阿尔巴尼亚

SHOQËRIA “A.D.” SH.P.K. KUNDËR M.LL., PERSON I TRETË D.P.M.P., VENDIMI NR. 8369, datë 24.10.2016, PËR KONKURRENCË TË PANDERSHME NËPËRMJET PËRDORIMIT TË PAAUTORIZUAR TË MARKËS TREGTARE

Objekti: 1. Konstatimi i konkurrencës së pandershme nëpërmjet përdorimit të paautorizuar të markës tregtare “Zgara korçare” nga pala e paditur. 2. Ndalimin e përdorimit të paautorizuar të markës “Zgara korçare” në qarkullimin tregtar nga pala e paditur. 3. Shpërblimin e dëmit të shkaktuar nga përdorimi i paautorizuar i markës “ Zgara korçare” në vlerën 100,000 lekë.

Gjyqtare: A.P.

Fjalët kyçe: Markë tregtare, përdorim i paautorizuar, përgjegjësi civile për cënim të të drejtave të pronësisë industriale, dëm jopasuror, ndalimi i përdorimit të paautorizuar të markës tregtare, shpërblimi i dëmit.

Ligji dhe dispozitat ligjore përkatëse: Nenet 638, 639 e vijues të Kodit Civil; Ligji 9947/2008 “Për pronësinë industriale”.

Faktet kryesore: Paditësi shoqëria “A. D.” sh.p.k. është person juridik që ushtron aktivitet tregtar në fushën e distribucionit të artikujve ushqimore, importit dhe eksportit të tyre. Kjo shoqëri ka regjistruar në pronësi të saj pranë D.P.M.P markën “Zgara korçare” më datë regj. 28.06.2013. Kjo markë tregtare përfshihet në klasën 43, shërbime (restorant) referuar klasifikimit ndërkombëtar të Nicë-s. Marka “Zgara korçare” shoqërohet me pasqyrimin e saj grafik (fjalë e stilizuar) ku mbizotëron mbishkrimi “Zgara korçare” në një sfond ngjyrash e zezë, e bardhë, kafe dhe nuancat e saj. (Fig. 1)

Ndërsa pala e paditur M. Ll. është person fizik që ushtron aktivitet në fushën e tregtimit të produkteve të zgarës që nga data 04.03.2014, duke ekspozuar në vendin e ushtrimit të aktivitetit tregtar emërtimin “Zgara korçare origjinale” (Fig. 2 - Marrë nga “Google Street View” - Maj 2016)

Paditësi pretendon se pala e paditur përdor në mënyrë të paligjshme dhe të paautorizuar markën tregtare “Zgara korçare” në pronësi të palës paditëse. Emërtimi “Zgara korçare” i ekspozuar nga i padituri në vendin e ushtrimit të aktivitetit tregtar është identike me markën e regjistruar nga shoqëria “A. D.” sh.p.k. pranë D.P.M.P. referuar elementëve krahasues vizual, fonetik, konceptual, etj. Përdorimi i paautorizuar nga pala e paditur i markës “Zgara korçare” përbën cënim të së drejtës së konkurrencës. Pala paditëse kërkon të dëmshpërblehet në vlerën 100,000 lekë për dëmin jopasuror të pësuar si rrjedhojë e cënimit të emrit të mirë tregtar dhe imazhit të krijuar në treg në kushtet e identifikimit me markën e saj.

Pala e paditur pretendon rrëzimin e kërkesëpadisë, duke arsyetuar se nuk gjendet në kushtet e përdorimit të paautorizuar të markës së regjistruar nga pala paditëse. Emërtimi “Zgara korçare origjinale” e përdorur prej tij përbën një emër përgjithësues që simbolizon llojin e produkteve të tregtuara (zgare) dhe elementin gjeografik të origjinës së tyre.

Vendimi: Gjykata urdhëroi ndalimin e përdorimit të paautorizuar të markës tregtare nga pala e paditur. Për sa i takon masës së dëmit, gjykata ka pranuar pjesërisht kërkesëpadinë në vlerën 50,000 lekë, duke rrëzuar kërkimin për diferencën e saj.

Arsyetimi i gjykatës: Neni 638 i Kodit Civil parashikon: “Në varësi të dispozitave që kanë lidhje me mbrojtjen e shenjave dalluese dhe të drejtave të patentës, veprimet e konkurrencës së pandershme kryhen prej cilitdo që: l. përdor emrat ose shenjat dalluese të cilat mund të sjellin ngatërresë me emrat dhe shenjat dalluese të përdorura ligjërisht nga të tjerë, ose imiton produktet e një konkurrenti ose kryen veprime të cilat mund të sjellin ngatërresa me produktet dhe veprimtarinë e një konkurrenti; 2. trajton si të vetat cilësitë e produkteve ose të ndërmarrjes së konkurrentit; 3. përdor vetë drejtpërsëdrejti ose tërthorazi çdo mjet tjetër që nuk përputhet me parimet e ndershmërisë profesionale dhe mund të dëmtojë veprimtarinë e tjetrit.”

Neni 639 i Kodit Civil parashikon: “Vendimi që vërteton veprime të konkurrencës së pandershme ndalon vazhdimin e tyre dhe përcakton masat e nevojshme me qëllim që të zhduken pasojat. Në qoftë se këto veprime janë kryer me faj, personi që i ka kryer detyrohet të shpërblejë dëmin.”

Analiza e pretendimeve për përdorimin e paautorizuar të markës “Zgara korçare” nga pala e paditur gjatë ushtrimit të aktivitetit të saj tregtar orienton arsyetimin, referuar dispozitave të ligjit “Për pronësinë industriale” dhe konventave ndërkombëtare (Konventa e Parisit 1883), në elementët dhe kriteret e mëposhtme krahasuese:

1. Krahasimi i shenjave vizualisht dhe fonetikisht të ngjashme. Referuar këtij kriteri gjykata duhet të tregojë kujdes në analizën e ngjashmërisë vizuale, fonetike dhe konceptuale mes markës së regjistruar dhe asaj që pretendohet se përdoret nga pala e paditur. Ky krahasim duhet të bazohet në përshtypjen e përgjithshme që markat përcjellin, duke marrë në konsideratë komponentët dallues dhe dominant të tyre. Gjetja e ngjashmërive, qoftë dhe në njërin prej elementeve objekt krahasimi, përbën bazë të mjaftueshme për të konsideruar palën e paditur në kushtet e përdorimit të paautorizuar të markës pronësi e palës paditëse.

Gjykata konkludon se në aspektin vizual emërtimi i përdorur nga pala e paditur për identifikimin e shërbimit të ofruar ka ngjashmëri të theksuara në raport me markën tregtare “Zgara korçare” të regjistruar në pronësi të palës paditëse. Në të dy rastet komponenti identifikues është elementi verbal “Zgara korçare”, i stilizuar, i cili është dominues në sfondin e përdorur. Ky element është inkorporuar tërësisht në emërtimin e përdorur nga pala e paditur. Ndryshimi në llojin e shkrimit dhe nuancat e përafërta në ngjyra të përdorura nga pala e paditur, sikurse dhe prapashtesa “origjinale”, nuk zbehin ngjashmërinë e theksuar me markën e regjistruar nga pala paditëse “Zgara korçare”.

Ndërsa në aspektin fonetik emërtimi “Zgara korçare” i përdorur nga pala e paditur është identik me markën e regjistruar nga pala paditëse, duke krijuar konfuzion në dallimin e shërbimeve të ofruara nga secili subjekt.

2. Ngjashmëria referuar konfuzionit që krijohet në treg në raport me shërbimet e ofruara. Mundësia për konfuzion në treg e konsumatorit mes markës së regjistruar konform ligjit dhe asaj që përbën imitim përfshin elementët bashkëlidhës që krijojnë ngjashmëri jo vetëm në raport me shenjat në aspektin vizual, por dhe me mallrat dhe shërbimet që ato identifikojnë. Në këtë rast merret në konsideratë shkalla e vëmendjes së një konsumatori mesatar, i cili identifikimin e shërbimit apo produktit, në varësi dhe të natyrës së tij, ia beson memories vizuale të markës dhe jo përqëndrimit në elementët e veçantë dallues të saj apo një marke imituese. Në këtë rast elementi krahasues ngrihet në rrafshin konceptual, pra atashimi që i bëhet mallit ose shërbimit nga subjekti që përdor në mënyrë të paautorizuar markën tregtare, i cili ka karakter identik ose të ngjashëm me produktet ose shërbimet e mbrojtura nga marka e regjistruar duke krijuar konfuzion në treg të konsumatorët. Në këtë rast preket në mënyrë të drejtpërdrejtë tregu i krijuar nga pronari i markës së regjistruar në lidhje me tregtimin e mallit ose shërbimit që mbrohet nga kjo markë duke sjellë si pasojë dëme me natyre pasurore ose jopasurore.
Në rastin objekt gjykimi shërbimet e identifikuara nga pala e paditur përmes emërtimit “Zgara korçare origjinale” (shërbime restoranti të produkteve të zgarës të identifikuara në elementin gjeografik të zonës së origjinës) janë identike me shërbimet që mbulon marka e regjistruar nga pala paditëse “Zgara korçare”. Duke i bashkëlidhur këtij elementi ngjashmëritë vizuale dhe përputhshmërinë fonetike mes markës së paditësit dhe asaj të përdorur nga pala e paditur evidentohet qartazi konfuzioni i pashmangshëm në treg mes shërbimeve të ofruar nga secili prej ndërgjyqësave.

Përdorimi i paautorizuar nga pala e paditur i markës së regjistruar nga pala paditëse “Zgara korçare” përbën dhe cënim të parimeve ligjore të konkurrencës së ndershme, ku përfshihet çdo veprim që në kundërshtim me praktikat tregtare sjell konfuzion te konsumatori si rezultat i përdorimit të një marke, shenje, etikete, paketimi ose çdo treguesi tjetër të mallrave që karakterizon veprimtarinë e një subjekti të caktuar, të mbrojtur rregullisht sipas ligjit.

Në këto kushte gjykata çmoi se kjo pjesë e kërkimit të padisë duhej pranuar, duke urdhëruar ndalimin e përdorimit të paautorizuar të markës “Zgara korçare” në qarkullimin tregtar në vendin ku ushtron aktivitetin i padituri M. Ll., i cili detyrohet të heqë emërtimin “Zgara korçare”.

Si pasojë e përdorimit të kundërligjshëm të markës nga pala e paditur, paditësi shoqëria “ A. D.” sh.p.k. kërkon t’i shpërblehet dëmi pasuror dhe jopasuror referuar neneve 608, 625 dhe 640 të K.C. të cilët respektivisht sanksionojnë:

“Personi që në mënyrë të paligjshme dhe me faj i shkakton tjetrit dëm në personin ose në pasurinë e tij, detyrohet të shpërblejë dëmin e shkaktuar. Personi që ka shkaktuar dëmin nuk përgjigjet kur provon se nuk ka faj. Dëmi quhet i paligjshëm kur është rrjedhim i shkeljes ose i cenimit të interesave dhe i të drejtave të tjetrit, që mbrohen nga rendi juridik ose nga zakonet e mira.” (neni 608);

“Personi që pëson një dëm jopasuror ka të drejtë të shpërblehet kur: a) ka pësuar një dëmtim të shëndetit, të integritetit fizik ose psikik të tij; b) është cenuar nderi, personaliteti ose reputacioni i tij; c) është cenuar e drejta e emrit; ç) është cenuar respektimi i jetës private; d) është cenuar kujtimi i një të vdekuri. Në këtë rast bashkëshorti i personit të vdekur ose të afërmit e tij deri në shkallë të dytë mund të kërkojnë shpërblimin e dëmit jopasuror.” (neni 625);

“Dëmi pasuror që shpërblehet përbëhet nga humbja e pësuar dhe fitimi i munguar...(neni 640).

Nga analiza e dispozitave të mësipërme ligjore rezulton se përgjegjësia civile në shkaktimin e dëmit jashtëkontraktor lind në kushtet e vërtetimit në mënyrë kumulative të katër elementeve 1. veprimit të paligjshëm; 2. dëmit pasuror ose jopasuror; 3. fajit në shkaktimin e dëmit; 4. lidhjes shkakësore mes veprimit të paligjshëm dhe dëmit të shkaktuar.

Veprimi i paligjshëm në shkaktimin e dëmit cilësohet një kategori objektive, shfaqje e kundërligjshme e vullnetit të subjektit të së drejtës që sjell si pasojë shkeljen ose cënimin e të drejtave, lirive dhe interesave të të tretëve që mbrohen nga rendi juridik dhe zakonet e mira. Kundërligjshmëria e sjelljes së subjektit shkaktar të dëmit cënon marrëdhëniet juridike, që gëzojnë mbrojtje nga kushtetuta, aktet ndërkombëtare, ligjet dhe aktet nënligjore, të cilat njohin dhe garantojnë të drejtat e personave fizik dhe juridik në raport me njëri-tjetrin dhe pushtetin publik.

Faji është qëndrimi subjektiv i personit shkaktar të dëmit në raport me veprimin e kundërligjshëm dhe pasojat që vijnë prej tij, që nënkupton vullnetin e brendshëm psikik për të kryer veprimin, për të siguruar ardhjen e pasojave ose lejimin e ardhjes së tyre.

Lidhja shkakësore vlerësohet si ekzistenca e lidhjes objektive, të drejtpërdrejtë dhe të pavarur nga vullneti i subjektit shkaktar të dëmit mes veprimit të kundërligjshëm dhe pasojës së ardhur. Lidhja shkakësore vërteton lidhjen mes tre elementeve objektive dhe subjektive të faktit të paligjshëm; konkretisht sjelljes së paligjshme, fajit dhe pasojës së ardhur, pra dëmit të shkaktuar në pasurinë, shëndetin ose personalitetin e subjektit të dëmtuar. Elementi i lidhjes shkakësore mbështetet në parimin condicio sine qua non sipas të cilit nuk do të vërtetohej ardhja e pasojës së dëmshme nëse nuk do të kishte ndodhur shkaku, sjellja e paligjshme dhe faji për shkaktimin e dëmit.

Dëmi mund të këtë karakter pasuror ose jopasuror. Dëmi jopasuror në rastin e subjekteve tregtare prek sferën e reputacionit dhe emrit të mirë tregtar të krijuar prej tyre gjatë ushtrimit të veprimtarisë ekonomike, duke sjellë pasoja në lidhje me marrëdhëniet me të tretët, veçanërisht me klientelën apo me sjelljen e ardhshme në treg dhe pritshmëritë për krijimin e raporteve të reja tregtare.

Nga provat e nënshtruara hetimit gjyqësor arrihet në konkluzionin se pala e paditur përmes përdorimit të kundërligjshëm të markës “Zgara korçare” gjatë ushtrimit të aktivitetit të saj tregtar ka sjellë si pasojë cënimin e emrit dhe reputacionit të palës paditëse. Ofrimi në treg nga pala e paditur e shërbimit restorant “produkte zgare” duke i atashuar markën e paditësit ka identifikuar shërbimin në fjalë me ato që mbulohen nga marka e regjistruar tregtare “Zgara korçare”, e cila pa dyshim individualizon karakteristika dhe cilësi të ndryshme dalluese nga ato të palës së paditur. Duke marrë në konsideratë ngjashmëritë mes markës pronësi e palës paditëse dhe asaj të përdorur në qarkullimin tregtar nga e paditur, sikurse dhe natyrën e njëjtë të shërbimit të ofruar prej tyre është bindshëm i paevitueshëm konfuzioni që krijohet në treg te konsumatori dhe pamundësia për dallimin mes tyre. Duke ofruar në treg një shërbim krejtësisht të ndryshëm në cilësi nga ai që mbulon marka e regjistruar “Zgara korçare”, përmes përdorimit të paautorizuar të kësaj të fundit, pala e paditur ka cenuar emrin e mirë të krijuar në treg nga pala paditëse përmes markës së regjistruar prej tij.

Për sa i takon masës së dëmit gjykata mori në konsideratë kohëzgjatjen e përdorimit të paautorizuar të markës nga pala e paditur, e cila daton më 04.03.2014, emrin e mirë dhe reputacionin që gëzon në treg marka e regjistruar nga pala paditëse, keqbesimin e palës së paditur në përdorimin e markës së palës paditëse, në kushtet e vënies në dijeni prej saj në lidhje me të drejtat e fituara mbi markën “Zgara korçare” dhe vijimësinë e këtij cënimi. Sa më sipër, duke patur për qëllim rivendosjen e të drejtës së shkelur, në mënyrë proporcionale me dëmin e pësuar dhe bazuar në tërësinë e rrethanave të çështjes, gjykata çmoi se pala e paditur duhet të dëmshpërblejë paditësin për dëmin jopasuror të pësuar në masën 50,000 lëkë.

Në përfundim gjykata vendosi pranimin pjesërisht të kërkesëpadisë, duke pranuar nga masa e pretenduar e dëmit jopasuror vlerën 50,000 lekë, duke rrëzuar kërkimin për diferencën e saj.

Ky vendim ka marrë formë të prerë pasi nuk është ankimuar nga palët.