Law on Protection of Competition (‘’Official Gazette of Montenegro’’, No. 44/12)
I. BASIC PROVISIONS
Subject Matter
Article 1
This Law shall regulate the protection of competition in the market of Montenegro and other matters relevant to the protection of competition.
Territorial scope of application
Article 2
This Law shall apply to acts and practices done in the territory of Montenegro and/or to acts and practices occurring as a consequence of acts or practices done outside its territory which have as their object or effect the distortion of competition in the territory of Montenegro.
Personal scope of application
Article 3
This Law shall apply to legal and natural persons engaged in an economic activity and participating in the production of and trade in goods and/or services in the territory of Montenegro (hereinafter referred to as the „undertakings”), as follows:
1) Companies and other forms of engaging in an economic activity regardless of their registered office and natural persons regardless of their nationality and residence;
2) Other entities who, directly or indirectly, on a lasting, occasional or one-off basis, engage in an economic activity and participate in the trade in goods and/or services, regardless of their nationality, registered office or residence (trade unions, business associations, sports organisations, institutions, cooperatives, intellectual property right holders etc.), and
3) Public bodies, state administration bodies, local administration bodies and local self-government bodies, when they engage in an economic activity directly or indirectly and participate in the trade in goods and/or services.
1
Connected undertakings Article 4
This Law shall apply to connected undertakings.
For the purpose of this Law, connected undertakings shall be two or more undertakings connected in such a manner that one undertaking controls another undertaking or more undertakings.
The control referred to in paragraph 2 above shall exist in the case when one undertaking holds in another undertaking:
1) more than half the shares or participating interests, or 2) more than half the voting rights, or 3) the power to appoint more than half the members of the management bodies or
persons legally representing the undertaking, or 4) decisive influence on management and running of business operations of a
company.
For the purpose of this Law, connected undertakings shall be considered to be a single undertaking.
Activity of public interest
Article 5
This Law shall also apply to undertakings performing activities of public interest and to those to whom the right to perform a particular activity was conferred by an act of a competent public body insofar as the application of this Law would not considerably obstruct the performance of such activities.
The burden of proof that the application of this Law can considerably obstruct the performance of the activity referred to in paragraph 1 above shall lie with the undertaking performing such activity.
Relevant market
Article 6
For the purpose of this Law, relevant market shall be the market comprising relevant product market in the relevant geographic market.
A relevant product market comprises goods and/or services which are regarded as interchangeable or substitutable, by reason of those goods’ and services’ characteristics, their prices and their intended use.
The relevant geographic market comprises the area in which the undertakings are involved in the supply and demand under the same or similar conditions of competition which are appreciably different from the conditions of competition in the neighbouring areas.
2
Existence, degree and intensity of competition of goods and services shall be assessed in relation to a specific relevant market.
The criteria for and the method of determination of the relevant market shall be prescribed by the state administration body competent for economic affairs (hereinafter referred to as the “Ministry”).
II. IMPAIRMENT OF COMPETITION IN THE MARKET
1. Impairments
Acts or practices
Article 7
For the purpose of this Law, the acts or practices impairing competition in the market are as follows:
1) agreements preventing, restricting or distorting competition; 2) abuse of dominant position, and 3) concentrations preventing, restricting or distorting competition or free
development of open market economy, and in particular, creation and/or strengthening of a dominant position in the market.
The impairment of competition referred to in paragraph 1 items 2 and 3 above shall be established for a specific case on the basis of the level and dynamics of changes in the structure of the relevant market, restrictions and possibility of equal access to the market by new competitors, changes restricting the possibilities for market supply based on the level of benefits to consumers and other circumstances affecting impairment of competition.
2. Agreements
Agreements Preventing, Restricting or Distorting Competition
Article 8
The acts the object or effect of which is or may be to prevent, restrict or distort competition in the relevant market shall be prohibited and shall be null and void, including written or verbal arrangements, agreements, contracts, single provisions of agreements, explicit or tacit agreements, concerted practice, as well as decisions by associations of undertakings (hereinafter referred to as the “agreements”), which:
1) directly or indirectly fix purchase or selling prices or any other trading conditions;
2) limit or control production, market, technical development or investment;
3
3) share markets or sources of supply; 4) apply dissimilar conditions to equivalent transactions with different
undertakings, thereby placing them at a competitive disadvantage; 5) make the conclusion of agreements subject to acceptance by the other
parties of supplementary obligations which, by their nature or according to commercial usage, have no connection with the subject of such agreements;
6) impose the obligation to apply particular resale price or otherwise ensure the application of recommended resale price.
Concerted practice referred to in paragraph 1 above shall mean cooperation between undertakings which, without having concluded a formal or informal agreement, is aimed at coordination of business activities of competitors in the relevant market, which can be achieved by direct or indirect contact between undertakings and which is not a consequence of regular economic activity and independent operation of undertakings.
Conditions for exemptions from prohibition
Article 9
The agreements referred to in Article 8 hereof may be exempted from prohibition if they contribute to improving the production or distribution of goods or services, or to promoting technical or economic progress, while allowing consumers a fair share of the resulting benefit in the relevant market, provided that they:
- impose only restrictions which are indispensable to the attainment of objectives of the agreements, and
- do not afford such undertakings the possibility of eliminating competition in the relevant market or a substantial part thereof.
Horizontal and vertical agreements Article 10
Agreements which have as their object or effect the prevention, restriction or distortion of competition may be horizontal and vertical.
Horizontal agreements shall mean agreements between existing and/or potential undertakings operating at the same level of the production or distribution chain.
Vertical agreements shall mean agreements on conditions of supply, purchase, sale or resale, between existing and/or potential undertakings operating at a different level of the production or distribution chain.
Block Exemptions
Article 11
4
Conditions, procedure and criteria for exemptions by categories of agreements (hereinafter referred to as the “block exemptions”) pursuant to Articles 9 and 10 of this Law shall be specified by a regulation adopted by the Government of Montenegro (hereinafter referred to as the “Government”).
The regulation referred to in paragraph 1 above shall determine, in particular, the following:
1) categories of agreements that may be exempted; 2) restrictions and conditions that the agreements referred in paragraph 1
above may not contain; 3) other conditions that the parties to the agreement must fulfil and with which
the agreements must comply and, in particular, the periods of validity of agreements and exemptions.
The agreements fulfilling the conditions prescribed for block exemption do not require the approval by the authority competent for competition affairs (hereinafter referred to as the “Agency”).
In case of initiating proceedings against a party to the agreement, the burden of proof that the agreement fulfils the applicable block exemption conditions shall lie with the party to the agreement.
Individual exemptions
Article 12
On the request from a party to the agreement for an individual exemption, the Agency shall approve an individual exemption if the agreement fulfils the conditions laid down in Article 9 of this Law.
The burden of proof that the conditions referred to in Article 9 of this Law have been fulfilled shall lie with the party applying for individual exemption.
The content and the manner of submitting the request for individual exemption shall be prescribed by the Ministry.
Agreements of Minor Importance
Article 13
An agreement of minor importance shall mean an agreement between undertakings whose aggregate market share in the relevant market of products and services does not exceed:
5
1) 10% market share, where the agreement is concluded between undertakings operating at the same level of production or trade (horizontal agreements);
2) 15% market share, where the agreement is concluded between undertakings operating at different levels of production or trade (vertical agreements);
3) 10% share on a relevant market for the agreements where it is not clearly defined whether those are horizontal or vertical agreements.
The agreement referred to in paragraph 1 above shall be permitted unless it contains conditions referred to in Article 8 paragraph 1 items 1, 2 and 3 of this Law.
3. Dominant Position
Concept
Article 14
An undertaking has a dominant position in a relevant market if it has no competitors or has significant market power enabling it to restrict or prevent development of effective competition in the market of Montenegro or a part thereof, or if it has a significantly better position in relation to competitors enabling it to undertake business activities to a significant extent independently of its competitors, suppliers, buyers or end users, taking into account in particular the following:
1) market share and market power; 2) level of concentration of the market, market shares and market power of
competitors; 3) market dynamics in the past period; 4) financial power; 5) buyers' power; 6) access to sources of supply and demand; 7) links with other undertakings in the relevant and connected markets; 8) legal or other barriers to entry for other undertakings; 9) the ability of the undertaking to dictate market conditions considering its supply
and demand.
It is presumed that an undertaking has a dominant position in the market of products (goods or services), if its market share in the relevant market exceeds 50%.
It is presumed that two or more undertakings have a dominant position in the market of goods and services if there is no significant competition between them and if their aggregate share in the relevant market exceeds 60% (collective domination).
6
The burden of proof that an undertaking whose share in the relevant market is lower than 50%, or lower than 60% in case of collective domination, can have a dominant position in the market lies with the Agency.
Abuse of a Dominant Position
Article 15
Abuse of a dominant position in the relevant market shall be prohibited.
The abuse of dominant position in the market shall be deemed to be:
1) directly or indirectly imposing unfair purchase or selling prices or other unfair trading conditions;
2) limiting production, markets or technical development to the prejudice of consumers;
3) applying dissimilar conditions to equivalent transactions with other undertakings, thereby placing them at a competitive disadvantage;
4) making the conclusion of contracts subject to acceptance of supplementary obligations which, by their nature or according to commercial usage, have no connection with the subject of such contracts.
4. Concentration of Undertakings
Concept of concentration
Article 16
A concentration of undertakings shall be deemed to be:
1) the merger of two or more independent undertakings or parts thereof in the relevant market; 2) the acquisition, by one or more natural persons already controlling at least one undertaking, or by one or more undertakings, of indirect or direct control of the whole or a part of another undertaking; 3) where two or more independent undertakings establish a new undertaking or acquire joint control of the existing undertaking which operates independently on a lasting basis and performs all the functions of an autonomous undertaking (hereinafter referred to as the “joint venture”).
The control referred to in paragraph 1 items 2 and 3 above shall be deemed to be the possibility of exercising joint influence on the business operations of an undertaking, by any legal or factual means referred to in Article 4 paragraph 3 of this Law.
7
The existence of control referred to in paragraph 2 above shall be appraised by the Agency, taking into consideration relevant legal acts and other evidence but not the intention of interested parties.
Two or more transactions (acquisition of shares or of participating interests) between the same undertakings, pursuant to paragraph 1 item 2 above, implemented in the period of time of less than two years, shall be deemed to constitute one concentration.
Acquisition of Control not Considered to be Concentration
Article 17
Acquisition of control shall not be considered to be concentration of undertakings when: 1) a bank or other financial institution acquires shares or other securities in a certain undertaking on a temporary basis with a view to reselling them, provided that it sells them no later than 12 months from the date of acquisition and that during the period in which it disposes with such securities the ownership right is not used in order to influence undertaking’s business decisions that concern the competitive behaviour of that undertaking or provided that it uses such ownership right only with a view to preparing the sale of those securities or the assets of the undertaking; 2) the control of an undertaking is acquired by a person performing the duty of bankruptcy or liquidation trustee pursuant to the law regulating bankrupcy or liquidation, and 3) a joint venture has as its object the coordination of market activities between two or more undertakings that remain independent, where such joint venture shall be appraised pursuant to Article 9 of this Law.
On the request from the interested bank or other financial institution that demonstrates that the sale of securities was not reasonably possible within the period referred to in paragraph 1 item 1 above, the Agency may extend such period for up to 6 months.
Prohibited concentrations
Article 18
The concentrations creating a new dominant position or strengthening a dominant position of one or more undertakings, either separately or in combination, which may significantly affect prevention, restriction or distortion of effective competition in the relevant market, except if the parties to the concentration demonstrate that the concentration will benefit the consumers and that the effects of such concentration will be more significant than the negative effects of creation or strengthening of a dominant position.
8
It shall be prohibited to implement a concentration without the approval referred to in Article 50 paragraphs 1 and 3 of this Law.
III. AGENCY FOR THE PROTECTION OF COMPETITION
Establishing Agency
Article 19
The Agency shall be established as an independent authority having legal personality and carrying out the tasks laid down in this Law.
The Agency shall, within the limits of its powers:
1) monitor and analyse conditions of competition in the general market as well as in the markets of particular economic sectors; 2) define research methods for competition; 3) approve exemptions from the prohibition of certain agreements and
approve concentrations of undertakings, under prescribed conditions and take decisions in other matters, in accordance with this Law;
4) take measures against undertakings and associations of undertakings for impairment of competition in the market, or take measures with a view to preventing the occurrence of or terminating the infringement and eliminating harmful effects for undertakings and consumers;
5) give opinion on the enforcement of legislation in the field of protection of competition;
6) prepare expert bases for drafting laws and secondary legislation; 7) determine the amount of fee for decision-making in accordance with this
Law, with the consent of the Government; 8) conduct administrative procedure and take decisions in individual
administrative matters; 9) file request for initiating misdemeanour proceedings to the competent
authority and/or issue misdemeanour orders in accordance with the law that regulates misdemeanours;
10) give opinions regarding applicable legislation that affect or may affect competition and inform the public thereof;
11) form expert and advisory bodies as required for the implementation of this Law;
12) cooperate with international and national organisations and institutions in the field of competition;
13) develop activity report for the preceding year and a financial plan for each subsequent year;
14) publish statistical data and keep records of approved and notified concentrations;
15) control the implementation of measures imposed by decisions, and
9
16) carry out other tasks in accordance with this Law.
The Agency shall be obliged to publish its activity report for the preceding year and the annual financial statement including the auditor’s report on its website.
Status of the Agency
Article 20
The Agency shall be accountable for its operation to the Government.
The headquarters of the Agency shall be in Podgorica.
The Agency shall be registered in the Central Registry of Business Entities.
The Agency shall have its statute which shall regulate internal organisation, the powers and scope of work of the Agency, the manner of and procedure for decision-making, adoption and publication of general acts and other issues relevant to the tasks of the Agency laid down in this Law.
The statute of the Agency shall be subject to the Government’s consent.
The statute of the Agency shall be published in the Official Gazette of Montenegro.
Managing the Agency
Article 21
The Agency shall be managed by a Director.
The Director of the Agency shall be appointed by the Government on a proposal from the Ministry for a term of four years.
The Director of the Agency shall have a deputy.
The Deputy Director of the Agency shall be appointed by the Government for a term of four years.
The Director or the Deputy Director of the Agency may be a person who, additionally to general requirements laid down in the law, meets the following requirements:
1) is a Montenegrin national and a resident of Montenegro;
2) holds a university degree, and
3) has at least five years of work experience.
10
The persons referred to in paragraphs 1 and 3 above may not be appointed more than twice consecutively.
The Director or the Deputy Director may not exercise the office of a Member of the Parliament or another public office or perform another activity as a professional or engage in other paid public or private work, with the exception of academic activities and work in scientific institutions.
Powers of the Director
Article 22
The Director of the Agency shall have the power to:
1) act on behalf of and represent the Agency; 2) be responsible for the legality of operation of the Agency; 3) organise and manage operations of the Agency, and 4) adopt acts falling within the competence of the Agency.
The Deputy Director of the Agency shall act as substitute for the Director of the Agency in his absence.
The Deputy Director of the Agency shall also perform other tasks ordered by the Director of the Agency.
Dismissal of Director or Deputy Director
Article 23
The Government shall dismiss the Director and/or the Deputy Director of the Agency:
1) on his personal request; 2) if he was convicted of the offence that makes him improper for performing his
duty; 3) if his acts do not comply with the law, if he discharges his duty unprofessionally
and unconscientiously; 4) if his conduct and work call into question the independence and reputation of the
Agency; 5) if he permanently loses the capacity to discharge his duty, and 6) if he is elected to or commences exercising another office or the activity
incompatible with his duty in the Agency.
11
The rights and obligations of the Agency staff shall be governed by the legislation regulating the status and salaries of civil servants and state employees.
Financial resources
Article 24
The resources necessary for the operation of the Agency shall be provided form:
1) the fees paid to the Agency in accordance with this Law; 2) the budget of Montenegro; 3) donations, and 4) other sources in accordance with the law.
The Agency may not receive donations from the undertakings to which this Law applies.
Fees shall be charged in the proceedings before the Agency.
The fees referred to in paragraph 3 above shall be determined in the tariff of fees to be adopted by the Agency, with the consent of the Government.
The tariff referred to in paragraph 4 above shall be published in the Official Gazette of Montenegro.
Financing of the Agency
Article 25
The Agency shall be financed in accordance with a financial plan to be adopted by the Agency.
The financial plan shall be submitted to the Government for consent at the latest by November 1 of the current year for the following year.
The financial plan shall lay down total income and expenses of the Agency.
Total expenses of the Agency covered by a financial plan may not exceed necessary costs required for the successful enforcement of the law.
Excess of income over expenses of the Agency shall be contributed to the budget of Montenegro.
The annual financial statement of the Agency shall be subject to an annual audit by an independent certified auditor designated in accordance with the law.
The Agency shall be obliged to submit the annual financial statement with auditor’s report referred to in paragraph 6 above to the Government by the end of the second quarter of the current year.
12
The Agency shall be obliged to submit within the time limit referred to in paragraph 7 above to the Government and the Parliament of Montenegro the activity report for the preceding year for adoption.
IV. PROCEEDINGS BEFORE THE AGENCY
1. Conduct of proceedings
Application of the rules of general administrative procedure and misdemeanour proceedings
Article 26
In the proceedings before the Agency, the provisions of the laws regulating general administrative procedure and misdemeanour proceedings shall apply to issues not regulated by this Law.
Parties to the proceedings
Article 27
A party to the proceedings before the Agency shall be:
1) an undertaking which filed a request for issuance of the approval for implementation of a concentration or the request for individual exemption of the agreement from prohibition;
2) an undertaking against whom investigation has been initiated.
The persons submitting initiative for investigation into the impairment of competition, persons providing information, documents, data, professionals and other interested persons, organisations whose analyses are used in the proceedings, including also public bodies and organisations cooperating with the Agency during the proceedings shall not have the status of the party referred to in paragraph 1 above.
Initiating proceedings ex officio Article 28
The Agency shall initiate the procedure for investigation into impairment of competition ex officio and when it reasonably presumes the existence of impairment of competition on the grounds of submitted initiatives, information, documents and other available information.
The Director of the Agency shall adopt conclusion on initiating the proceedings.
13
The proceedings shall be deemed initiated on the date of service on the party of the conclusion on initiating the proceedings.
The conclusion on initiating the proceedings contains:
1) description of the practices or acts that may constitute impairment of competition;
2) reasons and legal basis for initiating the proceedings; 3) invitation to all natural and legal persons to submit to the Agency data,
documents or information that may be relevant for proper and full determination of facts in the proceedings.
The conclusion referred to in paragraph 2 above shall be published in the Official Gazette of Montenegro and on the website of the Agency.
Initiating proceedings upon the party’s request Article 29
The proceedings for the issuance of the approval for implementation of a concentration, as well as the proceedings for individual exemption shall be initiated upon the request of the party.
Summary proceedings Article 30
The Agency may adopt the decision immediately, without conducting investigation, if the party in its request for issuance of the approval for implementation of a concentration supplied facts or submitted evidence on the basis of which it is possible to determine that the notified concentration fulfils all admissibility requirements on the basis of criteria referred to in Article 54 of this Law or if such state of play can be established on the basis of generally known facts or the facts known to the Agency, except if the conditions for investigating concentration ex officio are established or met.
Investigation
Article 31
Necessary evidentiary actions with a view to properly establishing facts shall be taken in the investigation procedure, including in particular taking statements from the parties, witnesses, conducting expert examinations, obtaining data, documents and items, collecting information through inspection and temporarily seizing items.
14
Investigation shall be conducted by the authorised persons of the Agency, designated by the Director of the Agency on a case-by-case basis.
Collecting information through inspection
Article 32
If for the purpose of collecting information in the proceedings before the Agency it is necessary to conduct inspection of business premises, land or vehicles of the party or another participant in the proceedings, the Director of the Agency shall adopt conclusion on conducting inspection.
When conducting inspection referred to in paragraph 1 above, the authorised person of the Agency has the right to:
1) enter and inspect business premises, vehicles, land and other places where the party or another undertaking engages in economic activities or performs other business activities which are likely to infringe this Law; 2) examine business records and other documents; 3) copy or scan business documentation, and if that is not possible for technical reasons, to temporarily seize business documentation for the period necessary to make copies thereof; 4) seal any business premises and business documents during the inspection to the extent necessary for the implementation thereof; 5) take statements from the representative of the party or its employees, as well as the documents on the facts which relate to the subject-matter of inspection and to make a record thereof, and if a written statement is necessary, to set the date by which such statement must be presented, and 6) perform other activities in accordance with the objectives of the investigation.
The person who is not a party to the proceedings shall be obliged to allow inspection referred to in paragraph 1 above if there is a reasonable suspicion that the economic activity or the items necessary for decision making in the proceedings, is performed or are located in its buildings or premises.
Upon the request of the Agency, in the cases of obstructing or non-compliance with the orders of authorised persons in the execution of actions referred to in this Article, the administration body competent for police affairs shall be obliged to provide assistance in the execution of certain actions in the proceedings and in particular in collecting information through inspection and temporarily seizing items in accordance with the law regulating powers and actions of the police.
Official identification card
Article 33
15
The authorised persons of the Agency taking actions within the investigation shall have an official identification card, while other persons shall show special authorisation to conduct inspection in the procedure of gathering evidence.
The official identification card and the authorisation referred to in paragraph 1 above shall be issued by the Director of the Agency.
The form and the content of the official identification card and of special authorisation referred to in paragraph 1 above shall be prescribed by the state administration body competent for public administration affairs.
Privileged Communication
Article 34
The exchange of documents, information, data and other forms of communication between the party against whom the proceedings are conducted and its attorneys who are not employees of the party, to the extent directly relevant to the proceedings conducted before the Agency, shall be permitted (hereinafter referred to as the “privileged communication”).
The communication referred to in paragraph 1 above shall be confidential and may not be used as evidence in the proceedings.
If the abuse of privileged communication is suspected, the Agency may examine its content and/or adopt a conclusion on not recognising communication as privileged regarding its particular forms.
Notice of established facts, circumstances and conclusions in the proceedings Article 35
Before it makes a final decision, the Agency shall be obliged to deliver to all the parties against whom the proceedings have been initiated a written notice of established facts, circumstances and conclusions in the proceedings.
The party against whom the proceedings have been initiated shall have the right to object to the notice referred to in paragraph 1 above, within a period which may not be shorter than 15 days from the day of receiving the notice.
In the objection referred to in paragraph 2 above, the party may propose hearing additional witnesses and presenting supplementary evidence.
Upon the request of the person submitting initiative, the Agency may submit the notice referred to in paragraph 1 above which does not contain protected information, with an instruction advising him of his right to submit his written observation to the Agency within 15 days from the day of receiving the notice.
16
The Agency may submit the notice referred to in paragraph 4 above to a third party at his request, if he demonstrates that his rights or legal interests are determined in the proceedings before the Agency.
Oral hearing Article 36
The Agency shall decide without holding an oral hearing, unless it finds on a reasoned request from the party or at its own discretion during the proceedings that it is necessary to hold an oral hearing.
The proceedings before the Agency in which an oral hearing is held shall be closed to the public for the purpose of protecting official and business secret.
Cooperation with the Agency
Article 37
Public bodies, state administration bodies, local administration bodies, local self-government bodies and other legal persons, exercising public powers, shall be obliged to provide, on the request from the Agency, free of charge, all data necessary in the process of decision-making by the Agency in accordance with this Law, including data which may constitute business secret, as well as other confidential data within a period which may not be shorter than 15 days from the day of submitting the request.
The Agency shall be obliged to handle data referred to in paragraph 1 above in accordance with the legislation regulating data confidentiality, personal data protection and protection of unpublished data.
In case of denying, late or incomplete delivery of data referred to in paragraph 1 above, the Agency may inform the authority supervising operation of the body referred in paragraph 1 above and/or request taking of necessary measures with a view to collecting the requested data.
Protected information Article 38
Upon the request of the person who submitted the initiative for investigating impairment of competition or a third person who submitted and/or made available the requested information in the proceedings, the Agency may impose a measure of protection of the source of information or specific information (hereinafter referred to as the “protected information”), if it assesses that the request of the applicant is justified and more important than the need to inform the public of the subject of such request.
17
The person referred to in paragraph 1 above shall be obliged to demonstrate that it is likely that the damage will arise from disclosing the source of information and/or the content of information the request relates to.
The Agency shall be obliged to ensure the protection of information referred to in paragraph 1 above.
The conclusion on the protection of the source of information and protection of information shall be adopted by the Director of the Agency.
Protected information shall not have the status of information of public importance within the meaning of the law regulating free access to information of public importance.
Request to supply data and documents
Article 39
Upon the request of the Agency, the undertakings and other legal and natural persons shall be obliged to supply, within 15 days from the day of receiving the request, data and documents relevant to establishing the facts in the proceedings conducted in accordance with this Law.
The authorised person of the Agency may, when carrying out inspection in the undertaking’s premises or taking statement from the responsible persons in the legal person, order that the documents and data be supplied within a set period of time.
The person to whom the request was submitted shall not have the right to invoke business secret as a reason for refusing to disclose certain data or to give documents.
Sectoral analyses
Article 40
In cases when the price movements or other circumstances indicate the possibility of prevention, restriction or distortion of competition, the Agency may analyse the state of competition in a particular economic sector or analyse particular categories of agreements in different economic sectors (hereinafter referred to as the “sectoral analyses”).
With a view to carrying out sectoral analyses referred to in paragraph 1 above, the Agency may request the undertakings to submit all necessary data and/or documents and may carry out any necessary research.
The Agency may request the undertakings to supply all agreements, decisions, notices or data with a view to establishing the existence of concerted practice.
The Agency shall post reports on sectoral analyses carried out on its website.
18
Service of process Article 41
In the proceedings against undertakings considered to be connected undertakings in accordance with Article 4 above, service on one undertaking shall be deemed to be service on all connected undertakings.
2. The acts of the Agency
Decision in case of prohibited agreements
Article 42
When the Agency finds that an agreement prevents, restricts or distorts competition in the relevant market within the meaning of Article 8 of this Law, it shall prohibit the enforcement of such agreement by means of decision.
By decision referred to in paragraph 1 above, the Agency shall order the parties to the proceedings to fulfil specific conditions or take specific measures referred to in Article 59 of this Law proportionate to the infringement committed, with a view to eliminating harmful effects and establishing effective competition in the market, as well as the time limits for the performance thereof.
Decision on the abuse of dominant position
Article 43
When the Agency finds the abuse of dominant position referred to in Articles 14 and 15 of this Law, it shall by means of decision:
1) establish dominant position of an undertaking and the practice of an undertaking in the relevant market abusing dominant position and preventing, restricting or distorting market competition, as well as the duration of the abusive practice;
2) prohibit the parties to the proceedings practices and actions abusing dominant position, and
3) order measures referred to in Article 59 of this Law and time limits for their implementation.
Interim Measures
Article 44
19
If the practices or acts which are subject to the proceedings pose a risk of irreparable damage to persons whom such practices and acts directly concern, the Agency may order interim measure to cease such practices or enforcement of such acts and/or obligation to take actions or refrain from actions preventing or eliminating their harmful effects.
Interim measure referred to in paragraph 1 above shall be ordered by the Director of the Agency by conclusion.
Interim measure referred to in paragraph 1 above may last until the decision of the Agency in those proceedings is adopted.
Accepting commitments Article 45
During the proceedings and no later than 30 days from the day of delivering notice to the party referred to in Article 35 of this Law, the party to the proceedings may propose to the Agency measures, conditions and time limits to remove adverse effects of its acts or omissions to act.
If the Agency finds that the proposed measures, conditions and time limits referred to in paragraph 1 above are sufficient to re-establish effective competition in the market, it may, by decision, order implementation of the proposed measures, as well as the conditions and time limits for their implementation.
By decision referred to in paragraph 2 above, the Agency shall also set a time limit by which the party is obliged to submit evidence that the ordered measures and conditions were complied with within time limits set in the decision.
The Agency shall accept the measures, conditions and time limits referred to in paragraph 1 above provided that:
1) the impairment of competition lasted for a short time; 2) the party to the proceedings fully cooperates with the Agency; 3) the proceedings include a large number of parties, and 4) the cost-effectiveness of the proceedings is ensured.
The Agency may not accept measures, conditions and time limits referred to in paragraph 1 above, if the party to the proceedings generated considerable profit by the impairment of competition in question.
The Agency shall be obliged to re-open the proceedings of establishing infringement if it is established through control that the measures referred to in paragraphs 2 and 3 above are not implemented in the manner and within time limits set in the decision referred to in paragraph 2 above or if there has been a material change in any of the
20
circumstances on which the decision was based and/or if the decision was based on incorrect or false information.
3. Exemption proceedings
Assessment of Block Exemption
Article 46
The Agency may, ex officio or upon the request of an interested party, initiate proceedings for exemption from prohibition referred to in Article 11 of this Law.
If it is established in the proceedings referred to in paragraph 1 above that the agreement does not fulfil the conditions referred to in Articles 9 and 11 of this Law, the Agency shall prohibit or restrict the application of block exemption.
Approval of Individual Exemption
Article 47
The Agency shall adopt a decision on the exemption referred to in Article 12 of this Law within 120 days from the day of receipt of complete request.
The Agency shall reexamine the exemption referred to in paragraph 1 above which has been approved, if it establishes that:
1) the decision was based on incomplete or incorrect information; 2) material conditions on the market have changed substantially, and 3) one of the parties to the agreement does not comply with the measures
ordered by the Agency.
Annulment, Revocation or Amendments to Individual Exemption
Article 48
If the Agency finds infringement referred to in Article 47 paragraph 2 of this Law, it shall:
1) revoke or amend the decision granting exemption, if the conditions on the market based on which the exemption was granted have changed substantially, or
2) annul the decision granting exemption, if the exemption is based on incomplete or incorrect data and information, the measures ordered by the Agency are not complied with, or if the exemption is being abused.
21
Obligations and duration of individual exemption
Article 49
The decision granting individual exemption may contain obligations and prohibitions.
An individual exemption shall be granted for a period of up to five years.
The Agency may extend the time period for an individual exemption upon the request of the parties to the agreement which shall be filed no later than four months before the expiration of the period for which the exemption referred to in paragraph 2 above was granted.
Upon the request of the parties to the agreement, an individual exemption may be extended for an additional period of up to five years, provided that the agreement fulfills the conditions referred to in Article 9 of this Law.
The time period referred to in paragraphs 2 and 4 above shall start to run from the day of adoption of the decision by the Agency.
4. Appraisal of Concentrations
Concentrations, information, obligation to notify and calculation of turnover
Article 50
The concentration referred to in Article 16 of this Law shall be implemented only on the basis of the approval which is issued by the Agency upon the request of the undertakings.
The request referred to in paragraph 1 above shall be submitted provided that: 1) the combined aggregate annual turnover of at least two parties to the
concentration achieved in the market of Montenegro exceeds 5 million euros in the preceding financial year; or
2) the combined aggregate annual worldwide turnover of the parties to the concentration achieved in the preceding financial year exceeds 20 million euros, if at least one party to the concentration achieved one million euros in the territory of Montenegro in the same period.
The Agency may, after it learns of the concentration implemented, order the parties to the concentration to submit the request for issuance of the approval for implementation of a concentration if their combined market share in the relevant market of Montenegro exceeds 60%.
22
The burden of proof of the combined market share of the parties to the concentration shall lie with the Agency.
Intra-group turnover of the parties to the concentration shall not be taken into account when calculating the combined aggregate annual turnover referred to in paragraph 2 above.
Calculation of Sum of Income of Banks, Insurance Companies and Other Financial Institutions
Article 51
In the procedure of appraisal of concentrations involving banks, insurance companies and other financial institutions, as parties to concentrations, the sum of income referred to in Article 50 paragraph 2 of this Law, shall be calculated on the basis of the total income from their ordinary business operations in the financial year preceding the year in which the concentration is implemented, as follows:
1) for banks and other financial institutions, the sum of the following items of income shall be used, after deduction of direct taxes related to them:
a) income from interest rates and similar income; b) income from securities which includes:
- income from shares and other variable yield securities;
- income from participating interests in business entities and
- income from shares in affiliated business entities;
c) commissions receivable;
d) net profit on financial operations and
e) other operating income;
2) for insurance companies that perform insurance or re-insurance activities, the total value of gross premiums, after the deduction of taxes and parafiscal contributions charged by reference to the amounts of individual premiums or the total volume of premiums.
Request for issuance of the approval for implementation of a concentration
Article 52
The procedure for issuance of the approval for implementation of a concentration shall be initiated on the basis of the request of the party to the concentration to be submitted to the Agency.
23
The request referred to in paragraph 1 above shall be submitted no later than 15 days from the first of the following actions:
1) conclusion of the agreement or contract; 2) announcement of the public call, or bid or closing of the public bid, or 3) the acquisition of control.
The request referred to in paragraph 1 above may also be submitted when the undertakings demonstrate a serious intention to conclude an agreement, by signing a letter of intent, by announcing the intention to make a bid or in another manner preceding an action referred to in paragraph 1 above.
When the control over the whole or parts of one or more undertakings is acquired by another undertaking, the request shall be submitted by the undertaking acquiring the control, whereas in case of joint venture all undertakings concerned shall submit a joint request.
The undertakings making public bid pursuant to the law regulating takeover of joint stock companies shall be obliged to inform the Agency of the public bid, in case of acquisition of control referred to in Article 4 paragraph 3 of this Law.
The content and the manner of submitting request for issuance of the approval for implementation of a concentration shall be prescribed in more detail by the Ministry.
Publication of the Request for Approval of a Concentration
Article 53
The Agency shall be obliged to publish the information contained in the request for issuance of the approval for implementation of a concentration in the Official Gazette of Montenegro, including but not limited to:
1) the names of the undertakings parties to the concentration; 2) nature and manner of the concentration, and 3) economic sector within which the concentration is implemented.
Criteria for the Appraisal of a Concentration
Article 54
The Agency shall decide on the approval of the concentration by appraising the effects of concentration on prevention, restriction or distortion of effective competition in the
24
market of Montenegro, and in particular on creation or strengthening of a dominant position. The appraisal referred to in paragraph 1 above shall be based on the following criteria:
1) the structure and concentration level of the relevant market; 2) actual and potential competitors; 3) market position of the parties to the concentration and their economic and
financial power; 4) alternatives available to suppliers and users; 5) legal and other barriers to entry into the relevant market; 6) level of internal and international competitiveness of the parties to the
concentration; 7) supply and demand trends for the relevant goods and/or services; 8) trends of technical and economic development and 9) the interests of consumers.
In addition to the request for issuance of the approval for implementation of a concentration, the parties to the concentration shall submit to the Agency, as a part of their notices, the documentation relevant to the determination of the facts referred to in paragraphs 1 and 2 above.
Initiation of proceedings concerning the appraisal of a concentration
Article 55
The proceedings for the appraisal of a concentration shall commence on the date of receipt of complete request for issuance of the approval for implementation of a concentration.
The provisions of Article 28 paragraphs 2, 3 and 4 and Articles 29 to 41 of this Law shall apply in the procedure for appraisal of a concentration.
Deciding upon the request for issuance of the approval for implementation of a concentration
Article 56
In the proceedings upon the request for issuance of the approval for implementation of a concentration, the Agency shall:
1) reject the request for approval of concentration if the conditions referred to in Article 50 of this Law are not fulfilled;
2) discontinue the proceedings if the applicant withdraws the request;
25
3) approve concentration if the appraisal of the effects based on criteria referred to in Article 54 of this Law determines that such concentration does not prevent, restrict or distort effective competition to a significant extent primarily by creating or strengthening a dominant position in the market.
4) approve concentration while ordering some supplementary measures, conditions and obligations which must be complied with by the parties to the concentration prior to or following the implementation of the concentration;
5) reject the request if the appraisal of the effects based on criteria referred to in Article 54 of this Law determines that such concentration would significantly impede effective market competition in the relevant market and particularly by creating a new dominant position or strengthening an existing dominant position.
The parties to the concentration shall be obliged to suspend the implementation of concentration until the Agency adopts the decision approving the intended concentration or until the expiration of time limits referred to in Article 62 paragraph 3 of this Law.
By way of exception from paragraph 2 above, the parties to a concentration may continue implementation of public sale in accordance with the law, provided that the undertaking taking over or acquiring control does not exercise its voting rights following the subscription of the shares or participating interests or does so only to maintain the value of the company taken over until the Agency issues the decision.
Upon a reasoned proposal of the acquirer for the purpose of protection of its rights or the assets of the company taken over referred to in paragraph 3 above, the Agency may decide on the request for issuance of the approval for implementation of a concentration in an urgent procedure.
The Agency shall annul the decision approving concentration if the decision was taken on the basis of incorrect or false information and facts.
Conditional approval of concentration
Article 57
If the Agency assesses that the implementation of a concentration would prevent, restrict or distort competition, it shall inform the applicant who submitted the request for issuance of the approval for implementation of a concentration of important facts, circumstances and conclusions on which the decision will be based so that the applicant can submit its observations.
In its observations referred to in paragraph 1 above, the applicant may propose measures it will implement pursuant to Article 56 paragraph 1 item 4 of this Law in order not to prevent, restrict or distort competition by the implementation of concentration.
26
If the Agency establishes that the proposed measures do not prevent, restrict or distort competition, it shall adopt the decision approving concentration and order implementation of measures and time limits for the implementation thereof, as well as the manner of control of the implementation of measures.
The Agency shall revoke the decision conditionally approving concentration if the parties to the concentration do not implement measures referred to in paragraph 3 above.
Measures for eliminating the effects of prohibited concentration
Article 58
In case of implementation of concentration without the approval of the Agency referred to in Article 50 paragraph 1 of this Law or a concentration implemented in contravention of the approval of the Agency referred to in Article 57 paragraph 3 of this Law, the Agency may by means of decision adopt necessary measures and set the time limits for the implementation of such measures.
By decision referred to in paragraph 1 above, in accordance with Article 59 of this Law, the Agency may, in particular:
1) order the disposal of acquired shares or participating interests in a company; 2) prohibit or limit the exercise of voting rights in respect of the shares or participating interests in business entities by the parties to the concentration, and order to end the control of a joint venture or other forms of acquisition of control referred to in Article 16 of this Law, which lead to prohibited concentration.
Behavioural and structural remedies
Article 59
By the decision establishing the impairment of competition the Agency may impose measures for removing the established impairment of competition or for preventing occurrence thereof or similar infringement and undertaking particular action or prohibition to undertake particular action (behavioural remedies).
The remedies referred to in paragraph 1 above must be proportionate to the gravity of the infringement committed and directly related to the acts or practices that caused the infringement.
If the existence of impairment of competition and a substantial risk of repeating the same or similar infringement as direct consequence of the structure of the undertaking has been established, the Agency may impose a remedy aimed at changing the
27
structure of the undertaking with a view to removing such risk (structural remedies), or restoring the structure which existed before the occurrence of established infringement.
Structural remedy shall only be imposed if it is not possible to impose equally or similarly effective behavioural remedy or if imposing behavioural remedy would be more burdensome for the undertaking than the specific structural remedy, or if a previously imposed behavioural remedy in respect of the same infringement was not fully implemented.
The structural remedies referred to in paragraph 3 above, may be measures of selling (transfer or disposal) the existing company, a part thereof or a group of companies to other persons who are not connected to the undertaking whom these measures concern; termination of the agreement on joint venture and establishment of a company; terminating personal connection (management bodies and decision-making bodies in a company) as well as other measures in accordance with the law.
5. Procedural fines
Periodic Fines Article 60
The Agency shall impose on an undertaking which did not comply with the obligations ordered by conclusion a periodic fine in the amount from EUR 500 to EUR 5,000 for each day of non-compliance with the imposed obligations, and up to 3% of aggregate turnover achieved in the financial year preceding the year in which the proceedings have been initiated, if:
1) the undertaking fails to comply with the request of the Agency to supply or communicate required data or if it supplies or communicates incorrect, incomplete or false information referred to in Articles 39, 40 and 63 of this Law;
2) the undertaking fails to comply with an interim measure referred to in Article 44 of this Law;
3) the undertaking designates data or documentation as privileged communication in contravention of Article 34 of this Law;
4) the authorised persons or employees obstruct or otherwise prevent the authorised persons of the Agency to undertake actions referred to in Article 32 of this Law, and in particular with a view to concealing or destroying documents; The amount of periodic fine and the time limit for payment shall be determined by the Agency by conclusion.
The time limit for starting to pay periodic fine may not be longer than 15 days from the day of receipt of conclusion determining periodic fine.
6. Decisions of the Agency
28
Publication of decision of the Agency
Article 61
The operative part of the decision referred to in Articles 42, 43, 56 paragraph 1 item 5 and Article 58 of this Law shall be published in the Official Gazette of Montenegro and on the website of the Agency.
Time limits for adopting decisions
Article 62 The Agency shall adopt decisions referred to in Articles 42 and 43 of this Law within 24 months from the day of service of the conclusion on initiating proceedings.
The time limit referred to in paragraph 1 above may be extended for a maximum additional 24 months if the decision has not been adopted for justified reasons within the time limit referred to in paragraph 1 above.
The Agency shall decide upon the request referred to in:
1) Article 56 paragraph 1 item 1 of this Law, within 25 working days from the day of submitting the request;
2) Article 56 paragraph 1 item 2 of this Law, within 25 working days from the day of withdrawing the request;
3) Article 56 paragraph 1 item 3 of this Law, within 105 working days from the day of submitting complete request;
4) Article 56 paragraph 1 item 4 of this Law, within 125 working days from the day of submitting complete request;
5) Article 56 paragraph 1 item 5 of this Law, within 130 working days from the day of submitting complete request.
If the Agency fails to adopt decision within the time limit referred to in paragraphs 1 and 2 above, the proceedings shall be discontinued.
If the Agency fails to adopt decision within the time limits referred to in paragraph 3 above, the request for issuance of the approval for implementation of a concentration shall be deemed granted.
Control of the enforcement of decision
Article 63
29
The Agency may request the undertaking to submit a report on the compliance with obligations, measures, conditions and time limits ordered by a decision based on this Law.
V. LEGAL PROTECTION Complaint in the administrative dispute
Article 64
Administrative dispute may be instituted against decisions and conclusions adopted by the Agency in proceedings conducted pursuant to this Law.
Compensation for Damage
Article 65
The compensation for damage caused by the acts and practices constituting impairment of competition established by decision of the Agency in accordance with this Law shall be exercised in a civil suit before competent court.
VI.SUPERVISION
Article 66
The supervision of the enforcement of this Law and regulations adopted on the basis of this Law shall be carried out by the Ministry.
VII. PENAL PROVISIONS
Misdemeanours
Article 67
A fine in the amount from 1% to 10% of aggregate annual turnover in the financial year preceding the year in which a misdemeanour was committed shall be imposed on an undertaking if the undertaking:
1) negotiates the conclusion of, concludes or enforces an agreement preventing, restricting or distorting competition (Article 8 paragraph 1);
2) engages in the practice of abuse of a dominant position (Article 15);
3) implements prohibited concentration (Article 18);
30
4) does not suspend implementation of concentration until the Agency adopts decision approving intended concentration (Article 56 paragraph 2);
5) does not comply, fully or partially, with the measures, conditions and time limits imposed by decision (Articles 57, 58 and 59).
A fine in the amount from 1 000 euros to 4 000 euros shall also be imposed on the responsible person in an undertaking, as well as on the responsible person in a public body, state administration body, local administration body and local self-government body, if such body acts as an undertaking, for misdemeanours referred to in paragraph 1 above.
Article 68
A fine in the amount from 4 000 euros to 40 000 euros shall be imposed on an undertaking for misdemeanour if the undertaking fails to submit the request for issuance of the approval for implementation of a concentration within the period specified in Article 52 of this Law.
A fine in the amount from 1 000 euros to 4 000 euros shall also be imposed on the responsible person in an undertaking for misdemeanour referred to in paragraph 1 above.
Special powers of the Agency
Article 69
Against a party to the agreement referred to in Article 8 of this Law who in the proceedings conducted before the Agency enables finalisation of the proceedings and adoption of the decision regarding infringement referred to in Article 8 of this Law, the Agency may decide not to submit the request for initiating misdemeanour proceedings or withdraw the request already submitted or propose to the court during the proceedings more lenient punishment of the party to the agreement referred to in Article 8 of this Law, if the party to the agreement:
1) is the first to report to the Agency the existence of the agreement and submits valid evidence;
2) submits evidence of the existence of the agreement referred to in Article 8 of this Law to the Agency which at that moment had some knowledge thereof but did not have sufficient evidence;
3) reports existence of another prohibited agreement it is a party to or has immediate knowledge of, of which it has supplied evidence.
The provisions of paragraph 1 above shall not apply to a party to the agreement who initiated or organised conclusion or enforcement of the agreement referred to in Article 8 of this Law.
31
The Agency may, applying analogously the law regulating misdemeanour proceedings, propose to the party to the agreement referred to in Article 8 of this Law to conclude the agreement on admission of guilt.
Limitation period for initiating misdemeanour proceedings
Article 70
The proceedings for establishing impairment of competition referred to in Articles 67 and 68 of this Law may not be initiated if two years elapse from the day when the misdemeanour was committed.
Prosecution shall become barred by lapse of time in any case when four years elapse from the day when the misdemeanour was committed.
VIII. TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS
Time limit for appointing the Director of the Agency
Article 71
The Government shall appoint the Director of the Agency within 90 days from the day of entry of this Law into force.
Until the Director of the Agency is appointed, the duties of the Director shall be discharged by the Director of the Administration for Protection of Competition.
Dissolution of the Administration for Protection of Competition
Article 72
Until the Agency is registered in the Central Registry of Business Entities, the tasks of protection of competition shall be carried out by the Administration for Protection of Competition.
The Administration for Protection of Competition shall be dissolved on the day of registration of the Agency in the Central Registry of Business Entities.
On the day of its registration in the Central Registry of Business Entities the Agency shall take over fixed assets, existing documentation and staff of the Administration for Protection of Competition.
Proceedings in progress
Article 73
32
33
The proceedings initiated before the entry into force of this Law shall be finalised in accordance with the law pursuant to which they were initiated.
Secondary legislation
Article 74
Secondary legislation implementing this Law shall be adopted within six months from the day of entry into force of this Law.
Until the entry into force of the secondary legislation referred to in paragraph 1 above, secondary legislation adopted on the basis of the Law on Protection of Competition (Official Gazette of the Republic of Montenegro 69/05 and 37/07) shall apply, with the exception of the Rulebook on the content of notification of the agreement and the manner of record keeping (Official Gazette of the Republic of Montenegro 36/06), Rulebook on the form and content of application for registration of approved concentrations and the form and manner of keeping the register (Official Gazette of the Republic of Montenegro 36/06) and the Rulebook on the form and content of the request for initiating proceedings (Official Gazette of the Republic of Montenegro 36/06) which shall be repealed on the day of entry into force of this Law.
Repeal
Article 75
The Law on Protection of Competition (Official Gazette of the Republic of Montenegro 69/05 and 37/07) shall be repealed on the day of entry into force of this Law.
Article 28 item 4, Article 32 and Article 51 item 7 indent 2 of the Decree on Organisation and Operation of State Administration (Official Gazette of Montenegro 5/12) shall be repealed on the day of registration of the Agency in the Central Registry of Business Entities.
Entry into force
Article 76
This Law shall enter into force on the sixtieth day following that of its publication in the Official Gazette of Montenegro.
Na osnovu člana 95 tačka 3 Ustava Crne Gore donosim
Ukaz o proglašenju Zakona o zaštiti konkurencije
Proglašavam Zakon o zaštiti konkurencije, koji je donijela Skupština Crne Gore 24. saziva, na osmoj sjednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2012. godini, dana 26. jula 2012. godine.
Broj: 01-989/2 Podgorica, 30. jula 2012. godine
Predsjednik Crne Gore, Filip Vujanović, s.r.
Na osnovu člana 82 stav 1 tačka 2 i člana 91 stav 2 Ustava Crne Gore, Skupština Crne Gore 24. saziva, na osmoj sjednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2012. godini, dana 26. jula 2012. godine, donijela je
Zakon o zaštiti konkurencije Zakon je objavljen u "Službenom listu CG", br.
44/2012 od 9.8.2012. godine.
I. OSNOVNE ODREDBE Predmet
Član 1
Ovim zakonom uređuje se zaštita konkurencije na tržištu Crne Gore i druga pitanja od značaja za zaštitu konkurencije.
Teritorijalna primjena
Član 2
Ovaj zakon primjenjuje se na akte i radnje učinjene na teritoriji Crne Gore, odnosno na akte i radnje koji su nastali kao posljedica akata ili radnji učinjenih van njene teritorije koji imaju za cilj ili posljedicu narušavanje konkurencije na teritoriji Crne Gore.
Personalna primjena
Član 3
Ovaj zakon primjenjuje se na pravna i fizička lica koja obavljaju privrednu djelatnost i učestvuju u proizvodnji i prometu roba, odnosno usluga na teritoriji Crne Gore (u daljem tekstu: učesnici na tržištu), i to:
1) privredna društva i druge oblike obavljanja privredne djelatnosti, nezavisno od sjedišta i fizička lica, nezavisno od državljanstva i prebivališta;
2) druge subjekte koji neposredno ili posredno, stalno, povremeno ili jednokratno obavljaju privrednu djelatnost i učestvuju u prometu roba, odnosno usluga, nezavisno od državljanstva, sjedišta ili prebivališta (sindikati, poslovna udruženja, sportske organizacije, ustanove, zadruge, nosioci prava intelektualne svojine i dr.);
3) državne organe, organe državne uprave, organe lokalne uprave i lokalne samouprave kada, neposredno ili posredno, obavljaju privrednu djelatnost i učestvuju u prometu roba, odnosno usluga.
Povezani učesnici
Član 4
Ovaj zakon primjenjuje se na povezane učesnike na tržištu. Povezanim učesnicima na tržištu, u smislu ovog zakona, smatraju se dva ili više
učesnika koji su povezani na način da jedan učesnik kontroliše drugog ili više učesnika.
Kontrola iz stava 2 ovog člana postoji u slučaju kada jedan učesnik na tržištu u drugom učesniku na tržištu ima:
1) više od polovine akcija ili udjela, ili 2) više od polovine glasačkih prava, ili 3) pravo na izbor većine članova organa upravljanja ili lica koja su ovlašćena za
zastupanje u skladu sa zakonom, ili 4) odlučujući uticaj na upravljanje i vođenje poslova privrednog društva. Povezani učesnici na tržištu, u smislu ovog zakona, smatraju se jednim učesnikom
na tržištu.
Djelatnost od javnog interesa
Član 5
Ovaj zakon primjenjuje se i na učesnike na tržištu koji obavljaju djelatnosti od javnog interesa, odnosno kojima je aktom nadležnog državnog organa dato pravo obavljanja određene djelatnosti, osim ukoliko bi se primjenom ovog zakona u značajnoj mjeri spriječilo obavljanje tih djelatnosti.
Teret dokazivanja da primjena ovog zakona može u značajnoj mjeri da spriječi obavljanje djelatnosti iz stava 1 ovog člana je na učesniku na tržištu koji obavlja tu djelatnost.
Relevantno tržište
Član 6
Relevantno tržište, u smislu ovog zakona, je tržište koje obuhvata relevantno tržište proizvoda na relevantnom geografskom tržištu.
Relevantno tržište proizvoda čine robe, odnosno usluge koje su zbog karakteristika tih roba i usluga, cijena i uobičajene upotrebe zamjenjive.
Relevantno geografsko tržište predstavlja područje na kojem učesnici na tržištu učestvuju u ponudi i tražnji pod istim ili sličnim uslovima konkurencije, a koji se bitno razlikuju od uslova konkurencije na susjednim područjima.
Postojanje, stepen i intenzitet konkurencije roba i usluga ocjenjuje se u odnosu na određeno relevantno tržište.
Kriterijume i način utvrđivanja relevantnog tržišta propisuje organ državne uprave nadležan za poslove ekonomije ( u daljem tekstu: Ministarstvo).
II. POVREDE KONKURENCIJE NA TRŽIŠTU 1. Povrede
Akti ili radnje
Član 7
Akti ili radnje kojima se vrši povreda konkurencije na tržištu, u smislu ovog zakona, su:
1) sporazumi kojima se sprječava, ograničava ili narušava konkurencija; 2) zloupotreba dominantnog položaja; 3) koncentracije kojima se sprječava, ograničava ili narušava konkurencija ili
slobodan razvoj otvorene tržišne ekonomije, a naročito stvaranje, odnosno jačanje dominantnog položaja na tržištu.
Povreda konkurencije iz stava 1 tač. 2 i 3 ovog člana utvrđuje se za konkretan slučaj, na osnovu stepena i dinamike promjena u strukturi relevantnog tržišta, ograničenja i mogućnosti ravnopravnog pristupa tržištu novih konkurenata, promjena kojima se ograničava mogućnost snabdijevanja tržišta na osnovu stepena pogodnosti za potrošače i drugih okolnosti kojima se utiče na povredu konkurencije.
2. Sporazumi
Sporazumi koji sprječavaju, ograničavaju ili narušavaju konkurenciju
Član 8
Zabranjeni su i ništavi akti koji za cilj ili posljedicu imaju ili mogu imati sprječavanje, ograničavanje ili narušavanje konkurencije na relevantnom tržištu, i to pisani ili usmeni dogovori, sporazumi, ugovori, pojedine odredbe ugovora, izričiti ili prećutni dogovori, usaglašena praksa, kao i odluke udruženja učesnika na tržištu (u daljem tekstu: sporazumi), kojima se:
1) direktno ili indirektno određuju kupovne ili prodajne cijene ili drugi uslovi trgovine;
2) ograničava ili kontroliše proizvodnja, tržište, tehnički razvoj ili investicije; 3) vrši podjela tržišta ili izvora nabavke; 4) primjenjuju različiti uslovi na poslove iste vrste sa različitim učesnicima na
istom tržištu kojima se dovode u konkurentno nepovoljniji položaj; 5) uslovljava zaključenje sporazuma prihvatanjem dodatnih obaveza druge
ugovorne strane, koje po svojoj prirodi ili poslovnoj svrsi nijesu u vezi sa predmetom sporazuma;
6) utvrđuje obaveza primjene određene cijene u daljoj prodaji ili na drugi način osigurava primjena preporučene preprodajne cijene.
Usaglašenom praksom iz stava 1 ovog člana smatra se saradnja između učesnika na tržištu bez zaključenja formalnog ili neformalnog sporazuma, koja ima za cilj usaglašavanje poslovnih aktivnosti konkurenata na relevatnom tržištu, a koja se može ostvariti neposrednim ili posrednim kontaktom između učesnika na tržištu i koja nije posljedica redovne ekonomske aktivnosti i nezavisnog poslovanja učesnika na tržištu.
Uslovi za izuzimanje od zabrane
Član 9
Sporazumi iz člana 8 ovog zakona mogu biti izuzeti od zabrane ako doprinose unaprjeđenju proizvodnje ili distribucije roba ili usluga, odnosno unaprjeđenju tehničkog ili privrednog razvoja, istovremeno omogućavajući potrošačima srazmjernu korist koja iz njih proističe na relevantnom tržištu pod uslovom da:
- nameću samo ograničenja koja su neophodna za ostvarivanje ciljeva sporazuma; - ne omogućavaju učesnicima isključivanje konkurencije na relevantnom tržištu ili
njegovom značajnom dijelu.
Horizontalni i vertikalni sporazumi
Član 10
Sporazumi koji imaju za cilj ili posljedicu sprječavanje, ograničavanje ili narušavanje konkurencije mogu biti horizontalni i vertikalni.
Horizontalni sporazumi su sporazumi između postojećih i/ili potencijalnih učesnika na tržištu koji posluju na istom nivou proizvodnog lanca ili lanca isporuke.
Vertikalni sporazumi su sporazumi o uslovima nabavke, kupovine, prodaje ili preprodaje između postojećih i/ili potencijalnih učesnika na tržištu koji posluju na različitom nivou proizvodnog lanca ili lanca isporuke.
Grupna izuzeća
Član 11
Uslovi, postupak i kriterijumi izuzeća po vrstama sporazuma (u daljem tekstu: grupna izuzeća), u skladu sa čl. 9 i 10 ovog zakona, utvrđuju se propisom Vlade Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada).
Propisom iz stava 1 ovog člana određuju se naročito:
1) vrste sporazuma koji mogu biti izuzeti; 2) ograničenja i uslovi koje sporazumi iz stava 1 ovog člana ne smiju sadržati; 3) drugi uslovi koje ugovorne strane moraju ispuniti i sa kojima sporazumi moraju
biti usaglašeni, a naročito vrijeme važenja sporazuma i izuzeća. Za sporazume koji ispunjavaju uslove propisane za grupno izuzeće nije potrebno
odobrenje organa nadležnog za poslove konkurencije (u daljem tekstu: Agencija). U slučaju pokretanja postupka protiv učesnika u sporazumu, teret dokazivanja da
sporazum ispunjava propisane uslove grupnog izuzeća je na učesniku sporazuma.
Pojedinačna izuzeća
Član 12
Na zahtjev učesnika sporazuma za pojedinačno izuzeće, Agencija odobrava pojedinačno izuzeće, ako sporazum ispunjava uslove utvrđene članom 9 ovog zakona.
Teret dokazivanja ispunjenosti uslova iz člana 9 ovog zakona je na podnosiocu zahtjeva za pojedinačno izuzeće.
Sadržaj i način podnošenja zahtjeva za pojedinačno izuzeće propisuje Ministarstvo.
Sporazumi male vrijednosti
Član 13
Sporazum male vrijednosti je sporazum između učesnika na tržištu čiji ukupni tržišni udio na relevantnom tržištu proizvoda i usluga nije veći od:
1) 10% tržišnog udjela, kada se sporazum zaključuje između učesnika na tržištu koji posluju na istom nivou proizvodnje ili trgovine (horizontalni sporazumi);
2) 15% tržišnog udjela, kada se sporazum zaključuje između učesnika na tržištu koji posluju na različitim nivoima proizvodnje ili trgovine (vertikalni sporazumi);
3) 10% udjela na relevantnom tržištu za sporazume u kojima nije jasno definisano da li su horizontalni ili vertikalni.
Sporazum iz stava 1 ovog člana je dozvoljen, osim ako sadrži uslove iz člana 8 stav 1 tač. 1, 2 i 3 ovog zakona.
3. Dominantan položaj
Pojam
Član 14
Dominantan položaj na relevantnom tržištu ima učesnik koji nema konkurenciju ili ima značajnu tržišnu snagu koja mu omogućava da ograniči ili spriječi razvoj efikasne konkurencije na tržištu Crne Gore ili njenom dijelu, odnosno koji ima značajno bolji položaj u odnosu na konkurente koji mu omogućava da u značajnoj mjeri preduzima poslovne aktivnosti nezavisno od svojih konkurenata, snabdjevača, kupaca ili krajnjih korisnika, naročito uzimajući u obzir:
1) tržišni udio i tržišnu snagu;
2) stepen koncentrisanosti tržišta, tržišne udjele i tržišnu snagu konkurenata; 3) dinamičnost tržišta u proteklom periodu; 4) finansijsku snagu; 5) snagu kupaca; 6) pristup izvorima ponude i potražnje; 7) veze sa drugim učesnicima na relevantnom i povezanim tržištima; 8) pravne ili druge barijere za ulazak drugih učesnika na tržište; 9) sposobnost učesnika na tržištu da diktira tržišne uslove s obzirom na njegovu
ponudu i potražnju. Pretpostavlja se da učesnik na tržištu ima dominantan položaj na tržištu proizvoda
(roba ili usluga) ako je njegov udio na relevantnom tržištu veći od 50%. Pretpostavlja se da dva ili više učesnika na tržištu imaju dominantan položaj na
tržištu roba i usluga ako između njih ne postoji značajna konkurencija i ako je njihov ukupni udio na relevantnom tržištu veći od 60% (kolektivna dominacija).
Teret dokazivanja da dominantan položaj na tržištu može imati i učesnik čiji je udio na relevantnom tržištu niži od 50%, odnosno niži od 60% u slučaju kolektivne dominacije je na Agenciji.
Zloupotreba dominantnog položaja
Član 15
Zloupotreba dominantnog položaja na relevantnom tržištu zabranjena je. Zloupotrebom dominantnog položaja na tržištu smatra se: 1) neposredno ili posredno nametanje neopravdanih kupovnih ili prodajnih cijena
ili drugih neopravdanih uslova poslovanja; 2) ograničavanje proizvodnje, tržišta ili tehničkog razvoja na štetu potrošača; 3) primjena različitih uslova na poslove iste vrste sa drugim učesnicima na tržištu,
čime se oni stavljaju u konkurentno nepovoljniji položaj; 4) uslovljavanje zaključenja sporazuma uz prihvatanje dodatnih obaveza koje, po
svojoj prirodi ili poslovnoj svrsi, nijesu u vezi sa predmetom takvih sporazuma.
4. Koncentracija učesnika na tržištu
Pojam koncentracije
Član 16
Koncentracijom učesnika na tržištu smatra se: 1) spajanje dva ili više nezavisnih učesnika na relevatnom tržištu ili njihovih
djelova; 2) kada jedno ili više fizičkih lica koja već kontrolišu najmanje jednog učesnika na
tržištu ili jedan ili više učesnika na tržištu steknu posrednu ili neposrednu kontrolu nad drugim učesnikom na tržištu ili njegovim dijelom;
3) kada dva ili više nezavisnih učesnika na tržištu osnivaju novog učesnika na tržištu ili kada stiču zajedničku kontrolu nad postojećim učesnikom na tržištu koji
samostalno posluje na dugoročnoj osnovi i ima sve funkcije nezavisnog učesnika na tržištu (u daljem tekstu: zajedničko ulaganje).
Kontrolom iz stava 1 tač. 2 i 3 ovog člana smatra se mogućnost zajedničkog uticaja na poslovanje učesnika na tržištu, zasnovanog na pravnom ili činjeničnom stanju iz člana 4 stav 3 ovog zakona.
Postojanje kontrole iz stava 2 ovog člana Agencija procjenjuje na osnovu odgovarajućih pravnih akata i drugih dokaza, ali ne i namjera zainteresovanih strana.
Dvije ili više transakcija (sticanje akcija ili udjela) između istih učesnika na tržištu, u skladu sa stavom 1 tačka 2 ovog člana, izvršenih u vremenskom periodu kraćem od dvije godine smatraće se kao jedna koncentracija.
Sticanje kontrole koja se ne smatra koncentracijom
Član 17
Sticanje kontrole ne smatra se koncentracijom učesnika na tržištu kada: 1) banka ili druga finansijska institucija radi dalje prodaje privremeno stekne akcije
ili druge hartije od vrijednosti određenog učesnika i pod uslovom da ih proda najkasnije u roku od 12 mjeseci od dana sticanja i ako u periodu u kojem raspolaže tim hartijama od vrijednosti pravo svojine nije iskorišćeno za uticaj na poslovne odluke učesnika koje se odnose na njegovo ponašanje prema konkurentima ili je iskorišćeno isključivo sa namjerom da se pripremi prodaja tih hartija od vrijednosti ili imovine učesnika na tržištu;
2) dođe do sticanja kontrole nad učesnikom na tržištu od lica koje obavlja funkciju stečajnog ili likvidacionog upravnika u skladu sa zakonom kojim se uređuje stečaj ili likvidacija;
3) zajedničko ulaganje za cilj ima koordinaciju tržišnih aktivnosti između dva ili više učesnika koji zadržavaju svoju nezavisnost, pri čemu će takvo zajedničko ulaganje biti procjenjivano u skladu sa članom 9 ovog zakona.
Na zahtjev zainteresovane banke ili druge finansijske institucije koja dokaže da prodaja hartija od vrijednosti nije razumno bila moguća u roku iz stava 1 tačka 1 ovog člana, Agencija taj rok može produžiti do šest mjeseci.
Zabranjene koncentracije
Član 18
Zabranjene su koncentracije kojima se stvara novi ili jača dominantan položaj jednog ili više učesnika, pojedinačno ili zajednički, koji može značajno uticati na sprječavanje, ograničavanje ili narušavanje efikasne konkurencije na relevantnom tržištu, osim u slučaju ako učesnici koncentracije dokažu da će koncentracija biti u korist potrošača i da će efekti te koncentracije biti značajniji od negativnih efekata stvaranja ili jačanja dominantnog položaja.
Zabranjeno je sprovođenje koncentracije bez odobrenja iz člana 50 st. 1 i 3 ovog zakona.
III. AGENCIJA ZA ZAŠTITU KONKURENCIJE Osnivanje Agencije
Član 19
Agencija se osniva kao nezavisan organ sa svojstvom pravnog lica koji vrši poslove utvrđene ovim zakonom.
Agencija u okviru svojih nadležnosti: 1) prati i analizira uslove konkurencije na tržištu i tržištima pojedinih privrednih
sektora; 2) utvrđuje metode istraživanja konkurencije; 3) odobrava izuzeća od zabrane pojedinih sporazuma i odobrava koncentracije
učesnika, pod propisanim uslovima i rješava u drugim pitanjima, u skladu sa ovim zakonom;
4) preduzima mjere prema učesnicima i udruženjima učesnika za učinjene povrede konkurencije na tržištu ili preduzima mjere radi sprječavanja nastanka ili prestanka povrede i otklanjanja štetnih posljedica po učesnike i potrošače;
5) daje mišljenje o primjeni propisa u oblasti zaštite konkurencije; 6) priprema stručne osnove za izradu zakona i podzakonskih akata; 7) utvrđuje visinu naknade za odlučivanje u skladu sa ovim zakonom, uz saglasnost
Vlade; 8) vodi upravni postupak i rješava u pojedinačnim upravnim stvarima; 9) podnosi zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka nadležnom organu i/ili
izdaje prekršajne naloge u skladu sa zakonom kojim se uređuju prekršaji; 10) daje mišljenja u vezi sa važećim propisima, koji utiču ili mogu uticati na
konkurenciju i o tome obavještava javnost; 11) formira ekspertska i savjetodavna tijela za potrebe sprovođenja ovog zakona; 12) sarađuje sa međunarodnim i nacionalnim organizacijama i institucijama u
oblasti konkurencije; 13) priprema izvještaj o radu za prethodnu godinu i finansijski plan za svaku
narednu godinu; 14) objavljuje statističke podatke i vodi evidenciju o odobrenim i prijavljenim
koncentracijama; 15) kontroliše sprovođenje mjera naloženih rješenjem; 16) obavlja i druge poslove u skladu sa ovim zakonom. Agencija je dužna da izvještaj o radu za prethodnu godinu i završni račun sa
izvještajem revizora objavi na svojoj internet stranici.
Položaj Agencije
Član 20
Agencija za svoj rad odgovara Vladi. Sjedište Agencije je u Podgorici. Agencija se upisuje u Centralni registar privrednih subjekata.
Agencija ima statut kojim se uređuje unutrašnja organizacija, nadležnosti i djelokrug poslova Agencije, način i postupak odlučivanja, donošenje i objavljivanje opštih akata i druga pitanja koja su od značaja za poslove Agencije utvrđene ovim zakonom.
Na statut Agencije saglasnost daje Vlada. Statut Agencije objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore".
Rukovođenje Agencijom
Član 21
Agencijom rukovodi direktor. Direktora Agencije, na predlog Ministarstva, imenuje Vlada na period od četiri
godine. Direktor Agencije ima zamjenika. Zamjenika direktora Agencije postavlja Vlada na period od četiri godine. Direktor, odnosno zamjenik direktora Agencije može biti lice koje, pored opštih
uslova utvrđenih zakonom, ispunjava i sledeće uslove: 1) je crnogorski državljanin sa prebivalištem u Crnoj Gori; 2) ima visoku školsku spremu; 3) ima najmanje pet godina radnog iskustva. Lica iz st. 1 i 3 ovog člana ne mogu biti imenovana, odnosno postavljena više od
dva puta uzastopno. Direktor, odnosno zamjenik direktora ne mogu obavljati poslaničku i drugu javnu
funkciju ili profesionalno obavljati drugu djelatnost, odnosno ne mogu da se bave drugim javnim ili privatnim poslom uz naknadu, osim akademskih aktivnosti i rada u naučnim institucijama.
Ovlašćenja direktora
Član 22
Direktor Agencije je ovlašćen da: 1) zastupa i predstavlja Agenciju; 2) odgovara za zakonitost rada Agencije; 3) organizuje i rukovodi poslovanjem Agencije; 4) donosi akte iz nadležnosti Agencije. Direktora Agencije u odsustvu zamjenjuje zamjenik direktora Agencije. Zamjenik direktora Agencije vrši i druge poslove po nalogu direktora Agencije.
Razrješenje direktora ili zamjenika direktora
Član 23
Vlada će razriješiti direktora, odnosno zamjenika direktora Agencije: 1) na lični zahtjev; 2) ako je osuđen za djelo koje ga čini nedostojnim za vršenje dužnosti;
3) kada ne postupa u skladu sa zakonom, nestručno i nesavjesno obavlja dužnost; 4) kada svojim ponašanjem i radom dovede u pitanje nezavisnost i ugled Agencije; 5) ako trajno izgubi sposobnost za vršenje dužnosti; 6) ako bude izabran ili počne da obavlja drugu funkciju, odnosno djelatnost
nespojivu sa dužnošću u Agenciji. Na prava i obaveze zaposlenih u Agenciji primjenjuju se propisi kojima se uređuju
položaj i zarade državnih službenika i namještenika.
Sredstva za rad
Član 24
Sredstva neophodna za rad Agencije obezbjeđuju se iz: 1) naknada koje se plaćaju Agenciji u skladu sa ovim zakonom; 2) budžeta Crne Gore; 3) donacija; 4) ostalih izvora u skladu sa zakonom. Agencija ne smije primati donacije od učesnika na tržištu na koje se primjenjuje
ovaj zakon. U postupku pred Agencijom plaćaju se naknade. Naknade iz stava 3 ovog člana utvrđuju se tarifnikom naknada koji donosi
Agencija, uz saglasnost Vlade. Tarifnik iz stava 4 ovog člana objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore".
Finansiranje Agencije
Član 25
Finansiranje Agencije vrši se u skladu sa finansijskim planom koji donosi Agencija. Finansijski plan podnosi se Vladi na saglasnost, najkasnije do 1. novembra tekuće
za narednu godinu. Finansijskim planom utvrđuju se ukupni prihodi i rashodi Agencije. Ukupni troškovi Agencije obuhvaćeni finansijskim planom ne mogu biti veći od
neophodnih troškova potrebnih za uspješno sprovođenje zakona. Višak prihoda nad rashodima Agencije uplaćuje se u budžet Crne Gore. Završni račun Agencije podliježe godišnjoj reviziji nezavisnog ovlašćenog revizora
određenog u skladu sa zakonom. Agencija je dužna da, do kraja drugog kvartala tekuće godine, podnese Vladi
završni račun sa izvještajem revizora iz stava 6 ovog člana. Agencija je dužna da, u roku iz stava 7 ovog člana, podnese Vladi i Skupštini Crne
Gore izvještaj o radu za prethodnu godinu, radi usvajanja.
IV. POSTUPAK PRED AGENCIJOM 1. Vođenje postupka
Primjena pravila opšteg upravnog postupka i prekršajnog postupka
Član 26
U postupku pred Agencijom na pitanja koja nijesu uređena ovim zakonom primjenjuju se odredbe zakona kojima se uređuje opšti upravni postupak i prekršajni postupak.
Stranke u postupku
Član 27
Stranka u postupku pred Agencijom je: 1) učesnik na tržištu koji je podnio zahtjev za izdavanje odobrenja za sprovođenje
koncentracije ili zahtjeva za pojedinačno izuzeće sporazuma od zabrane; 2) učesnik na tržištu protiv koga je pokrenut ispitni postupak. Svojstvo stranke iz stava 1 ovog člana nemaju podnosioci inicijative za ispitivanje
povrede konkurencije, davaoci informacija, dokumenata, podataka, stručna i druga zainteresovana lica, organizacije čije se analize koriste u postupku, kao ni državni organi i organizacije koje sarađuju sa Agencijom u toku postupka.
Pokretanje postupka po službenoj dužnosti
Član 28
Agencija pokreće postupak ispitivanja povrede konkurencije po službenoj dužnosti i kada na osnovu podnijetih inicijativa, informacija, dokumenata i drugih raspoloživih podataka, osnovano pretpostavi postojanje povrede konkurencije.
O pokretanju postupka direktor Agencije donosi zaključak. Postupak se smatra pokrenutim danom dostavljanja zaključka o pokretanju
postupka stranci. Zaključak o pokretanju postupka sadrži: 1) opis radnji ili akata koji mogu predstavljati povredu konkurencije; 2) razloge i pravni osnov za pokretanje postupka; 3) poziv svim fizičkim i pravnim licima da dostave Agenciji podatke, dokumenta ili
informacije koji mogu biti od značaja za pravilno i potpuno utvrđivanje činjenica u postupku.
Zaključak iz stava 2 ovog člana objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore" i na internet stranici Agencije.
Pokretanje postupka po zahtjevu stranke
Član 29
Postupak za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije, kao i postupak za pojedinačno izuzeće pokreće se na zahtjev stranke.
Skraćeni postupak
Član 30
Agencija može, bez sprovođenja ispitnog postupka, donijeti rješenje neposredno, ako je stranka u zahtjevu za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije navela činjenice ili podnijela dokaze na osnovu kojih se može utvrditi da prijavljena koncentracija ispunjava sve uslove dozvoljenosti na osnovu kriterijuma iz člana 54 ovog zakona ili ako se to stanje može utvrditi na osnovu opštepoznatih činjenica ili činjenica koje su Agenciji poznate, osim ako se utvrde ili steknu uslovi za vođenje postupka ispitivanja koncentracije po službenoj dužnosti.
Ispitni postupak
Član 31
U ispitnom postupku se preduzimaju potrebne dokazne radnje u cilju pravilnog utvrđivanja činjeničnog stanja, a naročito se uzimaju izjave stranaka, svjedoka, obavlja se vještačenje, pribavljaju se podaci, isprave i stvari, vrši prikupljanje podataka neposrednim uvidom i privremeno oduzimanje stvari.
Ispitni postupak sprovode ovlašćena lica Agencije, koja određuje direktor Agencije za svaki pojedinačni slučaj.
Prikupljanje podataka neposrednim uvidom
Član 32
Ako je radi prikupljanja podataka u postupku pred Agencijom potrebno izvršiti neposredan uvid u poslovne prostorije, na zemljištu ili vozilima stranke ili drugog učesnika u postupku, direktor Agencije će donijeti zaključak o vršenju neposrednog uvida.
U vršenju neposrednog uvida iz stava 1 ovog člana ovlašćeno lice Agencije ima pravo da:
1) uđe i pregleda poslovne prostorije, vozila, zemljište i druge prostore gdje stranka ili drugi učesnik na tržištu obavlja djelatnosti ili vrši druge poslovne aktivnosti iz kojih proizilazi vjerovatnoća kršenja ovog zakona;
2) pregleda poslovne knjige i druga dokumenta; 3) kopira ili skenira poslovnu dokumentaciju, a ukoliko iz tehničkih razloga to nije
moguće, privremeno oduzme poslovnu dokumentaciju na vrijeme neophodno za njeno kopiranje;
4) zapečati sve poslovne prostore i poslovna dokumenta za vrijeme trajanja neposrednog uvida, u obimu potrebnom za njegovo sprovođenje;
5) uzme od zastupnika stranke ili zaposlenih stranke izjave, kao i dokumenta o činjenicama koje se odnose na predmet neposrednog uvida i o tome sačini zapisnik, a ako je neophodna pisana izjava odredi datum do kada izjava mora biti dostavljena;
6) obavlja i druge radnje u skladu sa ciljem ispitivanja.
Lice koje nije stranka u postupku dužno je da dozvoli vršenje neposrednog uvida iz stava 1 ovog člana, kada postoji osnovana sumnja da se u njegovim objektima ili prostorijama obavlja djelatnost ili nalaze predmeti koji su neophodni za odlučivanje u postupku.
Na zahtjev Agencije, u slučajevima ometanja ili nepostupanja po nalozima ovlašćenih lica u izvršenju radnji iz ovog člana, organ uprave nadležan za poslove policije je dužan da pruži pomoć u izvođenju pojedinih radnji u postupku, a naročito kod prikupljanja podataka neposrednim uvidom i privremenog oduzimanja stvari u skladu sa zakonom kojim se uređuju ovlašćenja i postupanje policije.
Službena legitimacija
Član 33
Ovlašćena lica Agencije za sprovođenje radnji u ispitnom postupku imaju službenu legitimaciju, dok se ostala lica u postupku prikupljanja dokaza legitimišu posebnim ovlašćenjem za vršenje uvida.
Službenu legitimaciju i ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje direktor Agencije. Oblik i sadržinu službene legitimacije i posebnog ovlašćenja iz stava 1 ovog člana
propisuje organ državne uprave nadležan za poslove javne uprave.
Privilegovana komunikacija
Član 34
Razmjena dokumenata, informacija, podataka i drugih oblika komunikacije između stranke protiv koje se vodi postupak i njenih punomoćnika koji nijesu zaposleni kod stranke, koja se neposredno odnosi na postupak pred Agencijom, dozvoljena je (u daljem tekstu: privilegovana komunikacija).
Komunikacija iz stava 1 ovog člana povjerljiva je i ne može se koristiti kao dokazno sredstvo u postupku.
U slučaju sumnje o postojanju zloupotrebe privilegovane komunikacije, Agencija može da preispita njen sadržaj, odnosno donese zaključak o nepriznavanju komunikacije kao privilegovane u odnosu na pojedine njene oblike.
Obavještenje o utvrđenim činjenicama, okolnostima i zaključcima u postupku
Član 35
Agencija je dužna da, prije donošenja konačnog rješenja, svim strankama protiv kojih je pokrenut postupak dostavi pisano obavještenje o utvrđenim činjenicama, okolnostima i zaključcima u postupku.
Stranka protiv koje je pokrenut postupak ima pravo prigovora na obavještenje iz stava 1 ovog člana, u roku koji ne može biti kraći od 15 dana od dana prijema obavještenja.
Prigovorom iz stava 2 ovog člana stranka može predložiti saslušanje dodatnih svjedoka i izvođenje dodatnih dokaza.
Na zahtjev podnosioca inicijative, Agencija može dostaviti obavještenje iz stava 1 ovog člana koje ne sadrži zaštićene podatke, sa poukom da ima pravo da u roku od 15 dana od dana prijema obavještenja u pisanoj formi dostavi svoje primjedbe Agenciji.
Obavještenje iz stava 4 ovog člana Agencija može dostaviti trećem licu na njegov zahtjev, ako dokaže da se u postupku pred Agencijom odlučuje o njegovim pravima ili pravnim interesima.
Usmena rasprava
Član 36
Agencija odlučuje bez održavanja usmene rasprave, osim ako na obrazloženi zahtjev stranke ili po sopstvenoj procjeni u toku postupka utvrdi da je potrebno da se usmena rasprava održi.
U postupcima pred Agencijom u kojima se održava usmena rasprava, radi zaštite službene i poslovne tajne, isključena je javnost.
Saradnja sa Agencijom
Član 37
Državni organi, organi državne uprave, organi lokalne uprave, organi lokalne samouprave i druga pravna lica koja obavljaju javna ovlašćenja, dužni su da, na zahtjev Agencije, bez naknade, obezbijede sve podatke neophodne u postupku odlučivanja Agencije u skladu sa ovim zakonom, uključujući podatke koji mogu predstavljati poslovnu tajnu, kao i druge povjerljive podatke, u roku koji ne može biti kraći od 15 dana od dana dostavljanja zahtjeva.
Sa podacima iz stava 1 ovog člana Agencija je dužna da postupa u skladu sa propisima kojima je uređena tajnost podataka, zaštita podataka o ličnosti i zaštita neobjavljenih podataka.
U slučaju uskraćivanja, neblagovremene ili nepotpune dostave podataka iz stava 1 ovog člana, Agencija može da obavijesti organ koji vrši nadzor nad radom organa iz stava 1 ovog člana, odnosno da zahtijeva preduzimanje potrebnih mjera u cilju prikupljanja traženih podataka.
Zaštićeni podaci
Član 38
Na zahtjev lica koje je podnosilac inicijative za ispitivanje povrede konkurencije ili trećeg lica koje je dostavilo, odnosno stavilo na uvid tražene podatke u postupku, Agencija može odrediti mjeru zaštite izvora podataka ili određenih podataka (u daljem tekstu: zaštićeni podaci), ako ocijeni da je zahtjev podnosioca opravdan i značajniji od potrebe obavještavanja javnosti povodom predmeta tog zahtjeva.
Lice iz stava 1 ovog člana dužno je da učini vjerovatnim mogućnost nastanka štete zbog otkrivanja izvora podataka, odnosno sadržine podataka na koje se zahtjev odnosi.
Agencija je dužna da obezbijedi zaštitu podataka iz stava 1 ovog člana. Zaključak o zaštiti izvora podataka i zaštiti podataka donosi direktor Agencije. Zaštićeni podaci nemaju svojstvo informacije od javnog značaja u smislu zakona
kojim se uređuje slobodan pristup informacijama od javnog značaja.
Zahtjev za dostavljanje podataka i dokumentacije
Član 39
Učesnici na tržištu i druga pravna i fizička lica dužni su da, na zahtjev Agencije, u roku od 15 dana od dana prijema zahtjeva, dostave podatke i dokumentaciju od značaja za utvrđivanje činjenica u postupku koji se vodi u skladu sa ovim zakonom.
Ovlašćeno lice Agencije može, prilikom vršenja neposrednog uvida u prostorijama učesnika na tržištu ili uzimanja izjave od odgovornih lica u pravnom licu, narediti dostavljanje dokumentacije i podataka u određenom roku.
Lice kome je podnijet zahtjev nema pravo da se poziva na poslovnu tajnu radi odbijanja saopštavanja određenog podatka ili davanja dokumentacije.
Sektorske analize
Član 40
Agencija može izvršiti analizu stanja konkurencije u određenoj grani privrede ili analizirati određene kategorije sporazuma u različitim granama privrede (u daljem tekstu: sektorske analize), u slučaju kada kretanje cijena ili druge okolnosti ukazuju na mogućnost sprječavanja, ograničavanja ili narušavanja konkurencije.
U cilju sprovođenja sektorskih analiza iz stava 1 ovog člana Agencija može zahtijevati od učesnika na tržištu da dostave sve neophodne podatke i/ili dokumenta i može sprovoditi sva neophodna istraživanja.
Agencija može da zahtijeva od učesnika na tržištu da dostave sve sporazume, odluke, obavještenja ili podatke u cilju utvrđivanja postojanja usaglašene prakse.
Izveštaj o sprovedenim sektorskim analizama Agencija objavljuje na svojoj internet stranici.
Dostavljanje
Član 41
U postupku protiv učesnika na tržištu koji se smatraju povezanim učesnicima na tržištu, u skladu sa članom 4 ovog zakona, dostava jednom učesniku na tržištu smatra se dostavom svim povezanim učesnicima na tržištu.
2. Akti Agencije
Rješenje u slučaju zabranjenih sporazuma
Član 42
Kada Agencija utvrdi da se sporazumom sprječava, ograničava ili narušava konkurencija na relevantnom tržištu, u smislu člana 8 ovog zakona, rješenjem će zabraniti sprovođenje tog sporazuma.
Rješenjem iz stava 1 ovog člana Agencija će naložiti strankama u postupku ispunjenje određenih uslova ili preduzimanje određenih mjera iz člana 59 ovog zakona, srazmjernih učinjenoj povredi, radi otklanja štetnih posljedica i uspostavljanja efikasne konkurencije na tržištu, kao i rokove za njihovo izvršenje.
Rješenje o zloupotrebi dominantnog položaja
Član 43
Kada Agencija utvrdi zloupotrebu dominantnog položaja iz čl. 14 i 15 ovog zakona rješenjem:
1) utvrđuje dominantan položaj učesnika na tržištu i radnju učesnika na relevantnom tržištu kojom se zloupotrebljava dominantan položaj i sprječava, ograničava ili narušava tržišna konkurencija, kao i period trajanja zloupotrebe;
2) zabranjuje strankama u postupku radnje i postupanja kojima se zloupotrebljava dominantan položaj;
3) nalaže mjere iz člana 59 ovog zakona i rokove za njihovo izvršenje.
Privremene mjere
Član 44
Ako od radnji ili akata koji su predmet postupka postoji opasnost od nastupanja nenadoknadive štete za lica na koja se te radnje i akti neposredno odnose, Agencija može da naloži privremenu mjeru prestanka vršenja tih radnji ili primjene akata, odnosno obavezu preduzimanja radnji ili uzdržavanja od preduzimanja radnji kojima se sprječavaju ili otklanjaju njihove štetne posljedice.
Privremenu mjeru iz stava 1 ovog člana direktor Agencije nalaže zaključkom. Privremena mjera iz stava 1 ovog člana može trajati do donošenja rješenja Agencije
u tom postupku.
Prihvatanje ispunjenja obaveza
Član 45
Tokom postupka, a najkasnije u roku od 30 dana od dana dostavljanja obavještenja stranci iz člana 35 ovog zakona, stranka u postupku može Agenciji predložiti mjere, uslove i rokove kojima će otkloniti negativne efekte njenog postupanja ili propuštanja postupanja.
Ako Agencija utvrdi da su predložene mjere, uslovi i rokovi iz stava 1 ovog člana dovoljni za ponovno uspostavljanje efikasne konkurencije na tržištu, može rješenjem naložiti sprovođenje predloženih mjera, kao i uslove i rokove za njihovo sprovođenje.
Rješenjem iz stava 2 ovog člana Agencija će odrediti i rok u kojem je stranka dužna da dostavi dokaze da su naložene mjere i uslovi sprovedeni u rokovima utvrđenim rješenjem.
Mjere, uslove i rokove iz stava 1 ovoga člana Agencija će prihvatiti pod uslovom da:
1) je povreda konkurencije trajala kratko vrijeme; 2) stranka u postupku u potpunosti sarađuje sa Agencijom; 3) je postupkom obuhvaćen veliki broj stranaka; 4) se obezbjeđuje ekonomičnost postupka. Agencija ne smije prihvatiti mjere, uslove i rokove iz stava 1 ovoga člana ako je
odnosnom povredom konkurencije stranka u postupku ostvarila značajan profit. Agencija je dužna da ponovo pokrene postupak utvrđivanja povrede, ako
kontrolom utvrdi da se mjere iz st. 2 i 3 ovog člana ne sprovode na način i u roku koji je utvrđen rješenjem iz stava 2 ovog člana ili ako je došlo do znatne izmjene okolnosti na osnovu kojih je donijeto rješenje, odnosno ako je rješenje donijeto na osnovu netačnih ili neistinitih podataka.
2. Postupak kod izuzeća
Procjena grupnog izuzeća
Član 46
Agencija može, po službenoj dužnosti ili na zahtjev zainteresovanog lica, da pokrene postupak za izuzeće od zabrane iz člana 11 ovog zakona.
Ako se u postupku iz stava 1 ovog člana utvrdi da sporazum ne ispunjava uslove iz čl. 9 i 11 ovog zakona, Agencija će zabraniti ili ograničiti primjenu grupnog izuzeća.
Odobrenje pojedinačnog izuzeća
Član 47
Agencija je dužna da donese rješenje o izuzeću iz člana 12 ovog zakona u roku od 120 dana od dana prijema urednog zahtjeva.
Agencija je dužna da preispita odobreno izuzeće iz stava 1 ovog člana, ako utvrdi da:
1) je rješenje donijeto na osnovu nepotpunih ili netačnih podataka; 2) su se materijalni uslovi na tržištu bitno promijenili; 3) jedna od ugovornih strana iz sporazuma ne postupa po mjerama koje je naložila
Agencija.
Poništavanje, ukidanje ili izmjena pojedinačnog izuzeća
Član 48
Ako Agencija utvrdi povredu iz člana 47 stav 2 ovog zakona, rješenje o odobrenju izuzeća će:
1) ukinuti ili izmijeniti ako su se bitno izmjenili uslovi na tržištu na osnovu kojih je izuzeće odobreno;
2) poništiti, ako se izuzeće zasniva na nepotpunim ili netačnim podacima i informacijama, ne postupa po mjerama koje je Agencija odredila ili ako se izuzeće zloupotrebljava.
Obaveze i vrijeme trajanja pojedinačnog izuzeća
Član 49
Rješenje o odobrenju pojedinačnog izuzeća može sadržati obaveze i zabrane. Pojedinačno izuzeće odobrava se na period do pet godina. Pojedinačno izuzeće Agencija može produžiti na zahtjev ugovornih strana, koji se
podnosi najkasnije četiri mjeseca prije isteka perioda na koji je izuzeće iz stava 2 ovog člana odobreno.
Na zahtjev ugovornih strana, pojedinačno izuzeće se može produžiti za period do pet godina, pod uslovom da sporazum ispunjava uslove iz člana 9 ovog zakona.
Rok iz st. 2 i 4 ovog člana teče od dana donošenja rješenja Agencije.
3. Procjena koncentracija
Koncentracija, obavještavanje, obaveza prijave i obračun prometa
Član 50
Koncentracija iz člana 16 ovog zakona sprovodi se samo na osnovu odobrenja koje, na zahtjev učesnika na tržištu, izdaje Agencija.
Zahtjev iz stava 1 ovog člana podnosi se pod uslovom da je: 1) zajednički ukupni godišnji prihod najmanje dva učesnika u koncentraciji
ostvaren na tržištu Crne Gore veći od pet miliona eura u prethodnoj finansijskoj godini;
2) zajednički ukupni godišnji prihod učesnika u koncentraciji ostvaren na svjetskom tržištu u prethodnoj finansijskoj godini veći od 20 miliona eura, ako je najmanje jedan od učesnika koncentracije u tom periodu ostvario milion eura prihoda na teritoriji Crne Gore.
Agencija može, po saznanju za sprovedenu koncentraciju, naložiti učesnicima u koncentraciji da podnesu zahtjev za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije, ako njihov zajednički tržišni udio na relevantnom tržištu Crne Gore iznosi više od 60%.
Teret dokazivanja zajedničkog tržišnog udjela učesnika u koncentraciji je na Agenciji.
Prihod ostvaren unutar grupe učesnika u koncentraciji ne uzima se u obzir prilikom obračuna zajedničkog ukupnog godišnjeg prihoda iz stava 2 ovog člana.
Obračun zbira prihoda banaka, osiguravajućih društava i drugih finansijskih institucija
Član 51
U postupku procjene koncentracija koje obuhvataju banke, osiguravajuća društva i druge finansijske institucije kao učesnike u koncentracijama, zbir prihoda iz člana 50 stav 2 ovog zakona obračunava se na osnovu ukupnog prihoda iz njihovog redovnog poslovanja u finansijskoj godini koja prethodi godini u kojoj se sprovodi koncentracija, na sljedeći način:
1) za banke i druge finansijske institucije, nakon odbitka direktnih poreza koji se odnose na njih, uzima se zbir sljedećih prihoda:
a) prihod od kamatnih stopa i slični prihod; b) prihod od hartija od vrijednosti koji obuhvata: - prihod od akcija i drugih hartija od vrijednosti sa promjenjivim prinosom, - prihod od udjela u privrednim subjektima, - prihod od akcija u povezanim privrednim subjektima; c) provizija; d) neto dobit po osnovu finansijskih poslovanja; e) drugi prihodi iz redovnog poslovanja; 2) za osiguravajuća društva koja obavljaju poslove osiguranja ili reosiguranja
ukupna vrijednost bruto premije, nakon odbitka poreza i parafiskalnih doprinosa koji se naplaćuju po pozivu na iznose individualnih premija ili u vezi sa ukupnim obimom premija.
Zahtjev za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije
Član 52
Postupak za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije pokreće se na osnovu zahtjeva učesnika u koncentraciji koji se podnosi Agenciji.
Zahtjev iz stava 1 ovog člana podnosi se u roku od 15 dana od dana izvršenja prve od sljedećih radnji:
1) zaključenja sporazuma ili ugovora; 2) objavljivanja javnog poziva, odnosno ponude ili zatvaranja javne ponude; 3) sticanja kontrole. Zahtjev iz stava 1 ovog člana može se podnijeti i kada učesnici na tržištu iskažu
ozbiljnu namjeru za zaključenje ugovora, potpisivanjem pisma o namjeri, objavljivanjem namjere da učine ponudu ili na drugi način koji prethodi radnji iz stava 1 ovog člana.
Kada kontrolu nad cijelim ili nad djelovima jednog ili više učesnika na tržištu stiče drugi učesnik na tržištu, zahtjev podnosi učesnik na tržištu koji stiče kontrolu, a u slučaju zajedničkog ulaganja zahtjev podnose svi učesnici zajedno.
Učesnici na tržištu koji daju javnu ponudu u skladu sa zakonom kojim se uređuje preuzimanje akcionarskih društava, u slučaju sticanja kontrole iz člana 4 stav 3 ovog zakona, dužni su da o javnoj ponudi obavijeste Agenciju.
Bliži sadržaj i način podnošenja zahtjeva za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije propisuje Ministarstvo.
Objavljivanje zahtjeva za koncentraciju
Član 53
Agencija je dužna da objavi podatke iz zahtjeva za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije u "Službenom listu Crne Gore", a naročito:
1) naziv, odnosno imena učesnika u koncentraciji; 2) prirodu i način koncentracije; 3) privredni sektor u okviru kojeg se koncentracija vrši.
Kriterijumi za procjenu koncentracije
Član 54
Agencija odlučuje o odobravanju koncentracije procjenom posljedica koncentracije na sprječavanje, ograničavanje ili narušavanje efikasne konkurencije na tržištu Crne Gore, a naročito na stvaranje ili jačanje dominantnog položaja.
Procjena iz stava 1 ovog člana vrši se na osnovu sljedećih kriterijuma: 1) strukture i koncentrisanosti relevantnog tržišta; 2) stvarnih i potencijalnih konkurenata; 3) položaja na tržištu učesnika u koncentraciji i njihove ekonomske i finansijske
moći; 4) mogućnosti izbora dobavljača i korisnika; 5) pravnih i drugih prepreka za ulazak na relevantno tržište; 6) stepena unutrašnje i međunarodne konkurentnosti učesnika u koncentraciji; 7) kretanja ponude i potražnje relevantne robe, odnosno usluge; 8) kretanja tehničkog i ekonomskog razvoja; 9) interesa potrošača. Učesnici u koncentraciji, uz zahtjev za izdavanje odobrenja za sprovođenje
koncentracije, dostavljaju Agenciji, kao dio svojih obavještenja, dokumentaciju relevantnu za utvrđivanje činjenica iz st. 1 i 2 ovog člana.
Početak postupka kod procjene koncentracije
Član 55
Postupak procjene koncentracije počinje danom prijema urednog zahtjeva za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije.
U postupku procjene koncentracije primenjuju se odredbe čl. 28 st. 2, 3 i 4 i čl. 29 do 41 ovog zakona.
Odlučivanje po zahtjevu za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije
Član 56
U postupku po zahtjevu za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije Agencija će:
1) odbiti zahtjev za odobrenje koncentracije ako nijesu ispunjeni uslovi iz člana 50 ovog zakona;
2) obustaviti postupak ako podnosilac zahtjeva odustane od zahtjeva; 3) odobriti koncentraciju kada se procjenom efekata na osnovu kriterijuma iz člana
54 ovog zakona utvrdi da se tom koncentracijom značajno ne sprječava, ograničava ili narušava efikasna konkurencija, prvenstveno stvaranjem, odnosno jačanjem dominantnog položaja na tržištu.
4) odobriti koncentraciju uz nalaganje dodatnih mjera, uslova i obaveza koje učesnici u koncentraciji moraju da izvrše prije ili nakon sprovođenja koncentracije;
5) odbiti zahtjev kada se procjenom efekata na osnovu kriterijuma iz člana 54 ovog zakona utvrdi da bi se koncentracijom značajno ograničila efikasna tržišna konkurencija na relevantnom tržištu, a naročito stvaranjem novog ili jačanjem postojećeg dominantnog položaja.
Učesnici u koncentraciji su dužni da prekinu sprovođenje koncentracije do donošenja rješenja Agencije kojim se namjeravana koncentracija odobrava ili do isteka rokova iz člana 62 stav 3 ovog zakona.
Izuzetno od stava 2 ovog člana, učesnici u koncentraciji mogu da nastave realizaciju javne prodaje u skladu sa zakonom, pod uslovom da preuzimalac, odnosno sticalac kontrole ne vrši glasačka prava po upisu akcija ili udjela ili to čini isključivo sa ciljem zaštite vrijednosti preuzetog privrednog društva do izdavanja rješenja Agencije.
Agencija može, na obrazloženi prijedlog preuzimaoca, radi zaštite njegovih prava ili imovine preuzetog društva iz stava 3 ovog člana, po zahtjevu za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije riješiti po hitnom postupku.
Agencija će poništiti rješenje kojim se koncentracija odobrava ako je rješenje donijeto na osnovu netačnih ili neistinitih podataka i činjenica.
Uslovno odobrenje koncentracije
Član 57
Ako Agencija procijeni da bi se sprovođenjem koncentracije spriječila, ograničila ili narušila konkurencija obavijestiće podnosioca zahtjeva za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije o bitnim činjenicama, okolnostima i zaključcima na kojima će zasnovati rješenje, radi izjašnjenja.
Podnosilac zahtjeva može u izjašnjenju iz stava 1 ovog člana predložiti mjere koje će sprovesti shodno članu 56 stav 1 tačka 4 ovog zakona, sa ciljem da sprovođenje koncentracije ne spriječi, ograniči ili naruši konkurenciju.
Ako Agencija utvrdi da se predloženim mjerama ne sprječava, ograničava ili narušava konkurencija donijeće rješenje kojim odobrava koncentraciju i naložiti sprovođenje mjera i rokove za njihovo sprovođenje, kao i način kontrole izvršavanja mjera.
Agencija će ukinuti rješenje kojim se koncentracija uslovno odobrava ako učesnici u koncentraciji ne sprovedu mjere iz stava 3 ovog člana.
Mjere za otklanjanje posljedica zabranjene koncentracije
Član 58
U slučaju sprovođenja koncentracije bez odobrenja Agencije iz člana 50 stav 1 ovog zakona ili koncentracije sprovedene suprotno odobrenju Agencije iz člana 57 stav 3 ovog zakona, Agencija može rješenjem utvrditi neophodne mjere i odrediti rokove za sprovođenje tih mjera.
Rješenjem iz stava 1 ovog člana, a u skladu sa članom 59 ovog zakona, Agencija može naročito:
1) naložiti otuđenje stečenih akcija ili udjela u društvu; 2) zabraniti ili ograničiti vršenje glasačkih prava koja daju akcije ili udjeli u
upravljanju privrednim subjektima učesnicima u koncentraciji i naložiti prestanak kontrole nad zajedničkim ulaganjem ili drugih oblika sticanja kontrole iz člana 16 ovog zakona koji su doveli do zabranjene koncentracije.
Mjere ponašanja i strukturne mjere
Član 59
Rješenjem o utvrđivanju povrede konkurencije Agencija može da naloži mjere za otklanjanje utvrđene povrede konkurencije, odnosno sprječavanje njenog nastanka ili slične povrede i preduzimanje određene radnje ili zabranu preduzimanja određene radnje (mjere ponašanja).
Mjere iz stava 1 ovog člana moraju biti srazmjerne težini utvrđene povrede konkurencije i u neposrednoj vezi sa aktima ili radnjama koje su izazvale povredu.
Ako se utvrdi postojanje povrede konkurencije i značajne opasnosti od ponavljanja iste ili slične povrede kao neposredne posljedice strukture učesnika na tržištu, Agencija može da odredi mjeru koja ima za cilj promjenu u strukturi učesnika na tržištu radi otklanjanja te opasnosti (strukturne mjere), odnosno vraćanja na strukturu koja je postojala prije nastupanja utvrđene povrede.
Strukturna mjera se određuje samo ako nema mogućnosti za određivanje jednako ili približno efikasne mjere ponašanja ili ako bi određivanje mjere ponašanja predstavljalo veći teret za učesnika na tržištu nego konkretna strukturna mjera, odnosno ako ranije izrečena mjera ponašanja povodom iste povrede konkurencije nije sprovedena u cjelini.
Strukturne mjere iz stava 3 ovog člana mogu biti mjere: prodaje (prenosa ili otuđenja) postojećeg privrednog društva, njegovog dijela ili grupe društava drugim licima koja nijesu povezana sa učesnikom na tržištu na koga se ove mjere odnose; raskid ugovora o zajedničkom ulaganju i osnivanju privrednog društva; ukidanje personalne povezanosti (upravni organi i organi odlučivanja u društvu), kao i druge mjere u skladu sa zakonom.
5. Procesne novčane kazne
Periodične novčane kazne
Član 60
Agencija će učesnika na tržištu koji nije ispunio obaveze naložene zaključkom kazniti periodičnom novčanom kaznom u iznosu od 500 eura do 5.000 eura za svaki
dan neispunjenja naložene obaveze, a najviše do 3% ukupnog prihoda ostvarenog u finansijskoj godini koja prethodi godini u kojoj je postupak pokrenut, ako:
1) ne postupi po zahtjevu Agencije za dostavljanje ili saopštavanje traženih podataka ili dostavi ili saopšti netačne, nepotpune ili neistinite podatke iz čl. 39, 40 i 63 ovog zakona;
2) ne postupi po privremenoj mjeri iz člana 44 ovog zakona; 3) označi kao privilegovanu komunikaciju podatke ili dokumentaciju suprotno
članu 34 ovog zakona; 4) ovlašćena lica ili zaposleni ometaju ili na drugi način onemogućavaju ovlašćena
lica Agencije u sprovođenju radnji iz člana 32 ovog zakona, a naročito sa ciljem prikrivanja ili uništavanja dokumentacije.
Visinu periodične novčane kazne i rok za plaćanje Agencija određuje zaključkom. Rok za otpočinjanje plaćanja periodične novčane kazne ne može biti duži od 15
dana od dana prijema zaključka o određivanju periodične novčane kazne.
6. Rješenja Agencije
Objavljivanje rješenja Agencije
Član 61
Dispozitiv rješenja iz čl. 42 i 43, člana 56 stav 1 tačka 5 i člana 58 ovog zakona objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore" i na internet stranici Agencije.
Rokovi za donošenje rješenja
Član 62
Rješenja iz čl. 42 i 43 ovog zakona Agencija donosi u roku od 24 mjeseca od dana dostavljanja zaključka o pokretanju postupka.
Rok iz stava 1 ovog člana može se produžiti najviše za 24 mjeseca ako iz opravdanih razloga nije donijeto rješenje u roku iz stava 1 ovog člana.
Agencija odlučuje po zahtjevu iz: 1) člana 56 stav 1 tačka 1 ovog zakona, u roku od 25 radnih dana od dana
podnošenja zahtjeva; 2) člana 56 stav 1 tačka 2 ovog zakona, u roku od 25 radnih dana od dana
odustanka od zahtjeva; 3) člana 56 stav 1 tačka 3 ovog zakona, u roku od 105 radnih dana od dana
podnošenja urednog zahtjeva; 4) člana 56 stav 1 tačka 4 ovog zakona, u roku od 125 radnih dana od dana
podnošenja urednog zahtjeva; 5) člana 56 stav 1 tačka 5 ovog zakona, u roku od 130 radnih dana od dana
podnošenja urednog zahtjeva. Ako Agencija ne donese rješenje u roku iz st. 1 i 2 ovog člana, postupak se
obustavlja. Ako Agencija ne donese rješenje u rokovima iz stava 3 ovog člana, smatraće se da
je zahtjev za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije odobren.
Kontrola nad izvršenjem rješenja
Član 63
Agencija može od učesnika na tržištu da zahtijeva dostavljanje izvještaja o ispunjavanju obaveza, mjera, uslova i rokova koji su određeni rješenjem donijetim na osnovu ovog zakona.
V. PRAVNA ZAŠTITA Tužba u upravnom sporu
Član 64
Protiv rješenja i zaključaka koje donosi Agencija u postupcima koji se vode po ovom zakonu može se pokrenuti upravni spor.
Naknada štete
Član 65
Naknada štete koja je prouzrokovana aktima i radnjama koje predstavljaju povredu konkurencije koja je utvrđena rješenjem Agencije u skladu sa ovim zakonom ostvaruje se u parničnom postupku pred nadležnim sudom.
VI. NADZOR Član 66
Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donijetih na osnovu ovog zakona vrši Ministarstvo.
VII. KAZNENE ODREDBE Prekršaji
Član 67
Novčanom kaznom u visini od 1% do 10% ukupnog godišnjeg prihoda u finansijskoj godini koja je prethodila godini kada je prekršaj učinjen kazniće se učesnik na tržištu, ako:
1) dogovara zaključenje, zaključi ili izvrši sporazum kojim se sprječava, ograničava ili narušava konkurencija (član 8 stav 1 );
2) izvrši radnju zloupotrebe dominantnog položaja (član 15); 3) sprovede zabranjenu koncentraciju (član 18);
4) ne prekine sprovođenje koncentracije do donošenja rješenja Agencije kojim se namjeravana koncentracija odobrava (član 56 stav 2);
5) ne pridržava se u cjelosti ili djelimično rješenjem utvrđenih mjera, uslova i rokova (čl. 57, 58 i 59).
Za prekršaj iz stava 1 ovog člana novčanom kaznom od 1.000 eura do 4.000 eura kazniće se i odgovorno lice kod učesnika na tržištu, kao i odgovorno lice u državnom organu, organu državne uprave, organu lokalne uprave i lokalne samouprave ukoliko se taj organ pojavljuje kao učesnik na tržištu.
Član 68
Novčanom kaznom od 4.000 eura do 40.000 eura kazniće se za prekršaj učesnik na tržištu ako ne podnese zahtjev za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije u roku iz člana 52 ovog zakona.
Za prekršaj iz stava 1 ovog člana novčanom kaznom od 1.000 eura do 4.000 eura kazniće se i odgovorno lice kod učesnika na tržištu.
Posebna ovlašćenja Agencije
Član 69
Protiv učesnika sporazuma iz člana 8 ovog zakona, koji u postupku pred Agencijom omogući okončanje postupka i donošenje rješenja o povredi iz člana 8 ovog zakona, Agencija može da ne podnese zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka, odnosno odustane od već podnijetog zahtjeva ili u toku postupka predloži sudu blaže kažnjavanje učesnika sporazuma iz člana 8 ovog zakona, ako učesnik sporazuma:
1) prvi prijavi Agenciji postojanje sporazuma i dostavi valjane dokaze; 2) dostavi Agenciji dokaze o postojanju sporazuma iz člana 8 ovog zakona koja je u
tom trenutku imala određena saznanja ali nije imala dovoljno dokaza; 3) prijavi postojanje drugog zabranjenog sporazuma u kojem sam učestvuje ili ima
direktna saznanja o čemu dostavi dokaze. Odredbe stava 1 ovog člana ne primjenjuju se na učesnika sporazuma koji je
inicirao ili organizovao zaključenje ili sprovođenje sporazuma iz člana 8 ovog zakona. Agencija može, shodnom primjenom zakona kojim se uređuje prekršajni postupak,
predložiti učesniku sporazuma iz člana 8 ovog zakona zaključivanje sporazuma o priznavanju krivice.
Zastarjelost pokretanja prekršajnog postupka
Član 70
Postupak za utvrđivanje povrede konkurencije iz čl. 67 i 68 ovog zakona ne može se pokrenuti, ako protekne dvije godine od dana kada je prekršaj izvršen.
Zastarjelost gonjenja nastaje u svakom slučaju kad protekne četiri godine od dana kada je prekršaj izvršen.
VIII. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE Rok za imenovanje direktora Agencije
Član 71
Vlada će imenovati direktora Agencije u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Do imenovanja direktora Agencije, poslove direktora vrši će direktor Uprave za zaštitu konkurencije
Prestanak rada Uprave za zaštitu konkurencije
Član 72
Do upisa Agencije u Centralni registar privrednih subjekata, poslove zaštite konkurencije obavljaće Uprava za zaštitu konkurencije
Danom upisa Agencije u Centralni registar privrednih subjekata prestaje sa radom Uprava za zaštitu konkurencije.
Agencija će danom upisa u Centralni registar privrednih subjekata preuzeti osnovna sredstva, postojeću dokumentaciju i zaposlene u Upravi za zaštitu konkurencije.
Postupci koji su u toku
Član 73
Postupci započeti do dana stupanja na snagu ovog zakona okončaće se po zakonu po kojem su započeti.
Podzakonska akta
Član 74
Podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona donijeće se u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Do stupanja na snagu podzakonskih akata iz stava 1 ovog člana primjenjivaće se podzakonski akti koji su donijeti na osnovu Zakona o zaštiti konkurencije ("Službeni list RCG", br. 69/05 i 37/07), osim Pravilnika o sadržini prijave sporazuma i načinu vođenja evidencije ("Službeni list RCG", broj 36/06), Pravilnika o obliku i sadržini prijave za registraciju odobrenih koncentracija i obrascu i načinu vođenja registra ("Službeni list RCG", broj 36/06) i Pravilnika o obliku i sadržini zahtjeva za pokretanje postupka ("Službeni list RCG", broj 36/06) koji prestaju da važe danom stupanja na snagu ovog zakona.
Prestanak važenja
Član 75
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o zaštiti konkurencije ("Službeni list RCG", br. 69/05 i 37/07).
Danom upisa Agencije u Centralni registar privrednih subjekata prestaju da važe član 28 tačka 4, član 32 i član 51 tačka 7 alineja 2 Uredbe o organizaciji i načinu rada državne uprave ("Službeni list CG", broj 5/12).
Stupanje na snagu
Član 76
Ovaj zakon stupa na snagu šezdesetog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".
Broj 08-1/12-1/5 EPA 886 XXIV Podgorica, 26. jula 2012. godine
Skupština Crne Gore 24. saziva Predsjednik,
Ranko Krivokapić, s.r.