije neophodno za obavljanje djelatnosti korisnika ili ako se prihodi, odnosno troškovi za korišćenje predmeta zaštite ne mogu tačno utvrditi i/ili ako utvrđivanje tih prihoda iziskuje nesrazmjerne troškove.
Visina naknade iz stava 1 ovog člana određuje se na osnovu: 1) trajanja i broja korišćenja predmeta zaštite; 2) broja potencijalnih krajnjih korisnika na određenom području i u određenom vremenskom periodu; 3) svrhe korišćenja (komercijalne i nekomercijalne); 4) statusa korisnika (omladinske ili studentske organizacije, organizacije lica sa invaliditetom,
neprofesionalne organizacije, manjine itd.). Bruto prihod korisnika iz stava 2 tač. 1 i 2 ovog člana obuhvata sve prihode korisnika ostvarene
obavljanjem djelatnosti, umanjene za iznos poreza na dodatu vrijednost.
Zajednički sporazumi
Clan 172
Organizacija je dužna da, na zahtjev odgovarajućeg reprezentativnog udruženja korisnika (u daljem tekstu: udruženje korisnika), pregovara o tarifama i ako se dogovore zaključi sporazum (u daljem tekstu: zajednički sporazum).
Reprezentativnim udruženjem korisnika iz stava 1 ovog člana smatra se udruženje koje zastupa većinu korisnika koji obavljaju djelatnost u čijem obavljanju se koriste predmeti zaštite na teritoriji Crne Gore, odnosno udruženje kome je reprezentativnost priznata na osnovu drugih propisa.
Zajednički sporazum organizacija može zaključiti i neposredno sa jednim korisnikom predmeta zaštite, ako samo taj korisnik u Crnoj Gori obavlja djelatnost u kojoj se koriste predmeti zaštite.
Zajednički sporazum sadrži naročito: podatke, odnosno činjenice kojima se dokazuje reprezentativnost udruženja korisnika, metod obračuna i visinu naknade, način i rokove za izvještavanje o korišćenju predmeta zaštite, uslove za uvećanje ili smanjenje visine naknade utvrđene tarifom i rok i način plaćanja naknade.
Zajednički sporazum zaključen u skladu sa st. 1, 3 i 4 ovog člana organizacija je dužna da objavi u „Službenom listu Crne Gore“.
Zajednički sporazum iz stava 1 ovog člana stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja. Zajednički sporazum zaključen za određenu oblast korišćenja primjenjuje se na sve korisnike iz te
oblasti, bez obzira da li su članovi udruženja. Korisnici iz stava 7 ovog člana dužni su da zaključe pojedinačne ugovore sa organizacijom u
skladu sa zajedničkim sporazumom.
Postupak zaključivanja zajedničkog sporazuma
Član 173 Organizacija pokreće postupak za zaključivanje zajedničkog sporazuma objavljivanjem poziva u
najmanje jednom štampanom mediju koji se distribuira na teritoriji Crne Gore, udruženjima korisnika, individualnim korisnicima i udruženjima privrednika da u određenom roku otpočnu pregovore.
Organizacija je dužna da, u roku od 30 dana od dana isteka roka iz stava 1 ovog člana, dostavi licima i udruženjima iz stava 1 ovog člana predlog zajedničkog sporazuma sa obrazloženjem i potrebnim podacima.
Privremena tarifa
Član 174 Ako se u roku od šest mjeseci od dana dostavljanja predloga zajedničkog sporazuma licima i
udruženjima zajednički sporazum ne zaključi, privremenu tarifu utvrđuje nadležni organ u skladu sa članom 171 ovog zakona.
Nadležni organ pokreće postupak na zahjev organizacije ili udruženja korisnika. Nadležni organ je dužan da prilikom utvrđivanja privremene tarife iz stava 1 ovog člana sagleda
predloge organizacije i udruženja korisnika. Organizacija i udruženje korisnika dužni su da navedu činjenice i pruže dokaze na kojima zasnivaju
svoj zahtjev, odnosno kojima se suprotstavljaju navodima suprotne stranke. Nadležni organ nije vezan predloženim dokazima i zahtjevima stranaka. Privremena tarifa objavljuje se u „Službenom listu Crne Gore“. Privremena tarifa iz stava 1 ovog člana stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja. Organizacija je dužna da privremenu tarifu objavi na svojoj internet stranici. Primjena privremene tarife je obavezna za sve korisnike iz određene oblasti. Korisnici iz stava 6 ovog člana dužni su da zaključe pojedinačne ugovore sa organizacijom u
skladu sa privremenom tarifom. Privremena tarifa se primjenjuje do stupanja na snagu zajedničkog sporazuma iz člana 172 ovog
zakona, odnosno do pravosnažne odluke u kolektivnom sporu o toj tarifi.
Postupak u kolektivnom sporu
Član 175 Postupak u kolektivnom sporu se pokreće tužbom koja, pored sadržine propisane zakonom kojim se
uređuje parnični postupak obuhvata i naznačenje da se radi o kolektivnom sporu. Nadležni sud u svakom trenutku može tražiti od stranaka da predlože dodatne dokaze i činjenice,
izvještaje, vještačenja i sl. U postupku o kolektivnom sporu sud nije vezan granicama tužbenog zahtjeva, pa može utvrđivati
činjenice i donijeti odluku van postavljenih granica.
Odluke u kolektivnim sporovima
Član 176 U kolektivnom sporu nadležni sud odlučuje: 1) o reprezentativnosti udruženja korisnika kod zajedničkog sporazuma i njegovoj važnosti za
određenog korisnika; 2) o usklađenosti privremene tarife organizacije sa ovim zakonom i njenoj primjerenoj visini; 3) o kolektivnom ostvarivanju prava na kablovsku retransmisiju, u skladu sa članom 155
tačka 1 ovog zakona, uz prethodno sproveden postupak medijacije pred tim sudom; 4) o mogućnosti i načinu ostvarivanja ograničenja prava kod tehnoloških mjera zaštite u slučajevima iz
člana 186 stav 3 ovog zakona. Postojanje kolektivnog spora nije smetnja za vođenje i okončanje individualnih sporova između
organizacije i pojedinačnih korisnika o naplati dospjelih naknada.
ODJELJAK E KONTROLA RADA ORGANIZACIJE
Nadzor nad radom organizacije
Član 177 Nadzor nad zakonitošću i cjelishodnošću rada organizacije vrši nadležni organ. Organizacija je dužna da, na zahtjev nadležnog organa, pruži na uvid poslovne knjige i drugu
dokumentaciju organizacije. Nadležni organ ima pravo da njegovi predstavnici prisustvuju sjednicama organa organizacije,
postavljaju pitanja, traže objašnjenja i daju preporuke.
Godišnji izvještaj i revizija
Član 178 Organizacija je dužna da, najkasnije u roku od tri mjeseca od isteka poslovne godine, na
godišnjoj skupštini usvoji: 1) godišnji izvještaj, sa finansijskim izvještajima o poslovanju organizacije, koji naročito sadrži
izvještaj o izvršavanju zajedničkih sporazuma sa korisnicima i izvještaj o izvršavanju ugovora sa stranim organizacijama i td.;
2) godišnji izvještaj nadzornog odbora o usklađenosti poslovanja organizacije sa zakonom i opštim aktima; 3) godišnji izvještaj ovlašćenog finansijskog revizora o usklađenosti poslovanja organizacije sa
zakonom i opštim aktima; 4) mišljenja i predloge upravnog i nadzornog odbora organizacije u vezi izvještaja iz tačke 3 ovog člana; 5) mjere za otklanjanje utvrđenih nepravilnosti, ako su utvrđene u izvještajima nadzornog organa ili revizora; 6) predlog finansijskog plana organizacije za iduću poslovnu godinu.
Obaveza informisanja
Član 179 Organizacija je dužna da nadležnom organu dostavi, u roku od tri dana od dana donošenja i
utvrđivanja, odnosno zaključivanja: 1) svoje opšte akte (statut, pravilnike i td.),; 2) tarife sa visinama naknada po pojedinim
kategorijama korisnika, 3) plan raspodjele sredstava od naknada prikupljenih u skladu sa ovim zakonom; 4) plan raspodjele sredstava za socijalne i kulturne namjene; 5) opšte uslove za zaključivanje ugovora sa članovima i korisnicima; 6) zaključene zajedničke sporazume sa udruženjima korisnika; 7) sporazume sa stranim organizacijama; 8) odluke skupštine i drugih organa organizacije; 9) izvještaje iz člana 178 ovog zakona;
10) godišnji izveštaj o raspodjeli sredstava;
11) odluke sudova i drugih nadležnih organa u kojima je organizacija stranka. Organizacija je dužna da, bez odlaganja, obavijesti nadležni organ o svakoj promjeni lica, ovlašćenih
za zastupanje organizacije. Organizacija je dužna da, na zahtjev nadležnog organa, bez odlaganja, a najkasnije u roku od tri
dana od dana prijema zahtjeva, dostavi tražene informacije i podatke iz okvira svoje djelatnosti.
Otklanjanje nepravilnosti
Član 180 Ukoliko nadležni organ utvrdi nepravilnosti u radu organizacije u rješenju će navesti utvrđene
nepravilnosti, naložiti mjere i odrediti rok za njihovo otklanjanje. Na zahtjev organizacije nadležni organ može, iz opravdanih razloga, produžiti rok iz stava 1 ovog člana. Ako organizacija u određenom roku ne postupi po nalogu nadležnog organa, nadležni organ može
naložiti skupštini organizacije razrješenje lica odgovornih za izvršenje rješenja.
Glava VII EVIDENCIJAI OZNAKE PREDMETA ZAŠTITE
Evidencija predmeta zaštite
Član 181 Radi obezbjeđenja dokaza nosioci autorskog i srodnog prava mogu da deponuju kopije svojih
predmeta zaštite kod nadležnog organa. Nadležni organ je dužan da vodi evidenciju o deponovanim kopijama iz stava 1 ovog člana po
vrstama autorskih djela i predmetima srodnih prava. Prava na deponovanim predmetima zaštite pripadaju licima koja su u evidenciji označena kao
njihovi nosioci, dok se ne dokaže suprotno. Savjesno lice koje je povrijedilo tuđe autorsko ili srodno pravo, uzdajući se u tačnost podataka iz
evidencije, ne odgovara za naknadu štete. Nosilac autorskog ili srodnog prava dužan je da prilikom deponovanja i unošenja u evidenciju
kopija predmeta zaštite da istinite i potpune podatke o deponovanim predmetima i njegovim pravima. Sadržaj evidencije iz stava 2 ovog člana i uslovi koje treba da ispunjavaju kopije djela i predmeta
srodnih prava koji se deponuju uređuju se propisom Ministarstva. Za unošenje u evidenciju i deponovanje kopija autorskih djela i predmeta srodnih prava plaća se propisana
taksa. Unošenje u evidenciju i deponovanje kopija autorskog djela i predmeta srodnih prava ne utiče na
nastanak i zaštitu prava koja su utvrđena zakonom.
Oznake o zadržanim pravima
Član 182 Nosilac autorskog prava može označiti svoje djelo ili njegovu ambalažu oznakom ©, koju prati
njegovo ime ili naziv i godina prvog objavljivanja. Nosilac srodnih prava proizvođača fonograma može označiti svoj fonogram ili njegovu ambalažu
oznakom , koju prati njegovo ime ili naziv i godina prvog objavljivanja. Dok se ne dokaže suprotno, smatra se da postoje prava na djelima ili fonogramima koja nose oznake iz
st.1 i 2 ovog člana i da ta prava pripadaju označenim licima. Označavanje iz st. 1 i 2 ovog člana ne utiče na nastanak i zaštitu prava koja su utvrđena ovim zakonom.
Glava VIII ZAŠTITA PRAVA
ODJELJAK A OPŠTE ODREDBE
Titulari zaštite
Član 183 Nosilac prava na autorskom djelu ili predmetu srodnih prava (predmet zaštite) čije je pravo
povrijeđeno može tražiti zaštitu svojih prava i naknadu štete po opštim propisima, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Zaštitu iz stava 1 ovog člana može tražiti nosilac prava i ako postoji očigledna opasnost da će se desiti povreda prava iz ovog zakona.
Solidarnost stranaka
Član 184 Ako postoji više nosilaca prava iz ovog zakona, svaki od njih može tražiti zaštitu prava u cjelini. Ako postoji više povredilaca prava iz ovog zakona, svaki od njih odgovara za štetu u cjelini.
Zaštita podataka o upravljanju pravima
Član 185 Podatak o upravljanju pravima označava svaki podatak koji potiče od nosioca prava i koji
identifikuje predmet zaštite, autora, odnosno nosioca prava ili podatak o uslovima korišćenja ili njihov broj, odnosno šifru koja predstavlja takvu informaciju, ako je naznačen na primjerku predmeta zaštite ili se pojavljuje u vezi njihovog saopštavanja javnosti.
Podsticanje, omogućavanje, olakšavanje ili prikrivanje povrede isključivih prava iz ovog zakona izjednačeno je sa povredom tih prava, ako se vrši putem sljedećih radnji:
1) uklanjanja ili mijenjanja bilo kojeg elektronskog podatka o pravima; 2) umnožavanja, distribuiranja, davanja u zakup ili saopštavanja javnosti predmeta zaštite sa
kojih je elektronski podatak o pravima neovlašćeno uklonjen ili izmijenjen. Tehnološke mjere
Član 186 Tehnološke mjere označavaju svaku tehnologiju, uređaj, sastavni dio ili računarski program (u daljem
tekstu: uređaj) ili drugu uslugu, koja je konstruisana da tokom svoje normalne upotrebe onemogući ili ograniči radnje za koje nosilac prava nije dao saglasnost, a te mjere se smatraju efikasnim ako je korišćenje predmeta zaštite kontrolisano od strane nosioca prava putem nadzora dostupnosti ili zaštitnim postupkom šifriranjanja, kodiranja ili druge prerade predmeta zaštite ili putem mehanizma za nadzor kopiranja, kojima se postiže cilj zaštite.
Zaobilaženje efikasnih tehnoloških mjera koje su dizajnirane za zaštitu predmeta zaštite izjednačeno je sa povredom isključivih prava iz ovog zakona.
Proizvodnja, uvoz, stavljanje u promet, prodaja, davanje u zakup, reklamiranje u cilju prodaje ili zakupa ili državina u komercijalne svrhe uređaja ili nuđenje usluga izjednačeni su sa povredom isključivih prava iz ovog zakona, ako:
1) se ti uređaji i usluge promovišu, reklamiraju ili prodaju u svrhu zaobilaženja efikasnih tehnoloških mjera; 2) ti uređaji i usluge imaju samo komercijalno ograničenu svrhu ili upotrebu osim da zaobilaze
efektivne tehnološke mjere; 3) su ti uređaji i usluge prevashodno konstruisani, proizvedeni, prilagođeni ili izvođeni da omoguće
ili olakšaju zaobilaženje efikasnih tehnoloških mjera.
Obaveza označavanja
Član 187 U slučaju upotrebe tehnoloških mjera po ovom zakonu nosilac prava ili uvoznik obavezan je da na
svaki primjerak predmeta zaštite, koji je proizveden ili uvezen u komercijalne svrhe, stavi jasnu oznaku koja sadrži informacije o:
1) upotrijebljenoj tehnološkoj mjeri i njenim učincima; 2) svojoj firmi i kontaktnoj adresi, zbog osiguranja efektivnog sprovođenja člana 188 ovog zakona.
Ostvarivanje ograničenja prava
Član 188
Radnje iz člana 185 ovog zakona ne smatraju se povredom ako se vrše u okviru ograničenja iz čl. 49 i 54 ovog zakona.
Nosilac prava koji upotrebljava tehnološke mjere po ovom zakonu dužan je, na zahtjev i bez odugovlačenja, da nudi primjerena sredstva za ostvarivanje sadržajnih ograničenja prava za:
1) lica sa posebnim potrebama; 2) školsku nastavu; 3) privatno ili drugo interno umnožavanje; 4) efemerni snimci radiodifuzne organizacije. Ako nosilac prava ne omogući sredstva iz stava 2 ovog člana, korisnici mogu pokrenuti kolektivni spor. Odredbe st. 1 i 2 ovog člana ne važe za tehnološke mjere: 1) koje nosioci prava dobrovoljno primjenjuju, uključujući one tehnološke mjere koje se
primjenjuju za sprovođenje sporazuma o ostvarivanju ograničenja između nosioca prava i korisnika ili za sprovođenje odluka u kolektivnom sporu;
2) za predmete zaštite koji su stavljeni na raspolaganje javnosti u skladu sa članom 31 ovog zakona prema dogovorenim ugovornim uslovima.
ODJELJAK B SUDSKA ZAŠTITA
Obezbjeđenje dokaza
Član 189 Na zahtjev nosioca prava sud će pristupiti obezbjeđenju dokaza ako nosilac prava učini vjerovatnim da je: 1) nosilac prava po ovom zakonu; 2) njegovo isključivo pravo povrijeđeno ili postoji prijetnja da će biti povrijeđeno. Sud može pristupiti obezbjeđenju dokaza iz stava 1 ovog člana bez prethodnog obavještenja ili
saslušanja druge stranke, ako bi odlaganje prouzrukovalo neotklonjivu štetu nosicu prava ili ako postoji opravdana opasnost da će dokazi biti uništeni.
U slučaju iz stava 2 ovog člana stranke moraju biti informisane najkasnije poslije obezbjeđenja dokaza. Sud može preduzeti svaku mjeru kojom postiže obezbjeđenje dokaza, a naročito: 1) detaljni popis ili uzimanje uzoraka ili zaplijenu predmeta i sredstava kojima se vrši povreda; 2) zaplijenu dokumenata u vezi sa povredom; 3) pregled prostorija, knjiga, baza podataka, računarske memorije i drugo; 4) postavljanje i saslušanje vještaka; 5) saslušanje svjedoka. Na postupak obezbjeđenja dokaza primjenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje parnični
postupak, ako ovim zakonom nije drukčije određeno. Sud obezbjeđuje očuvanje povjerljivih informacija stranaka i sprječavanje zloupotrebe sudskog
postupka u namjeri dobijanja povjerljivih informacija od suprotne strane.
Pravo na informacije
Član 190 U postupku zbog povrede prava po ovom zakonu sud može odrediti, na osnovu opravdanog i
srazmjernog zahtjeva stranke, da pretpostavljeni povredilac dostavi informaciju o izvoru i distribucijskim mrežama robe ili usluga koja vrijeđa pravo po ovom zakonu.
Sud može odrediti da informaciju iz stava 1 ovog člana dostavi i lice za koje utvrdi da u komercijalne svrhe: 1) posjeduje robu koja je predmet povrede; 2) koristi usluge koje su predmet povrede; 3) pruža usluge koje se koriste u aktivnostima za vršenje povrede; 4) bilo naznačeno od lica iz tač. 1, 2 i 3 ovog stava da je umiješano u proizvodnju, izradu ili distribuciju
robe ili nuđenju usluga. Smatra se da je radnja izvršena u komercijalne svrhe ako se vrši za neposrednu ili posrednu imovinsku korist. Informacija iz stava 1 ovog člana može obuhvatiti: 1) imena i adrese proizvođača, zanatlija, distributera, dobavljača ili drugih prethodnih nosilaca
robe ili usluga, kao i namjeravanih prodavaca na veliko i malo;
2) informaciju o proizvedenim, izrađenim, nabavljenim, primljenim i naručenim količinama, kao i o postignutoj cijeni robe ili usluga.
Lica iz st. 1 i 2 ovog člana mogu odbiti pružanje informacije shodno drugim propisima.
Privremene mjere
Član 191
Na zahtijev nosioca prava sud će odrediti privremene mjere za obezbjeđenje nenovčanih potraživanja po ovom zakonu, ako nosilac prava učini vjerovatnim da je:
1) nosilac prava po ovom zakonu; 2) da je njegovo isključivo pravo povrijeđeno ili postoji prijetnja da će biti povrijeđeno. Sud može odrediti privremene mjere iz stava 1 ovog člana bez prethodnog obavještenja ili saslušanja
druge stranke, ako bi odlaganje prouzrukovalo neotklonjivu štetu nosiocu prava i u takvom slučaju stranke moraju biti informisane najkasnije poslije sprovođenja mjera.
Sud može odrediti privremenu mjeru kojom se postiže namjera obezbjeđenja, a naročito: 1) da spriječi radnje kojima bi se mogla izvršiti povreda; 2) da zabrani nastavljanje započetih radnji kojima se vrši ili bi se mogla izvršiti povreda; 3) da zaplijeni, isključi iz komercialnih tokova i uskladišti predmete povrede i sredstva povreda, koja
se uglavnom upotrebaljavaju za činjenje povreda. Na postupak za sprovođenje privremenih mjera primjenjuju se odredbe zakona kojim je regulisan
izvršni postupak, ako ovim zakonom drukčije nije određeno.
Tužbeni zahtjevi
Član 192 U slučaju povrede isključivih prava po ovom zakonu, nosilac prava može tužbom zahtijevati da se o
trošku povredilaca: 1) utvrdi povreda prava; 2) zabrani vršenje povreda i vršenje buduće povrede; 3) povuku predmeti povrede iz komercialnih tokova, uzimajući u obzir interese savjesnih trećih lica; 4) ispravi stanje prouzrokovano povredom; 5) potpuno uklone predmeti povrede iz komercijalnih tokova; 6) unište predmeti povrede; 7) unište sredstva povrede, koja se uglavnom upotrebljavaju za činjenje povreda; 8) predmeti povrede predaju nosiocu prava uz povraćaj troškova njihove proizvodnje povrediocu; 9) objavi presuda o povredi prava. Sud može odrediti da povredilac, umjesto zahtjeva iz stava 1 tač. 3 do 8 ovog člana, plati nosiocu
prava naknadu štete. Kod odlučivanja o zahtjevima iz stava 1 tač. 3 do 8 i stava 2 ovog člana sud uzima u obzir sve
okolnosti slučaja, a naročito srazmjernost između ozbiljnosti povrede i traženog zahtjeva, interes nosioca prava za efikasnu zaštitu prava, satisfakciju nosioca prava da primi novčanu odštetu umjesto nenovčanih mjera itd.
Odredbe stava 1 tač. 4 i 6 ovog člana ne odnose se na izgrađene arhitektonske objekte, osim ako je uništenje objekta nužno prema okolnostima slučaja.
Naknada imovinske štete
Član 193 Na povrede prava po ovom zakonu važe opšta pravila o naknadi štete, ako ovim zakonom nije
drukčije određeno. Povredilac je dužan da plati nosiocu prava odštetu u iznosu koji se određuje po opštim pravilima za
naknadu imovinske štete ili u iznosu koji je izjednačen sa ugovorenom ili uobičajenom naknadom za zakonito korišćenje takve vrste (licencna analogija).
Ako je povreda imovinskog prava učinjena namjerno ili krajnjom nepažnjom, tužilac može, umjesto naknade imovinske štete, zahtijevati naknadu do trostrukog iznosa uobičajene naknade koju bi primio za konkretni oblik korišćenja predmeta zaštite da je to korišćenje bilo zakonito, bez obzira da li je pretrpo štetu ili ne.
Kod odlučivanja o zahtjevu iz stava 3 ovog člana i određivanju njegove visine sud uzima u obzir sve okolnosti slučaja, a naročito stepen krivice povredioca, iznos ugovorene ili uobičajne naknade i postizanje generalne prevencije sa dosuđivanjem iznosa iz stava 3 ovog člana.
Ako stvarna šteta prevazilazi iznos maksimalne naknade iz stava 3 ovog člana, nosilac prava može zahtijevati razliku do potpune odštete.
Naknada neimovinske štete
Član 194 Nezavisno od naknade imovinske štete, kao i kad nje nema, sud može dosuditi autoru ili izvođaču
pravičnu novčanu naknadu za pretrpljene duševne bolove zbog povrede njegovih moralnih prava, ako nađe da okolnosti slučaja, a naročito jačina bolova i njihovo trajanje to opravdavaju.
Hitnost postupka
Član 195 Postupak po tužbi zbog povrede autorskog i srodnih prava je hitan.
Glava IX ODNOSI SA STRANIM ELEMENTIMA
Opšta odredba
Član 196 Pravo na zaštitu prema odredbama ovog zakona imaju autori i nosioci srodnih prava koji su državljani
Crne Gore ili imaju prebivalište ili sjedište u Crnoj Gori. Druga strana fizička ili pravna lica imaju pravo na jednaku zaštitu kao lica iz stava 1 ovog člana u
skladu sa potvrđenim međunarodnim ugovorom ili ako postoji faktička uzajamnost. Ovaj zakon se primjenjuje na strana fizička i pravna lica i kada nijesu ispunjeni uslovi iz st. 1 i 2 ovog
člana, u pogledu: 1) moralnih prava - u svakom slučaju; 2) prava slijeđenja i prava na naknadu za umnožavanje za privatne i druge interne potrebe ako
postoji faktička uzajamnost.
Upoređivanje roka zaštite
Član 197 Rokovi zaštite prava utvrđeni ovim zakonom primjenjuju se i na strana fizička i pravna lica, nosioce
srodnih prava koji imaju pravo na zaštitu po ovom zakonu, s tim što rokovi ističu na dan prestanka zaštite u državi čije državljanstvo, odnosno sjedište imaju nosioci prava i ne mogu biti duži od rokova utvrđenih ovim zakonom.
Saopštavanje javnosti putem satelita
Član 198 Ovaj zakon se primjenjuje na autore i nosioce srodnih prava čije je autorsko djelo ili predmet srodnih
prava saopšteno javnosti preko satelita, kada se pod kontrolom i odgovornošću radiodifuzne organizacije šalju signali sa programom namijenjenim za javni prijem, u neprekinutom komunikacionom lancu prema satelitu i nazad na zemlju.
Ovaj zakon primjenjuje se i kada nijesu ispunjeni uslovi iz stava 1 ovog člana, ako: 1) se na teritoriji Crne Gore nalazi relejna stanica iz koje se šalju signali sa programom; 2) radiodifuzna organizacija koja je naručila saopštavanje javnosti putem satelita ima sjedište u Crnoj Gori.
Glava X NADZOR
Nadležni organi
Član 199 Nadzor nad primjenom ovog zakona vrše: organ državne uprave nadležan za poslove ekonomije,
organ državne uprave nadležan za lijekove i medicinska sredstva, organ državne uprave nadležan za poslove uređenja prostora, organ državne uprave nadležan za poslove turizma, organ državne uprave nadležan za poslove kulture i medija i nezavisni regulatnorni organ nadležan za poslove radiodifuzije.
Poslovi inspekcijskog nadzora u oblasti zaštite autorskog i srodnih prava, u okviru nadležnosti organa iz stava 1 ovog člana, vrše se preko: tržišne inspekcije, inspekcije za lijekove, inspekcije za medicinska sredstva, građevinske inspekcije, turističke inspekcije i ovlašćenog službenog lica nezavisnog regulatornog organa nadležnog za poslove radiodifuzije (u daljem tekstu: nadležni inspektor).
U postupku vršenja inspekcijskog nadzora nadležni inspektor može: 1) privremeno zaplijeniti predmete koji su nastali prekršajem; 2) odrediti prekršiocu da u određenom roku ispravi nezakonito stanje. Postupak inspekcijskog nadzora iz ovog člana je hitan.
Glava XI KAZNENE ODREDBE
Prekršaj kolektivnog ostvarivanja prava bez dozvole
Član 200 Novčanom kaznom od 500 eura do 20.000 eura kazniće se za prekršaj pravno lice ako obavlja
poslove kolektivnog ostvarivanja autorskog, odnosno srodnih prava bez dozvole nadležnog organa (član 147 stav 5).
Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se preduzetnik novčanom kaznom od 150 eura do 6.000 eura.
Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se i fizičko lice i odgovorno lice u pravnom licu novčanom kaznom od 30 eura do 2.000 eura.
Prekršaj odgovornog lica kolektivne organizacije
Član 201 Novčanom kaznom od 30 eura do 2.000 eura kazniće se za prekršaj odgovorno lice
organizacije za kolektivno ostvarivanje prava, ako ta organizacija: 1) ne ispuni svoje obaveze zaključivanja ugovora sa nosiocima prava (član 154); 2) ne ispuni svoje obaveze zaključivanja ugovora sa korisnicima (član 165); 3) ne usvoji izvještaje, stavove, mjere i predloge (člana 178 stav 1); 4) ne saopšti nadležnom organu sve informacije i objašnjenja iz svoje djelatnosti, za koja je tako
određeno ovom zakonom ili koja traži nadležni organ (član 179 stav 1); 5) ne obavijesti nadležni organ o svakoj promjeni lica koja su ovlašćene za zastupanje organizacije (član 179
stav 2 ); 6) ne dostavi nadležnom organu tražene informacije i podatke (član 179 stav 3 ); 7) ne sprovede u datom roku mjere za otklanjanje nepravilnosti koje je odredio nadležni organ (član 180 stav 1).
Prekršaji obaveze informisanja
Član 202 Novčanom kaznom od 500 eura do 20.000 eura kazniće se za prekršaj pravno lice, ako: 1) ne obavijesti kolektivnu organizaciju o svim podacima o predmetu zaštite koji su relevantni za
obračun naknade prema tarifi u roku od 15 dana od dana početka korišćenja predmeta zaštite (član 168 stav 2 ); 2) u svojstvu radiodifuzne organizacije ne dostavi kolektivnoj organizaciji propisane podatke
jedanput mjesečno (član 168 stav 4 ); 3) prilikom unošenja u evidenciju i deponovanja predmeta zaštite kod nadležnog organa da neistinite
ili prikrije prave podatake (član 181 stav 5 ). Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se preduzetnik novčanom kaznom od 150 eura do 6.000 eura.
Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se odgovorno lice u pravnom licu novčanom kaznom od 30 eura do 2.000 eura.
Za prekršaj iz stava 1 tač. 1 i 3 ovog člana kazniće se i fizičko lice novčanom kaznom od 30 eura do 2.000 eura.
Glava XII
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 203
Organizacija koja je osnovana i ostvarivala kolektivnu zaštitu prava u Crnoj Gori u skladu sa Zakonom o autorskom i srodnim pravima („Službeni list SCG“, br. 61/04) nastavlja sa radom u skladu sa ovim zakonom.
Organizacija iz stava 1 ovog člana dužna je da svoju organizaciju, poslovanje i djelatnost uskladi sa ovim zakonom, u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Organizacija iz stava 1 ovog člana dužna je da podnese prijavu za upis u registar nevladinih organizacija organu državne uprave nadležnom za poslove uprave u skladu sa zakonom kojim se uređuje osnivanje i rad nevladinih organizacija, u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Organizacija iz stava 1 ovog člana dužna je da, u roku od tri mjeseca od dana upisa u registar nevladinih organizacija, podnese zahtjev nadležnom organu za izdavanje dozvole za obavljanje djelatnosti kolektivnog ostvarivanja prava u skladu sa ovim zakonom.
Ako organizacija iz stava 1 ovog člana ne usaglasi svoje poslovanje, organizaciju i djelatnost na način i u rokovima utvrđenim ovim članom, nadležni organ će oduzeti dozvolu na osnovu propisa koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona.
Prava koja se na osnovu ovog zakona mogu ostvarivati samo kolektivno, mogu se ostvarivati individualno do izdavanja dozvole nadležnog organa za njihovo kolektivno ostvarivanje.
Primjena tarifa
Član 204 Tarife koje su se primjenjivale u Crnoj Gori prije stupanja na snagu ovog zakona primjenjivaće
se do zaključivanja zajedničkih sporazuma sa udruženjima korisnika, odnosno do donošenja privremenih tarifa u skladu sa ovim zakonom.
Započeti postupci
Član 205 Postupci za izdavanje dozvole za kolektivno ostvarivanje prava koji su započeti prije stupanja na snagu
ovog zakona okončaće se po ovom zakonu.
Primjena zakona
Član 206 Na autorska djela i predmete srodnih prava koja su zaštićena prije stupanja na snagu ovog zakona, a
kojima nije istekao rok zaštite utvrđen ranijim zakonom primjenjivaće se ovaj zakon. Ovaj zakon se primjenjuje na baze podataka kao predmete srodnog prava koje su izrađene poslije 1.
januara 1983. godine. Ovaj zakon ne primenjuje se na ugovore o autorskim djelima i predmetima srodnih prava koji su
zaključeni prije stupanja na snagu ovog zakona. Primjena čl. 200, 201, 202 i člana 208 stav 2 ovog zakona odlaže se do dana početka primjene
Zakona o prekršajima („Službeni list CG“, br. 1/11).
Rok za donošenje podzakonskog akta
Član 207 Podzakonski akt iz člana 181 stav 6 ovog zakona donijeće se u roku od godinu dana od dana
stupanja na snagu ovog zakona.
Do stupanja na snagu podzakonskog akta iz stava 1 ovog člana primjenjivaće se Uredba o evidenciji autorskih djela i predmeta srodnih prava („Službeni list SCG“, br. 24/05), ako nije u suprotnosti sa ovim zakonom.
Prestanak primjene zakona
Član 208 Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje primjena Zakona o autorskom i srodnim pravima
(„Službeni list SCG“, br. 61/04). Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi član 3, član 4 stav 1 tač. 8, 9 i 10, čl. 19, 20, 25
i član 26 stav 1 tač. 1, 13, 14 i 15 Zakona o primjeni propisa kojima se uređuje zaštita prava intelektualne svojine ("Službeni list RCG", br. 45/05).
Stupanje na snagu
Član 209 Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".
Broj 07-1/11-1/15 EPA 547 XXIV Podgorica, 12. jula 2011. godine
Skupština Crne Gore 24. saziva Predśednik,
Ranko Krivokapić, s.r.